قرارداد اختیار خرید

برای ورود به معاملات اختیار از کجا باید شروع کرد؟ | دیلی سیگنال 21 تیر 1400

در برنامه قبل راجع به ماهیت قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش صحبت کردیم و اینکه برای چه سهم هایی در بورس تهران و چه دارایی هایی در بورس کالا این قراردادها منتشر میشوند.

حالا اگر کسی بخواهد وارد معامله برای این قراردادها شود باید از کجا شروع کند؟
در برنامه ی امروز با آقای صادق آدینه، کارشناس و معامله گر بازار مشتقات در مورد این موضوع صحبت کردیم.
در بخش اول، ایشان درخصوص کارگزاری های ارائه دهنده معاملات آپشن صحبت کردند و نکاتی که باید مخاطبین مد نظر داشته باشند را یادآور شدند.
پس از آن با استفاده از سایت آپشن باز ( www.optionbaaz.ir )، در خصوص رصد قراردادهای اختیار موجود در بازار توضیحاتی بیان فرمودند.
همچنین راجع به امکانات پنل آنلاین پلاس و قرارداد اختیار خرید نحوه معامله قرارداد در این پنل و اطلاعاتی که به کاربر از قرارداد ارائه میشود، صحبت کردیم.
در انتها هم درباره آناتومی نماد قراردادها در بورس تهران و بورس کالا نکاتی را بیان نمودند.

قرارداد آتی صندوق طلا

در بخش دوم برنامه، همراه با آقای محسن ابراهیمی پور، کارشناس صندوق های سرمایه گذاری به معرفی قراردادهای آتی صندوق سرمایه گذاری طلا که معاملات آن از 12 تیر ماه در بورس کالا شروع شده، پرداختیم.

در این خصوص ایشان به سوالات زیر پاسخ دادند.
• – قرارداد آتی صندوق طلا چیست؟
• – چرا قرارداد آتی صندوق طلا شکل گرفت؟
• – قرارداد آتی صندوق طلا برای چه کسانی مناسب است؟
• – مزایای قرارداد آتی صندوق طلا چیست؟
• – قرارداد آتی صندوق طلا چه مشخصاتی دارد؟
• -چرا صندوق پشتوانه طلای لوتوس به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلا لحاظ شده است؟
• – نحوه ورود به معامالت قرارداد آتی صندوق طلا چگونه است؟

برای مشاهده جدیدترین تحلیل‌ها، اخبار، مقالات و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

درس خارج فقه استاد هادی عباسی خراسانی

سخن امروز و حدیث توصیه‌ای و اخلاقی امروز، فرمایشی است از سر الانبیا و المرسلین حضرت امیرالمؤمنین در حکمت‌های نهج البلاغة:

«كُنْ سَمَحاً وَلاَ تَكُنْ مُبَذِّراً، وَكُنْ مُقَدِّراً وَلاَ تَكُنْ مُقَتِّراً» . [1]

1.2- امر اول: فضیلت بخشندگی و رذیلت ولخرجی

الحمد لله رب العالمین. جا دارد در این صبح‌گاه، خدا را شاکر باشیم که با این کلمات، حشر و نشر داریم. حضرت، در این فرمایش، دو امر و دو نهی فرمودند؛ اولین امر این است که بخشنده باش؛ سمح، حالت دست‌باز بودن است؛ نباید انسان، دست بسته باشد؛ دست باز در علوم و در اموال باشد، ولی ولخرجی نباید کند؛ ولخرجی در اموال و در علوم؛ علوم، نیاز به اهلیت دارد؛ انسان برای هر کس نباید سفره علمی را پهن کند؛ بخشنده باشید، ولی نه ولخرج؛ هر طور شد، نبخشید.

1.3- امر دوم: فضیلت تقدیر و رذیلت سخت‌گیری

امر دوم اینکه شما اهل تقدیر و اندازه‌گیری و اهل محاسبه باشید، ولی شما سخت‌گیر نباشد؛ مقتّر نباشید؛ اندازه‌گیر باشید، ولی نه سخت‌گیر؛ قانون کلی است. مفاد فرمایش حضرت، خصلت کلی است که در هر کاری افراط و تفریط نباید داشته باشیم؛ عاقلانه و عالمانه حرکت کنیم؛ میانه‌رو باشیم؛ تندروی و کندروی از خصلت‌های عالم نیست؛ اعتدال و میانه‌روی، نشانه خردمندی است؛ افراط و تفریط، جاهلانه است.

