بازار ارز کنترل خواهد شد؟

تاثیر افزایش قیمت مصالح ساختمانی بر قیمت تمام‌شده مسکن

محمود فاطمی‌عقدا، کارشناس بازار مسکن می‌گوید: قیمت مصالح ساختمانی همچون سیمان و میلگرد که مصالح اصلی ساخت و ساز بوده و می‌تواند .

محمود فاطمی‌عقدا، کارشناس بازار مسکن می‌گوید: قیمت مصالح ساختمانی همچون سیمان و میلگرد که مصالح اصلی ساخت و ساز بوده و می‌تواند تاثیر مستقیمی بر قیمت تمام‌شده ملک داشته باشد.

بازار مسکن ایران در سال‌های گذشته از شرایط ناپایداری برخوردار بوده و روز به‌ روز از تعداد خریداران در این بازار نیز به دلیل افزایش قیمت کاسته می‌شود. اما دلیل افزایش قیمت و نابسامانی در بازار مسکن چیست؟

کارشناسان و فعالان مسائل متفاوتی را موثر بر نابسامانی بازار مسکن می‌دانند اما یکی از اصلی‌ترین دلیل نابسامانی در بازار طبق گفته کارشناسان کمبود ساخت مسکن بوده که بخشی از این کمبود ناشی از افزایش قیمت مصالح ساختمانی است. به گفته آنها افزایش قیمت مصالح ساختمانی تاثیر مستقیمی با کاهش تولید و به دنبال آن افزایش قیمت مسکن دارد.

احتمال افزایش قیمت سیمان و میلگرد

همانطور که گفته شد تاثیر افزایش قیمت مصالح ساختمانی بر قیمت مسکن امری اجتناب‌ناپذیر بوده و اکنون برخی خبرها حاکی از احتمال افزایش قیمت سیمان و میلگرد است.

با نزدیک‌شدن به فصل سرما، مجدداً بیم افزایش قیمت سیمان و میلگرد در پی قطعی گاز صنایع می‌رود. این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند برخی تولیدکنندگان از قطعی گاز و برق برخی ازرتولیدکنندگان به عنوان یک ابزار تاکتیکی برای بالا بردن قیمت‌ها استفاده می‌کنند. بر اساس گزارشی از تجارت‌نیوز، با وجود ثبات قیمت سیمان و میلگرد طی هفته‌های اخیر، همچنان بازار ساخت‌وساز در رکود به سر می‌برد. هر چند در شش ماهه ابتدای سال جاری افزایش حقوق و دستمزد و قیمت مصالح ساختمانی همزمان با جراحی بزرگ اقتصادی دولت سیزدهم، عمق رکود تولید در بازار مسکن را عمیق‌تر کرد. در این میان حتی عدم قطعی برق صنایع و به تبع آن ثبات در بازار سیمان و میلگرد هم نتوانست به بازار تولید مسکن کمکی کند.

بر اساس اعلام شرکت توانیر، میزان مصرف برق در بخش سیمان در تابستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از پنج درصد افزایش یافت، اما صنایع با تکرار خاموشی‌های سال گذشته مواجه نشدند. شرکت توانیر اعلام کرد که بر اساس آمارهای موجود از بازار، در حال حاضر سیمان با کاهش قیمت تا ۲۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته و تقاضای خرید مواجه است که این موضوع بیانگر رشد تولید و تامین تقاضای بیش‌ از حد نیاز بازار است.

در حال حاضر انباشت تقاضای پنج میلیونی در بازار مسکن وجود دارد. اما افزایش سرسام‌آور قیمت مصالح ساختمانی از ابتدای سال جاری در کنار کاهش صدور پروانه‌های ساختمانی منجر به این شد علائم حیاتی بازار مسکن که مدت‌هاست در کما فرو رفته هر روز کمتر شود. حتی طرح نهضت ملی مسکن هم نتوانست تا به امروز کمکی به بازار مسکن کند.

