مهم‌ترین مساله بورس


علی نوروزی، مدیرعامل شرکت پردازش اطلاعات مالی نوآوران امین

یک هفته با بورس کالا

در هفته گذشته اظهار نظرهای مهمی پیرامون بورس کالا ایران صورت گرفت که افزایش شفافیت به واسطه تقویت بازارهای رسمی، جایگاه ویژه بورس کالا در توسعه شفافیت اقتصادی و افزایش شفافیت از طریق تقویت بورس کالا از مهم ترین آنها بود.

افزایش شفافیت به واسطه تقویت بازارهای رسمی

به گزارش«کالاخبر»، در هفته گذشته مدیر عامل شرکت بورس کالای ایران به جایگاه شفاف‌سازی اطلاعات و داده‌ها در بازار سرمایه را اشاره کرد و گفت: بازار بورس کالا چهره واقعی داد وستد و شرایط عمومی عرضه و تقاضای کالاهای گوناگون را در کشور نشان‌ می‌دهد. زمانی که معاملات در این بورس با جدیت از سوی تولیدکننده و مصرف‌کننده انجام شود، به‌طور حتم، با فضایی شفاف و واقعی روبه‌رو خواهیم بود؛ اما در نقطه مقابل، بدیهی است خارج شدن کالاها از فضای معاملاتی شفاف و واقعی، موجب قدرت گرفتن بازارهای غیرشفاف و کاذب و برخی افراد سودجو و منفعت‌طلب خواهد شد.

حامد سلطانی نژاد افزود: بدون شک اگر محصولات گوناگون در بورس کالا عرضه نشوند و کالاها در فضایی غیرشفاف، نامشخص و به شکل زیرزمینی معامله شوند، به‌سرعت شاهد ایجاد انحصار در بازار کشور خواهیم بود و در نتیجه، زمینه کسب سودهای نامتعارف بیشتری برای عده‌ای خاص فراهم می‌شود.

وی ادامه داد در این میان نکته حائز اهمیت، قرار گرفتن کل عرضه محصولات در مقابل تقاضا برای مصرف است مهم‌ترین مساله بورس که در صورت تحقق این مهم برای همه کالاهای تولید شده در کشور، مسئولان سیاست‌گذار به‌راحتی می‌توانند با مشاهده آمارهای بورس کالا یعنی عرضه، تقاضا و معامله، نسبت به تنظیم بازار محصولات و کمبود یک محصول و نیاز به واردات یا دادن مجوز صادرات تصمیم‌گیری و اقدام کنند.

کاهش قیمت فولاد با آزاد سازی سقف رقابت در بورس

مدیر کل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت ، معدن و تجارت گفت: آزاد سازی سقف رقابت در معاملات بورس‌کالا برای‌ فولادی‌ها قطعا در کوتاه مدت تاثیر مثبتی بر بازار خواهد داشت .

سیف الله امیری با بیان اینکه هدف ما تامین نیاز داخل است، تاکید کرد: با توجه به شرایط ایجاد شده تنها شرکتهای فولادی اجازه صادرات دارند که محصول خود را در بورس عرضه کنند .

وی با تاکید بر لزوم قطع دست دلالان بازار فولاد گفت: اگر بتوانیم دست دلال ها را از این بازار قطع کنیم و کالا را بدون واسطه به دست تولید کننده برسانیم بدون شک تاثیر بسیارمثبتی در کاهش قیمت ها می گذارد .

توسعه بورس کالا گامی بزرگ در مسیر شفافیت اقتصادی است

عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: راه اندازی بورس کالا و عرضه محصولات مهم حوزه فلزات و پتروشیمی در این بورس، یکی از گام های بزرگ در مسیر شفافیت اقتصادی بوده است .

علی گل‌مرادی افزود: به دلایل مختلف داخلی و خارجی، با نوسان قیمت کالاها مواجه هستیم که مسوولان سیاست‌گذار با استفاده از تمرکز معاملات در بورس کالا می‌توانند روند کنونی معاملات و قیمت ها و همچنین برآورد از میزان نیاز آینده را تحلیل و اقدام کنند.

وی تاکید کرد: به طور حتم سیستم و ساختارهایی مانند بورس کالا در ایجاد شفافیت، رقابت سالم، توسعه و رونق کسب و کار نقش ارزنده و به سزایی را بر عهده دارد و در این موضوع به هیچ عنوان جای تردیدی وجود ندارد این در حالی است که بورس کالا علاوه بر اثرگذاری در حوزه شفافیت، انحصار در تولید و عرضه را نیز کمرنگ‌می کند زیرا اگر یک‌ محصول انحصاری قرار باشد در فضایی غیرشفاف عرضه و معامله، شرایط بازار آن کالا بدون شک‌ملتهب می شود.

جایگاه ویژه بورس کالا در توسعه شفافیت اقتصادی

مدیرعامل هلدینگ بانک سامان در خصوص مزیت ها و فرصت های بورس کالا برای اقتصاد گفت: بورس کالا در تمام دنیا بهترین مکان برای اجرای عدالت در معاملات و کشف واقعی قیمت کالاهاست .