1.4- لزوم اعتدال در خصایص فردی و امور خانوادگی و اجتماعی

در یکی دیگر از حکمت‌ها هست که «لاَ تَرَى الْجَاهِلَ إِلاَّ مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً» ؛ [2] جاهل، یا اهل افراط است یا تفریط؛ اعتدال ندارد. اول به خود خطاب می‌کنم که برای همه کارهای‌مان این قانون را رعایت کنیم. هر حرفی را انسان نباید بزند؛ پرحرفی ناپسند است؛ حرف نزدن هم ناپسند است؛ به جا سخن گفتن، پسندیده است. انسان بزدل باشد، زشت است، ترسو باشد، زشت است؛ بی‌باک باشد زشت است؛ شجاع باشد، پسندیده است. انسان، هیچ توجه به دنیا نداشته باشد؛ به خانواده و بچه‌هایش و در خودش باشد، ناپسند است؛ همه‌اش با دیگران باشد، نا مطلوب است. بی‌مهری و سردمزاجی اجتماعی، نامطلوب است. مطلوب، در سوره بقره است که امت وسط باشد؛ نه یهود نه نصاری و نه مغضوب‌علیهم، بلکه منعم‌علیهم که معتدل هستند.

رسول مکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در بحار، ج74 می‌فرمایند: «خیر الأمور أوسطها» ؛[3] بهترین کارها این است که انسان، میانه‌روی داشته باشد. همه این توصیه‌ها، مفاد کریمه قرآن در آیه شریفه سوره اسراء که سفرنامه حضرت رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله است، آیه 29؛ ﴿وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا﴾ ؛ [4]

مفاد این آیه، همین روایت حضرت امیر علیه‌السلام است؛ بخیل نباشید و هر طور هم انفاق و ولخرجی نکنید؛ کرم خوب است؛ به حدی که به ریخت‌وپاش نرسد. در همه مراحل زندگی، خوراک و پوشاک باید اعتدال داشت.

«نه چندان بخور کز دهانت برآیدنه چندان که از ضعف جانت درآید»؛ [5]

1.5- لزوم اعتدال در عبادات

در عبادات هم باید اهل اعتدال باشیم؛ شوق و ذوق عبادت، یادمان نرود و به کسالت منتهی نشود. حضرت امام علی‌بن‌ابی‌طالب علیه‌السلام در حکمت‌ها دارند که «إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالا وَإِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ، وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِض» ؛ [6] وقتی اقبال قلبی بود، مستحبات را انجام دهید؛ ولی وقتی ادبار داشت، فقط واجبات.

روزی پدری کارهای خود و بچه‌اش را توصیف می‌کرد؛ اینکه تازه بالغ شده، مجبورش می‌کنیم نماز شب هم قرارداد اختیار خرید بخواند؛ گفتم: شما کار خوبی نمی‌کنی؛ باید شائقش کنی نه مجبور؛ تشویقش کن. اگر دل ادبار و اقبال داشت، باید سراغ نوافل برود. به تفاوت روزها، باید این حالات رعایت شود؛ نه باید طوری باشد که دیگران از ما سوء استفاده کنند، و نه طوری که ولخرجی را از ما یاد بگیرند.

1.6- 1،پرهیز از طعنه زدن به دیگران و ابزاری نکردن بحث اعتدال

مقام معظم رهبری دامت برکاته فرمودند: در مسائل اجتماعی، باید جذب حد اکثری و دفع حد اقلی داشت؛ این برای اعتدال است. میانه‌روی در کارها باعث این می‌شود که ما کاری کنیم که ریزش نیرو نداشته باشیم؛ پرورش، یعنی ریزش؛ آموزش، یعنی ریزش؛ نمی‌شود حوزه داشته باشیم و کسی را از دست ندهیم؛ اگر می‌خواهیم خار چشم دشمنان و نور چشم دوستان باشیم، نیاز به برنامه‌ریزی دارد؛ نه اینکه این را تبدیل به طنز کنیم و برای منافع قرارداد اختیار خرید حزبی خود استفاده کنیم؛ حزب الله، جز مسیر اعتدال چیز دیگری نیست. در حرکت، عده‌ای ممکن است به قول امروزی‌ها دل‌زده شوند؛ یا باب طبع‌شان نباشد. حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام هم همین طور بودند. اگر انسان همه را جمع کند، نشان نفاق است نه ایمان. رزقنا الله ایانا و ایاکم. ولی طوری شده که برخی از همین اعتدال هم برای غیر اعتدال سوء استفاده می‌کنند. اعتدال مانند رفیقش، عدالت مظلوم است؛ برخی از عدالت برای ظلم استفاده می‌کنند. ان شاء‌الله در برنامه‌ها اهل اعتدال باشیم تا جذب حد اکثری و دفع حد اقلی داشته باشیم. «کن سمحا».