قیمت تمام‌شده مسکن تابع قیمت مصالح است

محمود فاطمی‌عقدا، کارشناس بازار مسکن با اشاره به احتمال افزایش قیمت سیمان و میلگرد و تاثیر آن بر بازار به «ابتکار» گفت: تغییر در هر یک از عوامل موثر بر بازار مسکن می‌تواند قیمت‌ تمام‌شده را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین قیمت مصالح ساختمانی همچون سیمان و میلگرد که مصالح اصلی ساخت و ساز بوده و می‌تواند تاثیر مستقیمی بر قیمت تمام‌شده ملک داشته باشد.

وی افزود: امیدواریم دولت بتواند عوامل موثر بر قیمت تمام‌شده مسکن را کنترل کند و شاهد افزایش هزینه‌ها نباشیم. اگر دولت بتواند قیمت مصالح را کنترل کند در پروژه مسکن ملی نیز با چالشی روبه‌رو نمی‌شویم.

این کارشناس بازار مسکن با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد داخلی و فضای بین‌المللی به ارزیابی وضعیت بازار مسکن در ماه‌های آتی پرداخت و در این باره گفت: برجام فعلا به نتیجه نرسیده و بارها اشاره کرده‌ایم که قیمت مسکن آنچنان و به طور مستقیم تابع مسائل بین‌المللی به خصوص برجام نیست. اما با توجه بر فرهنگی که بر جامعه حاکم شده و همه چیز با نرخ دلار سنجیده می‌شود پس هر تغییری در نرخ دلار به دلایل متفاوت الخصوص برجام بازارهای موازی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین بازار مسکن نیز از تحولات در بازار ارز تاثیرپذیر است. در مجموع باید گفت چگونگی وضعیت بازار مسکن و قیمت‌ها به اجرای سیاست‌های دولت در روزهای باقی‌ مانده از سال بستگی دارد.

وی ادامه داد: امیدواریم دولت به صورت جدی بر اجرای سیاست و برنامه‌های مربوط به حوزه مسکن وارد عمل شود و پروژه‌های ساخت مسکن آغاز شوند. من مطمئن هستم اگر پروژه‌های نهضت ملی مسکن در ابعاد گفته شده آغاز شوند و اگر بازار شاهد فعال شدن ساخت و ساز باشد قطعا این حوزه عکس‌العمل مثبتی از خود نشان خواهد داد و نه تنها تا پایان سال افزایش قیمت را نخواهیم داشت بلکه شاهد تعدیل قیمت‌ها نیز می‌شویم.

این کارشناس بازار مسکن در پایان گفت: اما اگر همچون گذشته ساخت و ساز در این حوزه راکد بماند و تغییر و تحولی در این جهت صورت نگیرد قطعا بازار به عدم تحقق برنامه‌های دولت در تامین مسکن عکس‌العمل منفی نشان خواهد داد. لذا وضعیت بازار مسکن به تحقق و یا عدم تحقق برنامه‌های دولت بستگی دارد.

انواع روش های تحلیلی و استراتژی های معاملاتی در بازار فارکس

عملیاتی که یک معامله گر در بازارهای مالی جهت انجام معامله و تسویه حساب انجام می دهد معمولا بسیار ساده است. یعنی با چند کلیک می توان در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس یک معامله را ایجاد کرد. این موضوع و برخی مسائل روانشناختی موجب می شود تا معامله گران بازار فارکس گمراه شوند.

بازار فارکس، بزرگترین بازار مالی جهان است که در آن انواع ارزهای مختلف با یکدیگر مبادله می شوند. بد نیست بدانید که بیش از 80 درصد معامله گران خرد در این بازار ضرر می کنند. بنابراین اگر می خواهید در این بازار موفق باشید بایستی روش های تحلیلی و استراتژی های معاملاتی خود را در بازار فارکس ارتقاء دهید. البته این تنها عامل شکست معامله گران در بازار نیست.
عملیاتی که یک معامله گر در بازارهای مالی جهت انجام معامله و تسویه حساب انجام می دهد معمولا بسیار ساده است. یعنی با چند کلیک می توان در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس یک معامله را ایجاد کرد. این موضوع و برخی مسائل روانشناختی موجب می شود تا معامله گران بازار فارکس گمراه شوند.
برخی بازارهای مالی مانند بازار ابزار مشتقه (Derivatives) و فارکس بازار فارکس، در اصطلاح "بازی جمع صفر (Zero sum game)" هستند. یعنی بر خلاف بازارهای نقدی مانند بازار بورس، پول جدیدی خلق نمی شود و پولی هم از بین نمی رود.
با این تفاسیر، سود 20% برنده در بازار برابر با زیان 80% دیگر است. پس می توان تصور کرد که 20 درصد اقلیت، یک بازده بسیار قابل توجه را کسب می کنند.
در ادامه انواع روش های تحلیلی و استراتژی های معاملاتی بازار فارکس را شرح خواهیم داد تا بتوانید مناسب ترین روش را برای خود بیابید و جزو 20 درصد موفق بازار باشید.
همچنین اگر هیچ آشنایی با بازار فارکس ندارید پیشنهاد می کنیم ابتدا پیج آموزش فارکس را مطالعه کنید و سپس به ادامه این مقاله بپردازید.