بهزاد گلکار ، با اشاره به اینکه در همه دنیا بورس های کالایی به دلیل کشف قیمت واقعی و ارائه خدمات متنوع از طریق ابزارهای مالی نوین، جایگاه ویژه ای در اقتصاد دارند،گفت: در بازارهای نظامند کالایی، قیمت ها براساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می شوند به همین دلیل این بازارها در همه کشورها از بورس فلزات لندن و شیکاگو گرفته تا بورس گل هلند و بازارهای متشکل آسیایی، از جایگاه ویژه ای برخوردارند .

وی شفافیت اقتصادی را مهمترین دستاورد بورس کالا دانست و گفت: وقتی سیستم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت کالاهاست، اقتصاد در مسیر درست و شفافیت قرار می گیرد و بورس کالا اصلی ترین ابزار برای تحقق این مهم است .​

افزایش شفافیت به واسطه تقویت بورس کالا

یک کارشناس بازار سرمایه درباره عملکرد بورس کالا در آستانه یازده سالگی گفت: نگاهی به سال‌های ابتدایی راه‌اندازی بورس کالا و مقایسه کارکردهای این بورس با شرایط فعلی، نشان می‌دهد که این بورس از منظر ابزارسازی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای حضور و معامله انواع کالاها عملکرد مثبتی برای اقتصاد داشته است .

علی تیموری با اشاره به اینکه بورس کالا، مانعی برای سوء استفاده در بازارها است، گفت: کلیت اقتصاد و مسوولان باید تلاش بیشتری کنند تا از مزیت مهم بورس کالا برای افزایش شفافیت و سلامت بازارها نهایت بهره را ببرند تا دیگر شاهد همین چالش‌های مقطعی که از کلیت اقتصاد به سایر بخش‌ها از جمله بورس کالا می‌رسد نیز جلوگیری شود .

وی با بیان اینکه متاسفانه در برخی مواقع شاهد اظهارات غیرکارشناسی و ارائه آدرس‌های غلط در بازار کالای کشور هستیم، گفت: بحث‌ها و چالش‌های اخیر در خصوص بازار رسمی کالای کشور نیز گواه این موضوع است به طوریکه برخی مشکلات بیرونی به بورس کالا نسبت داده می‌شود در شرایطی که بورس کالا به معنای کشف واقعی قیمت‌ها در بستری امن و شفاف و بر اساس عرضه و تقاضاست .

افزایش عرضه طلای سرخ با شروع فصل برداشت

مدیرعامل شرکت زرین زعفران مشرق زمین گفت :طی هفته های اخیر فعالان بازار زعفران شاهد جهش قیمت های این محصول ارزآور و صادراتی کشور هستند این در حالی است که با شروع فصل برداشت زعفران از حدود ۱۵روز آینده، شاهد برقراری تعادل و کاهش قیمت زعفران خواهیم بود .

غلامرضا کریمی با تاکید بر اینکه زعفران کاشت سال زراعی جدید از ۱۵ مهرماه در بازار قابل عرضه به دارندگان گواهی سپرده کالایی و معامله گران دارای موقعیت خرید در بازار آتی است، گفت: به معامله گران توصیه می شود که از هیجانات دوری کنند تا شاهد روندهای قیمتی غیر منطقی در بازار نباشیم .

وی به لزوم افزایش عرضه زعفران در بازار فیزیکی بورس کالا اشاره کرد و گفت: قیمت کالای فیزیکی، گواهی سپرده و قراردادهای آتی زعفران به صورت زنجیروار به هم وابسته است و برای ایجاد تعادل در بازار باید حلقه اولیه این زنجیره یعنی عرضه های فیزیکی را افزایش داد تا روند معاملات و قیمت ها به سمت تعادل حرکت کند .

کریمی با اشاره به اینکه از ۱۵ روز آتی مشکلی در تامین تقاضای موجود در بازار گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی زعفران وجود نخواهد داشت گفت: با شروع برداشت محصول درخواست های خرید ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرمی زعفران که در حال حاضر در بورس مشاهده می شود ظرف یک روز معاملاتی به راحتی پاسخ داده خواهد شد و نگرانی در تامین محصول موردنیاز نخواهیم داشت .

5 پیشنهاد به رئیس جمهور

این روزنامه اصلاح‌طلب نوشته: «این که آقای رئیس جمهور همه دختران این سرزمین را چون دختر خود تلقی کنند و در برابرشان مسئول باشند خبر خوب و مسرت بخشی است.

5 پیشنهاد به رئیس جمهور

روزنامه «هم میهن» تماس رئیسی با خانواده مهسا امینی را تیتر یک و از آن استقبال کرده است. این روزنامه اصلاح‌طلب نوشته: «این که آقای رئیس جمهور همه دختران این سرزمین را چون دختر خود تلقی کنند و در برابرشان مسئول باشند خبر خوب و مسرت بخشی است. با این وجود اقدامات ضروری نباید به اینجا ختم شود و برای بررسی دقیق‌ت ماجرا، چند نکته را متذکر می‌شویم:

1. اولین و مهم‌ترین مساله این است که چه مرجعی و با چه ترکیبی می‌خواهد گزارش حقیقت‌یاب را تهیه کند؟

2. نکته دوم اینکه باید از مرگ مهسا فراتر بروید. این موضوع مرتبط با گشت ارشاد است و به نوعی مساله بخش بزرگی از زنان و نیز پدران و مردان ایران است. .