2- خلاصه جلسه گذشته

در ادامه مباحث بورس، پیشنهادی داشتیم که در جلسه گذشته مفصل مطرح کردیم؛ تحت عنوان راه‌های عملیاتی بورس یا همان بورس اسلامی. معاملات، برخی مشروع هستند و برخی نامشروع. ما معاملات را منحصره و محصوره نمی‌دانیم؛ تا قیام قیامت، راه بسط معاملات مختلف باز است. فقیه و حوزه باید در هر زمانی، جواب مسائل مستحدثه را داشته باشد. راه‌های مشروعیت عملیاتی بورس را پیشنهاد دادیم؛ این متخصصان و صاحبان بورس هستند که بر این اساس باید ان شاء‌الله کارشان را پیش ببرند؛ در معاملات غرری و ربوی و ضرری و نامشروع نیفتند.

معاملات آتی را با انواع و اقسامش مطرح کردیم.

3- بحث جدید: معامله‌ اختیار معامله

بحثی که رخ می‌دهد، اختیار معامله است.

در قراردادهای بورس 95 و 97 که تفاوت‌های اندکی در این دو سال یافته است، دلیل بر این است که به نواقصش رسیده‌اند و اصلاحاتی انجام داده‌اند. بورس، صاحب نظر اقتصادی را دارد؛ ان شاء‌الله اقتصاد اسلامی و فقهای صاحب نظر را هم داشته باشند.

4- در مشروعیت قراردادها بین مسلمان و کافر فرقی نیست و همه به وجوب عقلی مکلف هستند نه وجوب شرعی

یکی از قراردادها، اختیار معامله است. عرض ما این است که بعضی از این قراردادها، شاید منشأ اسلامی نداشته باشد و از غرب باشد؛ ولی حصر تکلیف را به مسلمانان نمی‌دانیم؛ بلکه مکلف باید تکلیف انجام دهد نه فقط مسلمان. نکته جالب این است که در مشروعیت و عدم مشروعیت فرقی در تکالیف شرعی بین اروپا و آمریکا و بازار اسلامی ما نیست؛ همه مکلف هستند، یجب علی کل مکلف التقلید به وجوب عقلی است نه شرعی که اول یا ایها الذین آمنوا آمده باشد و بعد آن.

میرزای قمی رحمه‌الله معتقد است خطابات، همه مکلفین را می‌گیرد؛ هم ماه مضان و هم وقت شرعی روزه و نماز را بر هر مکلف، واجب می‌داند چه بخواند و چه نخواند.

5- تعریف معامله‌ اختیار معامله

یا اختیار خرید است و یا اختیار فروش؛ هر یک از طرفین در یک موضوع خاص که یا کالا یا اوراق بهادار است با قیمت معینی و با تاریخ مشخصی، اختیار خرید و یا فروش می‌دهد؛ در اختیار معامله، الزام طرفین نیست؛ بلکه واگذاری است؛ نسبتی که با این اوراق یا کالا دارد، به دیگری واگذار می‌کند؛ نامش عقد یا تعهد یا قرارداد باشد، فرقی ندارد.

«در قرارداد اختیار معامله که قرارداد اختیار خرید کالا یا اوراق بهادار باشد، در زمان مشخص و معینی یکی از طرفین با نظارت اتاق پایاپای، دیگری را صاحب اختیار در فروش یا در خرید می‌کنند».[7]

6- تفاوت قرارداد اختیار معامله با قرارداد آتی

اینجا جا دارد که بگوییم این قرارداد اختیار معامله، چه تفاوتی با قرار داد آتی دارد که قبلا داشتیم:

1) در قرارداد آتی، الزام و تعهد بود؛ بر خلاف اینجا که الزامی نیست؛ مگر اینکه این اختیار را به معنای الزام بگیرید.

2) فرق مهم دیگر که از اسمش بر می‌آید در قرارداد آتی، طرفین یعنی هم بایع و هم مشتری، متعهد می‌شدند؛ تضمین هم، پایاپای و طرفینی بود؛ ولی در اختیار معامله، تنها یک طرف، اختیار معامله را واگذار می‌کند.