انواع تحلیل ها

بطور کلی می توان گفت که دو نوع تحلیل به شرح زیر وجود دارد:
• تحلیل بنیادی یا فاندامنتال
• تحلیل فنی یا تکنیکال

تحلیل بنیادی

در تحلیل بنیادی، آمار و ارقام اقتصادی مورد توجه قرار می گیرند و اثرات این متغیرها بر روی یک یا چند جفت ارز مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نوع تحلیل، بیشتر مورد استفاده موسسات و معامله گرانی است سرمایه های کلان دارند. با این حال معامه گران خرد نیز بایستی داده های اقتصادی را رصد کنند.
نمونه هایی از این داده های اقتصادی شامل نرخ بهره، تورم، تولید ناخالص ملی (GDP)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، انواع گزارشات مربوط به اشتغال می باشد.
از این اطلاعات معمولا به چند صورت استفاده می شود.
ابتدا ارقام پیش بینی شده برای دوره بعدی با ارقام واقعی دوره قبلی مقایسه می شوند. همچنین ارقام واقعی با ارقام پیش بینی شده برای همان دوره مورد توجه قرار می گیرند. علاوه بر این ها ارقام واقعی و پیش بینی شده با ارقام واقعی و پش بینی شده دوره مشابه قبلی تحلیل می شوند.
همچنین انواع اتفاقات سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی می توانند بر ارزش و حرکت قیمتی ارزها اثرگذار باشند.
برخی اوقات معامله گران فارکس از سفارشات OCO استفاده می کنند. فرض کنید زمان انتشار یک خبر مهم فرا رسیده است ولی معامله گر نمی داند این خبر چه تاثیری بر بازار خواهد گذاشت. تنها چیزی که او پیش بازار ارز کنترل خواهد شد؟ بینی می کند این است که بعد از خبر احتمالا یک جهش قیمتی در بازار رخ دهد.
بدین ترتیب، تریدر از سفارش OCO استفاده می کند. یعنی یک سفارش بالاتر و یک سفارش پایین تر از قیمت جاری بازار قرار می دهد. بدین ترتیب اگر یکی از این دو سفارش انجام شد سفارش دیگر بطور خودکار کنسل می شود.

تحلیل تکنیکال

روش تحلیلی دوم، تحلیل تکنیکال است. در این روش سعی می شود بر اساس آمار و داده های تاریخچه قیمت، نمودار و حجم معاملات، آینده بازار پیش بینی شود.
ابزارها و روش های متفاوتی در تحلیل تکنیکال وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

1- الگوهای قیمتی

الگوهای قیمتی، اشکالی هستند که با بالا و پایین شدن قیمت، بر روی نمودار ظاهر می شوند. برای مثال، یکی از الگوهای قیمتی، الگوی مثلث است. در این الگو قیمت با نوساناتی که داشته شکلی شبیه به مثلث بر روی نمودار ایجاد می کند.

2- اندیکاتورها

ابزار رایج دیگر در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها هستند. هر اندیکاتور یک فرمول ریاضی مخصوص به خود دارد. معمولا داده های اصلی این فرمول ها جهت محاسبه، قیمت، زمان و حجم معاملات می باشد.
با اندیکاتورها می توان گرایش کلی بازار و موقعیت فعلی قیمت را سنجید.