3. مساله سوم، اصل بازداشت و روندی است که از ابتدا تا خروج از بازداشتگاه طی شده است که بخش اصلی ماجرا همین است. فیلم‌های تقطیع شده نمی‌تواند به فهم موضوع کمک کند. .

4. از مرحله ورود به بیمارستان و دور کردن خانواده از دخترشان تا مرحله فوت و سپس انتقال به پزشکی قانونی و اقدامات برای خاکسپاری و . موضوعاتی است که نیازی به تحقیق چندان ندارد، زیرا همه اینها آشکار است و پدر مهسا با ریز جزئیات توضیح داده است.

5. مساله مهم‌تر که فضای افکار عمومی را مخدوش کرده است این است که چرا اطلاع رسانی رسمی کاملا یکسویه است؟»

مهم‌ترین مسائلی که در حوزه فناوری اطلاعات در بورس باید به آنها توجه شود، چیست؟ / نظر کارشناسان این حوزه

پیش‌تر در مطلب «نگاهی به مهم‌ترین موضوع و فناوری حوزه بانکی که باید تا پایان ۱۳۹۸ به آن توجه شود» نظر ۱۲ کارشناس صنعت بانکی را در خصوص مهم‌ترین موضوع و فناوری که در حوزه بانکی باید تا پایان امسال به آن توجه شود جویا شدیم. در این گزارش نیز قصد داریم نگاهی داشته باشیم به مهم‌ترین مسائل و فناوری که باید در حوزه بورس به آنها توجه کرد؛ در همین راستا با ۹ نفر از کارشناسان حوزه بورس گفت‌وگو کردیم و نظرشان را در این خصوص پرسیدیدم. موضوعاتی مانند «فناوری هسته معاملاتی»، «معاملات الگوریتمی»، «رگ‌تک»، «پشتیبانی سیستم‌های بازار سرمایه»، «Social Trading» و «مشاوره‌های سرمایه‌گذاری به افراد تازه‌کار»، «حمایت از فین‌تک‌ها»، «مقررات‌زدایی» و «مدیریت فنی توسعه ابزارهای مالی نوین» ازجمله مواردی بودند که این افراد به آنها اشاره کردند.

در ادامه پاسخ هر یک از این کارشناسان به‌طور کامل آمده است و در اینفوگرافیک زیر نیز می‌توانید خلاصه صحبت‌های آنها را مشاهده کنید.

فایل باکیفیت تصویر زیر را می‌توانید با کلیک روی آن مشاهده کنید

احمد سحرخیز، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار

احمد سحرخیز، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار

احمد سحرخیز، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار:

ازجمله موضوعات حائز اهمیت در حوزه فناوری اطلاعات بازار سرمایه که در فهرست اولویت‌های مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار قرارداد می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • پیشرانی و مدیریت فنی توسعه ابزارهای مالی نوین در بازار سرمایه از قبیل فروش تعهدی (short sell) و معاملات آتی سبد سهام
  • ایجاد سازوکار نظارت بهینه بر معاملات الگوریتمی در کنار کمک به ارتقاء و رونق به‌کارگیری این نوع معاملات
  • تسهیلگری، مقررات‌زدایی و حمایت از فین‌تک‌ها

شناسایی عمیق‌تر چالش‌ها و کمک به رفع موانع پیش روی شرکت‌های فین‌تکی جهت ارائه خدمات در حوزه بازار سرمایه ازجمله اهداف اساسی مدیریت فناوری اطلاعات سازمان در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ است. در این خصوص فعالیت‌های ارزشمندی در حیطه فناوری اطلاعات بازار سرمایه صورت گرفته و برداشتن چندین گام تأثیرگذار نیز در دستور کار قرار دارد. «معاملات برخط»، «معاملات الگوریتمی»، «تحلیل و پردازش اطلاعات بازار سرمایه» و «نرم‌افزارهای مرتبط با صندوق‌های سرمایه‌گذاری» ازجمله حوزه‌های پرطرفدار به شمار می‌روند که غالب شرکت‌های فین‌تک بازار سرمایه در آن فعال هستند. در همین راستا، سازمان بورس نگاه ویژه‌ای به حوزه رگ‌تک نیز دارد و سعی بر این است که فعالیت‌ها و اقدامات خود در این حوزه را بیش‌ازپیش توسعه دهد.