در تفریع فروع، بارها گفته‌ایم اولین شرط تبیین احکام، فروع و مسائل است. مرحوم سید در عروه، یکی از هنرهای خوب‌شان، تبیین فروع است؛ لذا عروه به همین جهت، بیشترین شروح و حواشی را دارد.

7- تبیین معامله اختیار معامله در بورس

کسی که الآن فلان سهم فلان شرکت را دارا است و می‌خواهد اختیارش را به دیگری واگذار کند؛ یا فروش یا خرید یا اختیار هر دو؛ در تبیین موادشان این سومی نیامده، ولی این هم جزو اختیار معامله است و با قرارداد آتی نزدیک به هم می‌شود. در آتی، تعهد طرفینی است؛ ولی اینجا یک طرفه است؛ چه در جانب فروش و چه خرید؛ چه اوراق بهادار و سهام را اختیار خرید یا فروش دهد؛ یا فروش به قیمت ثابت قبلی است و یا کمتر است و یا بیشتر است. عنایت دارید با توجه به اینکه معاملات در بورس است و بورس، لحظه‌ای و در اختیار معامله هم، لحظه‌ای است و همین باعث ضرر یا سود است، از کسانی که در بورس هستند، سؤال کردیم؛ گاهی سودشان به فروش یا خریدشان است؛ ولو اینکه نسبت به معامله قبلی‌شان یا نسبت به کف و سقف خرید و فروش‌شان نوسان داشته باشد؛ دیروز سهمی را خریده، امروز شاخص سهم پایین است؛ به قیمت دیروز، دارد ضرر می‌کند؛ ولی نسبت به امروز، در حال سود است؛ قیمت گذاری امروز این است.

اختیار معامله در سود یا زیان، مراحل مختلفی دارد؛ شاید در برخی مراحل، اصلا خریدار و فروشنده رغبتی به معامله ندارند. اختیار خرید و فروش را در یک فرع مطرح می‌کنیم. اختیاری که واگذار می‌کند در برخی فروض، اصرار بر خرید یا فروش دارد؛ قرارداد اختیار خرید چرا که سوددهی دارد؛ ولی جایی که مساوی است و یا کمتر است، ضرر دارد؛ قطعا اینجا رغبت به خرید کمتر است.

8- اختلاف نظر فقها در مسئله معامله اختیار معامله در پی اختلاف مبانی در تعریف بیع

عرض ما این است که آیا این اختیار معامله در خرید یا فروش، صحیح است و یا صحیح نیست؟

1) اختیار معامله یک معامله مصوب و مؤید شرعی است؟

شکی نیست که چنین معامله‌ای در زمان شارع نداشتیم؛ ولی اینها در بورس هست؛ کسی خرید یا فروش کالا یا اوراقش را به دیگری محول می‌کند؛ باید دید در ﴿أَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا﴾ [8] یا ﴿أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ﴾ [9] هست یا خیر؟

نظر فقها اینجا دو قسم است:

8.1- مبنای اول: عدم جواز معامله اختیار معامله بر مبنای کسانی که بیع را مبادله دو عین می‌دانند

یک قسم از فقها مانند شیخ انصاری و قریب به نیمی از فقها، چنین نظری دارند؛ می‌گویند: بیع، یعنی انسان پولی بدهد و معوض یا مثمنی را بخرد که عین باشد؛ یعنی بیع را تبدیل عین بمال تعریف می‌کنند.

اگر این مبنا باشد، باید صراحتا بگوییم که تبدیل عین به مال نیست؛ یک نسبت را خرید و فروش می‌کند؛ حقی را خرید یا فروش می‌کند؛ وکالت خرید و فروش می‌دهد. از اول باید بگوییم اختیار معامله جایز نیست. بیع نیست؛ ولی باید دید معامله دیگری هست یا خیر.

8.2- مبنای دوم: جواز معامله اختیار معامله بر مبنای کسانی که بیع را اعم از مبادله عین یا منفعت (حق) می‌دانند

بر مبنای دوم که نظر ما نیز همین است، باید گفت: هر چیزی که مالیت دارد، قابل مبادله و خرید و فروش است؛ اعم از اینکه عین باشد؛ چنان‌که مشهور می‌گویند و اعم از اینکه منفعت و حق باشد.