3- کندل استیک های ژاپنی

پرکاربردترین نوع نمودار، نمودار شمعی یا کندل استیک است. زمانیکه یک یا چند کندل با ساختار خاصی شکل می گیرند یک نشانه برای صعود یا نزول بازار در نظر گرفته می شوند.
این یک روش بسیار قدیمی است و کارایی بالایی نیز دارد.

4- امواج الیوت

موج شماری الیوت را می توان بعنوان پیچیده ترین و دقیق ترین روش تحلیل تکنیکال نام برد. در امواج الیوت برای قیمت، یک چرخه یا سیکل در نظر گرفته شده است. این چرخه قیمت در بازه های بسیار بلندمدت تا بسیار کوتاه مدت قابل مشاهده و شناسایی هستند. اما یک تحلیلگر بایستی زمان زیادی را جهت یادگیری و همچنین شناسایی امواج صرف کند.

5- سنتیمنت یا احساسات بازار

در این روش تحلیلی از دو نوع شاخص استفاده می شود. برخی شاخص ها بر پایه اطلاعات آماری محاسبه می شوند و برخی دیگر بر پایه نظرات فعالان بازار مورد توجه قرار می گیرند.
نمونه ای از شاخص آماری که در تحلیل سنتیمنت استفاده می شود نسبت حجم معاملات در بازار اختیار معامله (Options) می باشد. در این نسبت حجم معاملات اختیار فروش تقسیم بر حجم معاملات اختیار خرید (put/call) می شود.
همین طور از جمله نمونه تحلیل بر اساس نظرات فعالان بازار، به پوزیشن های معاملاتی تریدرها اشاره کرد.
در وبسایت های محبوب فارکس مانند "فارکس فکتوری" بخشی وجود دارد که پوزیشن تریدرهای آن وبسایت را نشان می دهد.
برای مثال فرض کنید از بین 400 نفر معامله گر، 300 نفر یعنی 75% در جفت ارز یورو دلار وارد موقعیت فروش شده اند. با توجه به این موضوع که اکثر معامله گران در بازار ضرر می کنند با استفاده از این اطلاعات به دنبال فرصت خرید در این جفت ارز خواهیم بود.

استراتژی ها و روش های معاملاتی در فارکس

برخی معامله گران بازار ارز از روش "ایجاد معامله و فراموش (set and forget)" استفاده می کنند. در این روش شما پس از تحلیل یک جفت ارز و یا ابزار معاملاتی دیگر، نقطه ورود، حد سود و حد زیان معامله خود را مشخص می کنید. سپس بازار ارز کنترل خواهد شد؟ بر این اساس، سفارش معاملاتی خود را از طریق پلتفرم معاملاتی به بازار ارسال می کنید.
در این حالت در صورتیکه معامله ایجاد شد هیچگونه دخالتی در معامله نخواهید داشت تا اینکه پوزیشن معاملاتی شما یا با حد سود و یا با حد زیان بصورت خودکار بسته شود.
این روش، مناسب افرادی است که زمان کافی برای رصد بازار را ندارند. همچنین برای افراد هیجانی که نمی توانند احساسات خود را در معاملات بدرستی کنترل کنند می تواند روش بسیار مفیدی باشد.
روش دیگر معامله این است که پس از ایجاد معامله دائما بازار را رصد و بر اساس آن، معاملات باز خود را مدیریت کنیم.
برای مثال ممکن است پس از باز کردن یک پوزیشن معاملاتی خرید، یک خبر منفی برای جفت ارز مورد معامله منتشر شود. در این حالت اگر معامله در سود باشد تریدر، معامله خود را می تواند سیو سود کند و مابقی معامله را ریسک فری کند. یعنی بخشی از معامله را با سود ببندد و حد زیان معامله را برای قسمت باز معامله به نقطه ورود بیاورد.
در یک دسته بندی دیگر، تریدرهای فارکس با معاملات خود به دو صورت عمل می کنند.
معامله گران فارغ از اینکه از چه روش تحلیلی برای معاملات خود استفاده می کنند در لحظه ایجاد معامله، حد سود و حد زیان معامله را تعیین کنند. و یا اینکه معامله را ایجاد و سپس بدنبال نشانه هایی از پیش تعیین شده در بازار خواهند بود تا معامله خود را با سود یا با زیان ببندند.
اگر معامله گر مبتدی هستید ترجیحا از روش دوم استفاده نکنید. زیرا در روش دوم، نسبت ریسک به پاداش شما مشخص نیست.
از طرف دیگر، کنترل احساسات جهت پایبندی به استراتژی معاملاتی، دشوار خواهد شد.
سخن آخر
روش های تحلیلی و استراتژی های متفاوتی جهت معامله در بازار فارکس وجود دارند. شما بایستی روشی را انتخاب کنید که با روحیات و سبک زندگی شما بیشترین سازگاری را داشته باشد.
بدین ترتیب احساس راحتی شما در معامله موجب خواهد شد تا کنترل احساسات نیز راحت تر شود و احتمال موفقیت معاملات نیز افزایش یابد.
همچنین بعنوان یک روش مکمل تحلیلی، می توان همیشه از تحلیل همبستگی جفت ارزها در فارکس استفاده کرد. این روش را می توانید هم برای ایجاد یک معامله جدید و هم برای تایید تحلیل های دیگر خود بکار بگیرید.
شما می توانید مقالات مشابه این مطلب و سایر مقالات تخصصی بازار فارکس را در وبسایت بورس تایم مطالعه می کنید.
همچنین ، ابزارهایی مانند ماشین حساب لات سایز و تقویم اقتصادی برای استفاده معامله گران فعال، در سایت قرار داده شده است.