#فروش_تعهدی #معاملات_آتی_سبد_سهام #نظارت_بر_معاملات_الگوریتمی #مقررات‌زدایی #حمایت_از_فین‌تک‌ها

رحمان بابازاده، مدیرعامل کارگزاری فارابی

رحمان بابازاده، مدیرعامل کارگزاری فارابی

رحمان بابازاده، مدیرعامل کارگزاری فارابی:

به نظر من، اولین موضوعی که باید به آن توجه شود، فناوری هسته‌های معاملاتی و ترید انجین‌های جدیدتر است که کشش حجم جدید بازار را داشته باشند چراکه در این صورت سرعت معاملات نیز بالاتر می‌رود. دومین موضوع نیز تکنولوژی معاملات الگوریتمی برای بازار ایران است که یکی از مهم‌ترین موضوعات مهم در بورس است؛ این دو درگاه اصلی ایجاد عمق و کارایی در بازار بورس هستند و هر کاری که در حوزه بورس قصد انجام داشته باشد در پرتو یک بازار عمیق و کارا صورت خواهد گرفت.

حسین نظام دوست، رئیس اداره نهادهای نوین مالی فرابورس

حسین نظام دوست، رئیس اداره نهادهای نوین مالی فرابورس

حسین نظام دوست، رئیس اداره نهادهای نوین مالی فرابورس:

برای پاسخ به این سوال ابتدا می‌خواهم در مورد برنامه‌های فرابورس ایران در شش ماه دوم سال ۹۸ صحبت کنم و بعد به مسئله مهم فناوری در حوزه بازار سرمایه بپردازم. تیم ما در فرابورس ایران طی سال‌های گذشته برنامه‌های متعددی به‌منظور ایفای نقش خود مهم‌ترین مساله بورس از دو بعد تأمین مالی نوآوری و ارائه راهکارهای مقرراتی به کسب‌وکارهای فعال در بازار سرمایه طراحی کرده که برخی از آنها هم‌اکنون در مراحل اولیه اجرا نیز قرار دارند و انتظار داریم در شش ماهه دوم امسال به ثمر بنشینند. در ابتدای راه تحت عنوان واحد تحقیق و توسعه فرابورس ایران، نقشه تأمین مالی کسب‌وکارها در طول مهم‌ترین مساله بورس عمر خود از ایده، جوانه و ارائه محصول اولیه تا تأمین مالی از طریق سرمایه‌گذاران خصوصی و جسورانه و نهایتا عرضه عمومی در بازار را طراحی کردیم و در راستای تکمیل این سیر قدم برداشتیم.

در این خصوص، ۶ مجوز فعالیت و ۹ موافقت اصولی تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه به ارزش جمعا ۵۴۰۰ میلیارد ریال پس از تأیید کمیته بررسی مستقر در فرابورس ایران از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شد و یک صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی به ارزش ۵۰۰ میلیارد ریال موافقت شد. همچنین در حوزه مقررات، پس از تصویب دستورالعمل تامین مالی جمعی، ۴ موافقت اصولی به عاملین تأمین مالی جمعی اعطا شد. همچنین فرابورس ایران از سال ۱۳۹۶ اقدام به برگزاری رویداد سالانه فین استارز به‌عنوان پلتفرمی برای ارتباط کسب‌وکارهای فین‌تکی از نوپا تا بالغ، سرمایه‌گذاران، سیاست‌گذاران، نهادهای مالی، مربیان کسب‌وکار، شتاب‌دهنده‌ها و مدیران و کارشناسان حوزه فناوری مالی کرد تا مجالی برای ارتباط موثر، آموزش و شبکه‌سازی فعالان این صنعت برقرار شود.

بنابراین مهم‌ترین موضوع شش ماهه دوم سال ۹۸ از نگاه این‌جانب در ارتباط با بورس از دو بعد تأمین مالی نوآوری و ارائه راهکارهای مقرراتی به کسب‌وکارهای فعال در بازار سرمایه که پیش‌تر بدان پرداختیم استخراج خواهد شد.

از بعد تأمین مالی، ارزش‌گذاری بازاری کسب‌وکارهای در آستانه بلوغ در لحظه خروج سرمایه‌گذاران جسور (Venture Capitalists) موضوع بسیار مهم پیش روست. از یک سو این ارزش‌گذاری یک اکوسیستم است که در سهم‌گیری آن از اقتصاد ملی موثر خواهد افتاد و از سوی دیگر بهتر است که مبنای ارزش‌گذاری از مبادی شفاف بازار صورت گیرد. همان‌طور که عنوان شد این مبادی می‌تواند در لحظه خروج یک سرمایه‌گذار طی قرارداد با صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی یا عرضه اولیه در فرابورس ایران باشد.

همچنین از بعد ارائه راهکارهای مقرراتی به کسب‌وکارهای فعال در بازار سرمایه، تشکیل محدوده آزاد مقرراتی برای محصولات نوآورانه مالی می‌تواند در رده مهم‌ترین موضوعات شش ماهه دوم ۹۸ باشد. در این مکانیزم محدود که به جعبه شنی (Sandbox) معروف است، خدمات یک کسب‌وکار فین‌تکی یا یک محصول مالی جدید می‌تواند بدون اخذ مجوزهای پیچیده اولیه و جدا از مقررات سخت‌گیرانه در حوزه مالی در یک مدت محدود، با میزان معین و به اشخاص حرفه‌ای ارائه شود. این موضوع باعث اجتناب از برخورد سخت قوانین سنتی با نوآوری‌های بازار شده و به کسب‌وکارها و ایده‌های نوین در صنعت مالی امکان بروز و رشد خواهد داد.