9- جواز خرید و فروش حق منفعت و حق امتیاز بر مبنای دوم

در رساله حق و حکم به این نتیجه رسیدیم که حق و انتفاع هم قابل معامله است؛ استفاده از خانه یا کتابش را می‌فروشد؛ نه به عنوان اجاره، بلکه بیع؛ اختیار معامله طبق این مورد، جزو بیع است. اختیار معامله چه در فروش و چه در خرید و یا هر دو که نزدیک به آتی می‌شود؛ عرض ما این است که اشکالی ندارد. در عصری که الآن زندگی می‌کنیم، حق امتیاز، خرید و فروش می‌شود؛ حق تعلق نسبت کسی به جنسی و کالایی یا هر چیزی. بیع؛ اعم از منفعت و عین است.

2) اگر تعلق به حق گرفت، حق هم قابل خرید و فروش باشد؛ ممکن است برخی بگویند: حق، قابل خرید و فروش نیست.

10- جواز خرید و فروش حقوق از جمله حق امتیاز، عرفی و عقلایی و مورد تأیید شارع است

3) حق امتیاز در عرف عقلا، قابل مبادله است؛ عمده دلیل ما این است؛ نه اینکه از اول سراغ «أحل الله البیع» بروید.

این معاملات، عقلایی و عرفی است؛ اینها ثانویه و مورد تشریع شارع مقدس است. این معاملات را هم، اعم از حق و حقوق و اعیان و منافع می‌دانیم. حق را از اقسامی می‌دانیم که قابل مبادله و غیر آن است.

ما عدم لیاقت حقوق را برای مبادلات به خصوصیت می‌دانیم نه عمومیت؛ چرا که حق را قابل مبادله می‌دانیم؛ عقلا با این معامله می‌کنند و از این می‌فهمیم معامله‌ جایز است.

11- روایات جواز خرید و فروش منفعت و حق

وبإسناده عن الحسن بن محمّد بن سماعة ، عن عليّ بن رئاب وعبد الله بن جبلة ، عن إسحاق بن عمّار عن عبد صالح (موسی بن جعفر) (عليه السلام) قال: «سألته عن رجل في يده دار ليست له ولم تزل في يده ويد آبائه من قبله قد أعلمه من مضى من آبائه أنها ليست لهم، ولا يدرون لمن هي فيبيعها ويأخذ ثمنها؟ قال: ما أُحب أن يبيع ما ليس له، قلت: فإنّه ليس يعرف صاحبها ولا يدري لمن هي، ولا أظنّه يجيء لها ربّ أبداً، قال: ما احبّ أن يبيع ما ليس له، قلت: فيبيع سكناها أو مكانها في يده فيقول: أبيعك سكناي وتكون في يدك كما هي في يدي، قال: نعم يبيعها على هذا» .[10]

ان شاء الله حدیث را فردا بررسی می‌کنیم؛ خانه‌ای دارد که سالیانی در اختیار فرد است، ولی مالک نیست و نسل به نسل در آن تصرف می‌کنند؛ می‌توانند آن را بفروشند؟ اصل خانه فروش بشود یا منفعت، دو سوال است؟ اگر ثابت شود منفعت قابل خرید و فروش است، اختیار معامله هم قابل خرید و فروش است. کسانی که بیع را معامله عین می‌دانند، جایز نیست؛ ولی کسانی که بیع را اعم از عین می‌دانند، صحیح است و شاملش می‌شود.

12- اضافه شدن قید «حق تسویه» در تعریف معامله اختیار معامله در قوانین بورس

در قانون بورس سال 97 دارد که در معامله اختیار معامله، حق تسویه آن را هم دارد،[11] ولی در سال 95 این تسویه نیست. در معاملات خارجی مانند معامله‌های در امریکا و اروپا بحث است؛ از همان زمان که اختیار داده حق رجوع دارد و یا از زمان تسویه حساب، اختلاف است؛ تفاوتش این است که یکی اختیاراتش چند ماه می‌شود و دیگری دو سه روز می‌شود. حق تسویه را اضافه کردند تا خصوصیت بهتری بیابد.

راه اندازی قرارداد اختیار معامله زعفران نگین از ۲۸ اردیبهشت

مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران راه اندازی قرارداد اختیار معامله زعفران نگین در سررسید شهریور ۹۹ در بورس کالای ایران خبر داد.

به گزارش ایمنا به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: مطابق بند ۱۸ مشخصات قرارداد اختیار معامله زعفران نگین در بورس کالای ایران، قراردادهای اختیار خرید و فروش زعفران نگین در سررسید شهریور ماه ۹۹ از روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ماه راه اندازی می‌شود.