آغاز تا پایان ارز ۴۲۰۰ تومانی: رانت ۷۲۰ هزار میلیارد تومانی بدون کنترل تورم

دولت قبل با ادعای کنترل قیمت کالا‌های اساسی، سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی را اجرا کرد. در دوره اجرای این سیاست، رکورد تورم پس از انقلاب شکسته و میلیارد‌ها دلار ذخایر ارزی آن هم در شرایط کمبود ارز از کشور خارج شد؛ این مسائل و بسیاری مسائل دیگر درنهایت باعث شد دولت سیزدهم به این سیاست خاتمه دهد.

به گزارش مجله خبری نگار، یکی از معضلات به جا مانده از دولت قبل، تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به برخی از کالا‌ها بود. پس از بازگشت تحریم‌ها در سال ۹۷ و هم‌زمان رشد نرخ ارز که پیش‌تر آغاز شده بود، دولت قبل برای کنترل سطح قیمت‌ها اقدام به تعیین نرخ دستوری ۴۲۰۰ تومانی برای ارز و تخصیص ارز به انواع تقاضا‌ها کرد.

پس از گذشت چند هفته و زمانی که بازار ارز کنترل خواهد شد؟ مشخص شد تعیین قیمت دستوری برای ارز ناممکن است، عملاً ارز در کشور دونرخی و نرخ ۴۲۰۰ تومان عملاً به‌عنوان نرخ ارز دولتی شناخته شد.

هم‌زمان با تشدید شکاف قیمتی میان نرخ ارز دولتی و آزاد، تقاضای ارز به‌ویژه برای واردات چند برابر شد. دولت وقت که تامین این حجم از تقاضا را با توجه به محدود شدن منابع ارزی خود ناممکن دید، کالا‌های مشمول ارز دولتی را به ۲۵ قلم محدود کرد. این، اما پایان مشکلات این سیاست نبود.

بروز فساد‌های گسترده یکی از اصلی‌ترین مسائل سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی بود. وارد نشدن کالا با وجود تخصیص ارز، فروش کالا‌های مشمول ارز دولتی با نرخ ارز آزاد، فروش اقلام مشمول ارز دولتی در بازار سیاه توسط گیرندگان این کالا و . ازجمله فساد‌های رایج رخ داده در طول مدت اجرای این سیاست بود که بار‌ها از سوی مقامات دولت قبل، مجلس و قوه قضائیه به آن اشاره شد.