روح‌الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران

روح‌الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران

روح‌الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران:

فارغ از تکنولوژی‌های روز در دنیای فناوری اطلاعات که مسلما باید در حوزه بازار سرمایه نیز موردتوجه قرار گیرد، به نظر می‌رسد با وجود رشد سریع و اقبال مردم به بازار سرمایه همچنان توسعه و رفع مشکلات سامانه معاملات باید در رأس و کانون توجه قرار داشته باشد. اگر اقدامات لازم در این خصوص صورت نگیرد هرگونه توسعه‌های جانبی و پرداختن به تکنولوژی‌های جدید یا بی‌اثر خواهد بود یا تاثیر گذاری مورد انتظار را به همراه نخواهد داشت.

سامانه معاملات و سامانه پس از معاملات به‌عنوان اجزای حیاتی بازار سرمایه همان‌گونه که می‌توانند بسترهای مناسب برای رشد و توسعه را فراهم کنند، در صورت نبود توجه کافی می‌توانند به بزرگ‌ترین مانع در پیشروی توسعه تبدیل شوند.

آنچه برای ۶ ماه دوم سال ۹۸ و نیز سالیان آینده باید به‌عنوان برنامه توسعه ثابت همواره مدنظر حوزه فناوری اطلاعات نهادهای حاکمیتی و نیز اداره‌کنندگان بازار سرمایه باشد، توجه به سامانه معاملات و پس از معاملات و افزایش کارایی و قابلیت‌های این سامانه است. در ۶ ماه آینده باید با تمام توان موجود در داخل و حتی با نیم‌نگاهی به استفاده از توان و تجربیات خارجی در راستای توسعه این سامانه گام برداریم تا بتوانیم پاسخگوی اقبال رو به رشد مردم به بازار سرمایه بوده و زیرساخت‌های موردنیاز این رشد را فراهم کنیم.

علی نوروزی، مدیرعامل شرکت پردازش اطلاعات مالی نوآوران امین

علی نوروزی، مدیرعامل شرکت پردازش اطلاعات مالی نوآوران امین

علی نوروزی، مدیرعامل شرکت پردازش اطلاعات مالی نوآوران امین:

مهم‌ترین موضوعی که در فناوری اطلاعات در بورس باید به آن توجه شود، حوزه رگ‌تک هست. بنده اعتقاد دارم که در حال حاضر حجم و اندازه بازار سرمایه به‌شدت بزرگ شده و هر روز نیز بزرگ‌تر می‌شود و اگر به سمت مکانیزه کردن قوانینی که در بازار سرمایه وجود دارد، نرویم از دو بعد دچار مشکل خواهیم شد؛ از بعد شرکتی مانند شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری و سبدگردان و از بعد صنعت کارگزاری. مکانیزم‌هایی برای نظارت مکانیزه و عملیاتی روی نهادهای مالی باید وجود داشته باشد که این موضوع اگر اتفاق نیفتد، می‌تواند مشکلات اساسی را برای آینده بورس رقم بزند؛ همچنین این حوزه تنها حوزه‌ای هست که جا برای کار زیاد دارد بنابراین در این حوزه بایستی سرمایه‌گذاری شود و به نظر بنده فین‌تک‌ها خیلی خوب می‌توانند در این موضوع حضور پیدا کنند.

دومین موضوعی که در بورس باید به آن توجه شود، بحث مشاوره‌های سرمایه‌گذاری هست چراکه این حوزه نیز با توجه به اینکه مخاطبین بورس به‌شدت در حال رشد هستند و سرمایه‌گذاران تازه‌ای وارد بورس می‌شوند که عموما حرفه‌ای نیستند، به نظر بنده بایستی به مقوله‌های مشاوره سرمایه‌گذاری از بعد فناوری اطلاعات نیز توجه شود. حوزه بعدی که از بعد شرکتی مطرح و مهم هست، بحث ورود شرکت‌های بیشتر به بورس به‌منظور افزایش عمق بازار است که در این بخش نیز از بعد مکانیزاسیون و فناوری اطلاعات بایستی کار صورت بپذیرد که فرایند پذیرش شرکت‌ها سریع‌تر انجام شود و ریسک پذیرش شرکت‌های با کیفیت پایین نیز کم شود.

#رگ‌تک #مشاوره‌های سرمایه‌گذاری

محمد قاسمی، مدیرعامل شرکت توسعه فناوری سوشیانت:

به نظر من مهم‌ترین موضوع فناوری که در بازار وجود دارد، بحث مربوط به پشتیبانی و نگهداری سیستم‌های حیاتی بازار سرمایه است؛ مانند سیستم معاملات بورس، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، سیستم‌های شرکت‌های کارگزاری اعم از OMSها و بک آفیس‌ها به دلیل رجوع زیاد مشتریان و استقبال بی‌نظیر از بازار سرمایه توسط مشتریان خرد و افزایش تعداد دفعات معامله و ارزش معاملات، فشار زیادی روی شرکت‌های نرم‌افزاری و سیستم‌های نرم‌افزاری هست که به نظر من اولویت همه ارکان بازار این است که بتوانند از این سیستم‌ها نگهداری کنند و با کیفیت مناسب‌تری به مشتریان جدید پاسخ دهند.