قراردادهای اختیار معامله زعفران نگین در حالی از روز ۲۸ اردیبهشت ماه در سه قیمت اعمال ۷۰ هزار، ۸۰ هزار و ۹۰ هزار ریال راه اندازی می‌شود و در بازار مشتقه بورس کالای ایران قابل معامله خواهد بود که معاملات این قراردادها بدون حد نوسان قیمتی، با دوره گشایش به مدت ۳۰ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و با دوره عادی معاملاتی ادامه می‌یابد.

راه اندازی نخستین قرارداد اختیار خرید سکه طلا از روز چهارشنبه / جزییات اهرم مالی و معافیت‌های مالیاتی

یک مدیر بورس کالا از راه اندازی نخستین قراردادهای اختیار معامله خرید سکه طلا در هفته جاری خبر داد و گفت: سبک اعمال در سررسید این قرار دادها اروپایی و از هر گونه مالیات معاف خواهند بود.

رییس اداره توسعه ابزارهای نوین مالی بورس کالا در گفت‌وگو با خبرنگار بورس خبرگزاری فارس گفت: نخستین قرارداد اختیار معامله خرید سکه طلا (call option) روز چهارشنبه این هفته بر روی قرارداد تحویل سکه در سررسید دی ماه 95 با اهرم 10 درصدی راه اندازی می‌شود.

علیرضا ناصر پور با بیان اینکه سبک اعمال در موعد سررسید این قرارداد ها مطابق با سبک اروپایی خواهد بود، گفت: بر ایان اساس اشخاص تنها می توانند در موعد سررسید ، قرارداد اختیار خرید را اعمال کنند، اما فرایند معامله در بازار ثانویه مجاز خواهد بود.

وی با بیان اینکه پس از فرهنگ سازی و برآورد استقبال از معاملات اختیار خرید بزودی معاملات اختیار فروش سکه (put option) نیز در تالار نقره ای راه اندازی خواهد شد ، عنوان کرد: پس از راه اندازی این ابزار در بازار سکه ، برای سایر کالاهای کشاورزی و پتروشیمی نیز این ابزارها طراحی و راه اندازی خواهد شد.

این مقام مسئول از مجوز شرعی این قرارداد ها بر اساس مصوبه کمیته فقهی سازمان بورس نیز سخن گفت و افزود: بر اساس معاملات اختیار خرید ، شخص از این اختیار برخوردار است که یک دارایی را بر اساس موعد سررسید در آینده به قیمتی که امروز تعیین شده خریداری یا منصرف شود. به طور مثال فردی می تواند از اختیار خرید یک سکه طلا برای تحویل در دی ماه به قیمت یک میلیون و 150 هزار تومان برخوردار شود و یا اینکه از خرید آن در موعد سررسید منصرف شود.

وی در برابر این پرسش فارس که قراداد های اختیار خرید معامله چه تفاوتی با قرارداد های آتی سکه طلا در بورس کالا دارند ، پاسخ داد: در بازار آتی هر دو طرف خریدار و فروشنده متعهد به انجام معامله در موعد سررسید هستند، اما در اختیار خرید چنانچه قیمت ها در بازار نقدی سکه بالاتر از نرخ قرارداد اختیار خرید بود اقدام به خریداری و در غیر این صورت از این اختیار استفاده نمی شود. بر این اساس منفعت یا سود سرمایه گذار در سررسید قرارداد اختیار معامله محقق می شود.

ناصر پور با بیان اینکه وجه تضمین و اهرم مالی در قرارداد های اختیار معامله مشابه قرارداد های آتی قرارداد اختیار خرید سکه خواهد بود ، عنوان کرد: فروشنده این قرارداد ها موظف به سپردن تضامین خواهد بود و اهرم مالی یا وجه تضمین نیز 10 درصد از کل قرارداد می باشد.

این مقام مسئول با بیان تاریخ سررسید نخستین قرارداد اختیار خرید سکه 22 دی ماه امسال است ، گفت: این قرارداد ها از مالیات بر عملکرد و یا ارزش افزوده برخوردار هستند.

اختیار معامله چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

اختیار معامله یا Option ، اصطلاحی است که معمولا توسط فعالان بازار سهام استفاده می‌شود. این قرارداد میان خریدار و فروشنده نوشته می‌شود به صورتی که دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله مشخصی را انجام دهند. خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص شده در قرارداد و در زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.