این، اما همه مسئله این سیاست نبود. با کاهش بیشتر ذخایر ارزی و تداوم مصرف ارز ترجیحی، بانک مرکزی در دولت گذشته برای تامین ارز ترجیحی موردنیاز، اقدام به خرید ارز صادرکنندگان به قیمت بالای ۲۰ هزار تومان و فروش آن به واردکنندگان به قیمت ۴۲۰۰ تومانی می‌کرد.

این اقدام باعث رشد پایه پولی شده و درنهایت به عاملی برای رشد تورم در سال‌های اخیر تبدیل شد. به بیان دیگر سیاست ارز ترجیحی که قرار بود مانع رشد قیمت‌ها شود، خود به عاملی برای رشد سطح عمومی قیمت‌ها تبدیل شد.

مسئله دیگر سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی، ناعادلانه بودن بهره‌مندی عموم مردم از این یارانه بود. با توجه به مصرف به‌مراتب بیشتر دهک‌های ثروتمند از اقلام مشمول ارز ترجیحی نظیر مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات، گوشت قرمز، یارانه اختصاص یافته به ثروتمندان به مراتب بیشتر از دهک‌های کم درآمد جامعه بود.

بدین معنا سیاست ارز ترجیحی به نابرابری بیشتر دامن زد. همین مسائل و برخی مسائل دیگر باعث شد تا دولت تخصیص ارز ترجیحی را متوقف و برای جبران رشد قیمت کالا‌های مشمول آن، یارانه مستقیم به حساب خانوار‌های کشور واریز کند.

نتایج ۶۶ میلیارد دلار توزیع رانت در دولت قبل

دولت دوازدهم از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا تیرماه ۱۴۰۰ که دولت را تحویل داد، ۶۶ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی خرج کرد تا کالا‌های اساسی گران نشود، اما آمار‌ها نشان می‌دهد که این سیاست نتوانست به اهداف خود برسد.

تخصیص ارز ارزان برای واردات کالا‌های اساسی و نهاده‌های دامی، سبب تضعیف شدید تولیدکنندگان داخلی و افزایش سهم واردات در ۳ سال پایانی دولت قبل شد.

همچنین بخش زیادی از کالا‌های وارداتی با ارز ارزان، یا به خارج از کشور قاچاق می‌شد یا به جای مصرف برای تولید مواد غذایی ضروری مردم، به انحراف می‌رفت و صرف تولید سایر مواد غذایی همچون کیک و شکلات می‌شد.

عده زیادی از دریافت‌کنندگان ارز ۴۲۰۰ هم اقدام به فروش آن یا کالا‌های وارداتی با نرخ ارز آزاد کردند و بزرگ‌ترین رانت تاریخ ایران را رقم زدند.

همان‌طور که از جدول فوق مشخص است در دولت دوازدهم بیش از ۷۲۰ هزار میلیارد تومان رانت ناشی از توزیع ارز ۴۲۰۰ به جیب عده‌ای واردکننده و دلال و تاجر خاص رفت. این شرایط باعث شد دولت سیزدهم تصمیم به تغییر شیوه تخصیص یارانه کالا‌های اساسی از روش غیرمستقیم قبلی به روش پرداخت مستقیم به مصرف‌کننده نهایی بگیرد.

دولت دوازدهم مدعی بود که با تثبیت قیمت دلار در نرخ ۴۲۰۰ تومان، جلوی افزایش قیمت کالا‌های اساسی را خواهد گرفت، اما آمار‌ها بیانگر آن است که قیمت کالا‌های اساسی چند برابر شد. به‌تدریج نیز با تصمیم دولت قبل، از فهرست کالا‌های اساسی که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کردند کاسته شد و گرانی‌ها بیشتر هم شد، اما هیچ یارانه جبرانی به مردم داده نشد تا کاهش قدرت خرید آن‌ها جبران شود.

این در حالی است که دولت سیزدهم برعکس دولت قبل، با حذف کالا‌های مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی، یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی به حساب هر فرد ایرانی (به غیر از دهک پردرآمد) واریز کرد که برای اقشار متوسط و کم‌درآمد در مجموع رقم مناسبی است و نه‌تن‌ها سبب کاهش قدرت خرید آن‌ها بلکه افزایش قدرت خرید آن‌ها شده است.