حامد حدادی، هم‌بنیان‌گذار کوانت کن

حامد حدادی، هم‌بنیان‌گذار کوانت کن

حامد حدادی، هم‌بنیان‌گذار کوانت کن:

به نظر من مهم‌ترین موضوع، بهبود کیفیت هسته معاملات است که در حال حاضر مشکل زیادی دارد و در روزهای زیادی هسته قابلیت پذیرش سفارش از فعالان آنلاین فعلی را نیز ندارد و این نشان می‌دهد که هسته نمی‌تواند در مقابل تکنولوژی‌های جدید، جوابگو باشد. دومین موضوع نیز توجه ویژه به معاملات الگوریتمی است و سازمان بورس باید بعد از آماده کردن زیرساخت خود مهم‌ترین مساله بورس برای پذیرش سفارش، توجه ویژه‌ای به معاملات الگوریتمی داشته باشد؛ چراکه امروز وضعیت فعلی بازار می‌طلبد که یک تکنولوژی جدید به کمک بازار بیاید و این تکنولوژی نیز معاملات الگوریتمی است. درنتیجه از بین همه نیازهایی که بازار سرمایه کشور دارد، معاملات الگوریتمی همچنان یکی از نیازهای اصلی بازار است.

فاطمه جعفری، مدیرعامل سهامیاب

فاطمه جعفری، مدیرعامل سهامیاب

فاطمه جعفری، مدیرعامل سهامیاب:مهم‌ترین مساله بورس

مدیریت صحیح سرمایه افراد تازه‌کار در بورس که در دوره‌های رشد بازار شاهد اقبال ایشان هستیم، چالشی است که می‌تواند تبدیل به فرصت‌های فوق‌العاده شود. ایجاد عمق بازار، منفعت برای سرمایه‌گذاران، رشد صنایع، ایجاد زمینه‌های توسعه فرهنگ جامعه در زمینه سرمایه‌گذاری‌های مولد در بازار سرمایه و همچنین دوری از سوداگری در بازارهای ارز، طلا و امثالهم که موجب خواب سرمایه در بازارهای غیرمولد، دامن زدن به تنش‌های مدیریت سرمایه فردی و درنهایت شکل‌گیری دومینو شکست اقتصاد کلان جامعه می‌شود، ازجمله مزایای قابل بهره‌برداری در این فرصت است. با رونق معاملات بازار سرمایه در سال جاری، بار دیگر شاهد افزایش دریافت کدهای بورسی و ورود معامله‌گران جدید در ۶ ماهه اول بوده‌ایم. پیش‌بینی می‌شود این روند در ۶ ماهه دوم نیز تداوم داشته باشد.

ابزارهای معاملات اجتماعی مانند معاملات قابل کپی کردن و اجرای اتومات از سبدهای سرمایه‌گذاران خبره حقیقی، حقوقی، الگوریتم‌ها و استراتژی‌های معاملاتی برتر، بهترین راهکار توصیه شده جهانی برای تازه‌واردان است تا ضمن کسب سود از بازار، به افزایش دانش مالی و سرمایه‌گذاری خود بپردازند.

لازم است در این راستا، قانون‌گذار و نهادهای اجرایی، با دیدی همراه‌تر با تکنولوژی‌های نوین برخورد کنند و ضمن در نظر داشتن دغدغه صحیح کاهش ریسک افراد، فرصت‌های فردی و جمعی را نیز در نظر داشته باشند.

فرشاد شبانکاره، بنیان‌گذار صدتحلیل

فرشاد شبانکاره، بنیان‌گذار صدتحلیل

فرشاد شبانکاره، بنیان‌گذار صدتحلیل:

افراد زیادی در یک سال اخیر به سمت بازار بورس آمده‌اند. این دسته از افراد که به اصلاح تازه‌وارد هستند دانش خاصی در مورد این موضوع که چه سهامی بخرند، ندارند و شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری نیز به دلیل اینکه این افراد برایشان سودی ندارد، به افراد با سرمایه کم مشاوره نمی‌دهند؛ درنتیجه یک گپ یا نیاز برای افراد زیادی که روزبه‌روز نیز به تعدادشان افزوده می‌شود، به وجود می‌آید. همچنین تجربه تلخ دی‌ماه سال ۹۲ به ما نشان داد که اگر این افراد مشاوران خوبی در کنارشان نداشته باشند در هنگام ریزش بازار، ضررهای به‌شدت سنگین را متحمل می‌شوند.