به شما حق می‌دهیم که احساس سردرگمی ‌داشته باشید، مفهوم اختیار معامله یکی از پیچیده ترین مفاهیم بازار سرمایه است اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید ما در زندگی روزمره از این مفهوم بسیار استفاده می‌کنیم; در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش بینی کرده و آنها را ارزش گذاری کنیم.اجازه بدهید با چند مثال مفهوم اختیار معامله را به ساده ترین صورت توضیح دهیم.

از قضیه تالس تا اختیار معامله

شاید بتوان گفت تالس ( فیلسوف اهل میلیتوس) اولین کسی است که از اختیار معامله استفاده کرده است. شهر میلیتوس در غرب ترکیه امروز درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغن کشی از آن از شغل‌های رایج آن روزگار بوده است. به دلیل تغییرات محیطی و آب و هوا تولید محصول زیتون هر ساله متغیر بود تولید کنندگان زیتون در یک سال سود بسیار خوبی قرارداد اختیار خرید کسب می‌کردند و سال بعد ضرر می‌دیدند. تالس با صاحبان دستگاه‌های روغن کشی قرارداد جالبی بست. محصولات زیتون در فصل بهار برداشت می‌شدند، تالس در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی، دستگاه‌های روغن کشی را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاه‌ها را قرارداد اختیار خرید نخواستم مبلغ اجاره برای خود صاحبان دستگاهها باشد و تالس ادعایی بابت ان نداشته باشد.

سال بعد که زیتون‌ها بسیار زیاد بودند، تالس دستگاه‌ها را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاه‌ها و سایر افراد قرار داد و از این راه سود زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، یک اختیار مورد توافق قرار گرفت. تالس چون بهای اجاره را از پیش پرداخت کرده بود این اختیار را داشت که از دستگاه‌ها استفاده کند یا نکند، دقت کنید که الزام و تعهدی نداشت، صاحبان دستگاهها هم تعهد داده بودند که اگر تالس بخواهد از دستگاه‌ها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند. خب حالا این سوال پیش می‌آید که چرا صاحبان دستگاه‌ها با این معامله موافقت کردند؟ دلیل اصلی وجود ابهام در آینده کاری آنها بود. آنها نمی‌دانستند که در سال بعد می‌توانند قرارداد‌های خوبی ببندند یا خیر، پس ابهام آینده را ارزش گذاری کردند; به این معامله اختیار خرید (Call Option) می‌گوییم.

هر وقت دوست داشتی از پارکینگ استفاده کن

یک مثال دیگر پرداخت حق پارکینگ است، فرض کنید شما پارکینگ یک مرکز قرارداد اختیار خرید تجاری یا مسکونی را برای مدت مثلا یک سال در قبال مبلغ مشخصی اجاره می‌کنید. شما این اختیار را دارید که از پارکینگ استفاده کنید یا خیر. اما مبلغ توافق شده را در همان ابتدای سال پرداخت می‌کنید و صاحب پارکینگ هم متعهد است که در این یک سال هر وقت خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار دهد. شما با این کار ابهام نداشتن پارکینگ در طول یک سال را با پرداخت مبلغی به حداقل رسانده‌اید.

رزرو هتل و اختیار معامله

بیشتر هتل‌ها این امکان را برای مشتریان فراهم می‌کنند که با پرداخت مبلغی به عنوان اجاره، امکانات و خدمات مورد نظر خود را برای مدت زمان خاص مثلا شش ماهه یا یک ساله رزرو کنند.در این حالت حتی در شلوغ ترین زمان استفاده از هتل‌ها هم خیالتان راحت است که هتل همیشه جایی را برای شما خالی می‌گذارد و اگر هم از امکانات استفاده نکنید، پول پرداخت شده در اختیار هتل است و شما حقی نسبت به آن ندارید. ذخیره سازی سلول‌های بنیادی، اجاره پرواز چارتر، پیش خرید تورهای مسافرتی، خرید بیمه عمر یا شخص ثالث همگی نوعی اختیار معامله است که در زندگی از آنها استفاده می‌کنیم.

حالا با توجه به مثال‌های بالا می‌توانیم بگوییم اختیار معامله باید 4 اصل زیر را داشته باشد:

• نوع اختیار معامله مشخص باشد ( اختیار خرید یا اختیار فروش)(Call or Put Options)
• زمان سررسید (Expiration Date) که خریدار می‌تواند از حق اختیار خود استفاده کند.
• قیمت اعمال (Strike Price) که در زمان سررسید، خرید یا فروش بر اساس آن صورت می‌گیرد.
• قیمت اختیار (Premium) که همان مبلغی است که در ابتدا خریدار بابت حق اختیار پرداخت می‌کند.