اما در کشورهای توسعه‌یافته بیش از ۸۰ درصد مردم جامعه در بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اند اما نه به‌صورت شخصی بلکه به‌صورت غیرمستقیم. یکی از این روش‌ها Social Trading هست؛ یعنی فردی که دانش کافی ندارد از شخصی که تجربه و رزومه خوبی در این حوزه دارد کمک بگیرد. در این روش قطعا یک پلتفرم یا سایتی وجود خواهد داشت که به‌صورت واسطه عمل می‌کند و رزومه شخص باتجربه (تحلیلگر) را با تمام سود و ضررهایی که کرده و نظرات خوب و بدی که کاربران در موردش داشتند را به نمایش می‌گذارد و افراد بدون دانش (سرمایه‌گذاران تازه‌وارد) با بررسی این رزومه و مقایسه این تحلیلگران، افرادی را به‌عنوان مشاور خود انتخاب خواهند کرد و با پیشنهادات آنها اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. درنتیجه در ایران نیز نیاز به Social Trading ها به‌شدت وجود دارد و تا بازار مثبت هست و مردم هم به بورس اعتماد کردند باید فکری به حال قوانین سنتی بورس کرد که همچنان برای سال ۸۴ هستند و اصلا نیازهای روز را پوشش نمی‌دهد، چراکه به‌راحتی با ریزش بازار مجدد این سیکل تکرار می‌شود و همه این سرمایه‌ها از بازار بورس خارج خواهند شد.

هفته‌ای با زیان 7/ 0 درصدی

هفته‌ای با زیان 7/ 0 درصدی

بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته در حالی هفته کاری خود را تحت سایه تحولات بازارهای موازی به پایان رساند که کارنامه‌ای بهتر از 7/ 0 درصد .

دنیای اقتصاد- همایون دارابی:بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته در حالی هفته کاری خود را تحت سایه تحولات بازارهای موازی به پایان رساند که کارنامه‌ای بهتر از 7/ 0 درصد زیان به همراه نداشت.در هفته گذشته معامله‌گران شاهد تداوم عرض اندام بازار ارز بودند.هر چند در انتهای هفته مهم‌ترین مساله بورس با فرارسیدن تعطیلات کریسمس و توقف حواله‌های ارزی از تب و تاب بازار کاسته شده اما همچنان یکی از مهم‌ترین‌ موضوعات پیش روی معامله‌گران بود. موضوع ارز به دلیل اهمیت دوگانه برای بازار سرمایه مورد توجه است. از یکسو بازاری موازی بورس به حساب می آید و می‌تواند بخشی از نقدینگی بازار سرمایه را به سوی خود بکشد.مهم‌ترین مساله بورس

از سوی دیگر نیز فاکتور بسیار مهمی برای شرکت‌های بورسی و سود آنها به شمار می‌رود. با توجه به سهم بالای شرکت‌های پتروشیمی و معدنی-فلزی در بازار سرمایه، افزایش پایدار ارز می‌تواند به معنای رشد فروش شرکت‌ها و سود آنها تلقی شود. این در حالی است که موضوع مزبور تاثیر منفی بر شرکت‌های دارای بدهی ارزی و همچنین مصرف‌کنندگان ارز خواهد داشت.در این شرایط معامله‌گران در انتظار تحولات آتی هستند. بازدهی هفته گذشته بیش از پیش ناامید‌کننده به نظر می‌رسد و همین موضوع موجب کاهش نقدینگی فعال در بازار شده است. در این میان عوامل ناامید‌کننده دیگری نظیر توقف بلند‌مدت نمادها امکان کنترل معامله‌گران بر پرتفوی‌های خود را از میان برده که در این میان ابهام در مورد بازگشایی نمادهای بانکی نیز نگرانی‌ها را دوچندان کرده است. در کنار تحولات بازار سرمایه در هفته گذشته معامله‌گران با مسائل کلان دیگری نیز مواجه بودند. در مهم‌ترین‌ مساله موضوع بررسی لایحه برنامه ششم توسعه و همچنین بودجه سال 96در مجلس شورای اسلامی پیش روی معامله‌گران قرار داشت.