انواع اختیار معامله

1- اختیار خرید

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند.

2- اختیار فروش

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

انواع سبک اعمال اختیار معامله

1- اختیار معامله اروپایی

در اختیار معامله اروپایی، خریدار در سررسید زمان مشخص شده می‌تواند از اختیار خود استفاده کند و قبل از سررسید نمی‌تواند. به عنوان مثال اگر قرارداد اختیار معامله یک ساله بسته شده باشد، خریدار در پایان یک سال می‌تواند حق اختیار خود را اعمال کند.

2- اختیار معامله آمریکایی

در اختیار معامله امریکایی خریدار در طول زمان مشخص شده، اگر احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود می‌تواند سود بیشتری به دست آورد، از اختیار خود استفاده می‌کند و نیاز نیست حتما زمان تعیین شده به پایان برسد. اختیار معامله آمریکایی نسبت به نوع اروپایی ریسک بالاتری دارد و به همین دلیل قیمت بیشتری برای آن تعیین می‌شود.

سود و زیاد خریدار و فروشنده چگونه محاسبه می‌شود؟

در معاملات اختیار معامله با دو گروه خریداران (Holder) و فروشندگان (Writer) طرف هستیم. هر دو گروه می‌توانند اختیار خرید یا فروش را در اختیار داشته باشند. سود خریداران اختیار معامله (خرید دارایی یا فروش آن فرقی ندارد) نامحدود است، و میزان زیان همان مقدار مبلغی است که در ابتدا در برابر خرید حق اختیار پرداخت کرده اند. سود فروشندگان اختیار معامله (فروش دارایی یا خرید آن فرقی ندارد) محدود است. در واقع همان میزانی است که در ابتدا در ازای اعطای حق اختیار از خریدار دریافت کرده اند، اما اگر نتوانند پیش بینی خوبی از آینده داشته باشند ممکن است متحمل ضرر بسیار زیادی شوند.

مزایای قرارداد اختیار معامله

1- زمان بخرید

با توجه به اینکه در قراردادهای اختیار معامله بازه زمانی در نظر گرفته می شود، سرمایه گذار یا همان خریدار این فرصت را دارد که برای تصمیم گیری مناسب زمان بخرد. خریدار می تواند تصمیم خود مبنی بر خرید یا فروش را تثبیت کند و در مدت زمان باقیمانده تصمیم بگیرد که چه زمانی سهام خود را بفروشد و یا نگه دارد.

2- ریسک معامله را کاهش دهید

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم اختیار معامله در واقع این امکان را به ما می‌دهد که با پیش بینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل خود برسانیم و میزان ریسک پذیرفته شده ارزش گذاری کنیم. در اختیار معامله خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار پرداخت کرده است، متضرر می شود.

3- درآمد کسب کنید

سرمایه گذار می‌تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.

4- با نقدینگی کمتر،سود بیشتر کسب کنید

آورده اولیه خریدار یا سرمایه گذار در قراردادهای اختیار معامله، همان مبلغ اختیار معامله است، اما در صورتی که خریدار سود کند، ارزش سود وی چندین برابر آورده اولیه خواهد بود و اگر ضرر کند فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهد دید.

به مثال زیر دقت کنید:

فرض کنید سرمایه گذار با پرداخت ۵۰۰۰ ریال اختیار خرید ۱۰ هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی ۳۳۰۰ ریال با سررسید شش ماهه خریداری می کند. با رشد گروه خودرویی فرض کنید قیمت هر سهم ایران خودرو در سررسید به ۴۰۰۰ ریال رسیده است . در این صورت خریدار اختیار با اعمال اختیار خود مبلغ ۷۰۰۰۰۰۰=(۱۰۰۰۰*(۳۳۰۰-۴۰۰۰)) ریال سود در مقابل پرداخت ۵۰۰۰ ریال دریافت می کند و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ ۵۰۰۰ ریال متحمل زیان ۷۰۰۰۰۰۰ ریالی می شود. در انتها می توان گفت توانایی پیش بینی آینده بازار، استمرار در انجام این نوع معاملات، استعداد تحلیل بازار و نگاه رو به جلو عواملی هستند که موجب می شوند افرادی که در این نوع معاملات وارد می‌شوند بتوانند در دراز مدت سود خوبی کسب کنند و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت کنند. برای مطالعه مقاله آشنایی با ریسک سرمایه گذاری در طلا کلیلک کنید.