در تحولات اقتصادی، بانک مرکزی در بخشنامه‌ای ضمن ارسال«مجموعه راهنمای تغییرات صورت‌های مالی» به بانک‌ها و موسسات اعتباری، از آنها خواست صورت‎های مالی سال جاری خود را مطابق با نمونه ابلاغی بهمن ۹۴ تدوین کنند. در بازارهای جهانی افت بهای فلزات مهم‌ترین‌ تحول به شمار می‌رود. با افزایش شاخص دلار رشد بهای فلزات متوقف شد و رو‌به کاهش گذاشت. در آخرین معاملات بهای هر تن مس به کمتر از 5هزار و 500تن رسیده است. بهای روی به 2هزار و 535دلار و بهای سرب به کمتر از 2هزار دلار رسیده است(در هر تن). در بازار جهانی سنگ آهن، قیمت سنگ آهن وارداتی در چین با افزایش خریدها 25/ 3 دلار هر تن بالا رفت. فعالان بازار این رشد را موقتی می‌دانند و معتقدند به دلیل کاهش تقاضا در چین، به زودی بازار روندی معکوس در پیش گیرد. همچنین آخرین قیمت سنگ آهن خلوص 62 درصد وارداتی در چین 25/ 79 دلار هر تن سی اف آر ثبت شد. هر چند خریدها نسبت به چند روز قبل بهبود نسبی یافته اما کارخانه‌های چینی به دلیل موجودی بالا و کاهش در تولید فولاد، تمایل به واردات سنگ آهن ندارند.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه بازاری منفی بود که در آن شاخص کل با افت 109واحد معادل 14/ 0 درصد به رقم 79هزار و 692واحد رسید. در بازار روز چهارشنبه معامله‌گران در گروه پتروشیمی شاهد ادامه رشد نماد معاملاتی شرکت پتروشیمی شازند بودند. در این گروه با توجه به رشد دلار و همچنین رشد بهای نفت معامله‌گران شاهد اقبال نسبی به این گروه هستند. در گروه تصفیه نفت شرکت دالیم کره جنوبی از توافق با ایران برای اجرای پروژه توسعه و بهینه‌سازی پالایشگاه اصفهان به ارزش 9/ 1میلیارد دلار خبر داد. شرکت دالیم کره جنوبی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد توانسته است به قرارداد بزرگی برای اجرای یک پروژه نفتی در ایران دست یابد. این شرکت در بیانیه خود ارزش قرارداد منعقده با ایران را 9/ 1 میلیارد دلار اعلام کرده است که بر‌اساس آن تاسیسات پالایشگاه نفت اصفهان را به روز و بهینه‌سازی خواهد کرد. در گروه خودرویی شرکت سایپا بعد از انتشار آمار تولید و فروش،گزارش حسابرسی‌شده عملکرد نیمه اول سال را داد و آماده بازگشت به بورس در هفته جاری شد. در گروه قندی، «قشهد» در مجمع خود 150ریال سود تقسیم کرد. در این گروه اداره نظارت بر ناشران بورسی مواضع مربوط به تعدیل مثبت۴۹ درصدی سود قند لرستان را با وجود ابهام و درصد پوشش نامتعارف فروش اعلام کرد تا نماد این شرکت کوچک آماده بازگشایی شود. در گروه مهم‌ترین مساله بورس چوب و کاغذ، سهامدار صنایع کاغذ پارس روز بیست و دوم ماه جاری یک بلوک 87/ 18درصدی از سهام این شرکت را در نرخ 350تومان عرضه خواهد کرد. در گروه شیمیایی، در حالی که نماد پلی اکریل ایران از 28 فروردین بسته است بالاخره پرونده افزایش سرمایه پلی‌اکریل با صدور مجوز افزایش سرمایه 627 درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها بسته شد. بازگشایی نماد «شپلی» منوط به ارائه صورت‌های مالی 3 و 6 ماهه حسابرسی شده منتهی به پایان خرداد شرکت اصلی و تلفیقی، پیش‌بینی درآمد سال مالی آذر95 و گزارش اولین درآمد هر سهم سال مالی آینده است. در گروه واسطه‌گری مالی شرکت سرمایه‌گذاری پویا در بازار دوم فرابورس درج شد. در گروه کانی غیر‌فلزی، روز شنبه بانک اقتصاد نوین به وکالت از سوی سهامدار عمده 96/ 22 درصدی، شرکت ماسه ریخته‌گری ایران را در نرخ هر سهم 2200ریال عرضه خواهد کرد. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری منفی بود که در آن ارزش معاملات در بورس(با احتساب معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) به 221میلیارد تومان و در فرابورس به 109میلیارد رسید.

احراز هویت، مهم‎ترین مساله در برگزاری مجامع آنلاین است/ دستورالعمل نهایی در کمیته تدوین در حال بررسی است

برگزاری مجامع شرکت‎های بورسی به شکل آنلاین در کشور تجربه جدیدی است که نیازمند آزمون و خطاهای بسیاری است. به گفته دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‎گذاری ایران، احراز هویت در درجه اول مهم‎ترین مساله در برگزاری مجامع آنلاین است و با توسعه ابزارها می‎توان راهکارهایی برای آن درنظر گرفت.

احراز هویت، مهم‎ترین مساله در برگزاری مجامع آنلاین است/ دستورالعمل نهایی در کمیته تدوین در حال بررسی است

سعید اسلامی بیدگلی در گفت و گو با پایگاه خبری بااقتصاد، پیشنهاد می‎دهد سازمان بورس و ارواق بهادار، برای شرکت‎های بورسی برخی از محدودیت‎ها را برای سال‌های اول برگزاری مجامع درنظر بگیرد و به تدریج این محدودیت‎ها را آزاد کند. مثلا اینکه سهامداران از یک حدی بزرگتر، حتما باید در مجمع حضور فیزیکی داشته باشند یا برخی از شرکت‎ها درحال حاضر مجمع الکترونیکی برگزار نکنند تا اشکالات گرفته شود و سامانه‌ها توسعه پیدا کنند.

ضرورت برگزاری مجامع به شکل آنلاین چیست؟

در گزارش‎های بین‎المللی رتبه ایران پایین بود و به دلیل گستردگی جغرافیایی کشور، امکان حضور همه سهامداران در یک مکان وجود نداشت، بنابراین مجامع تبدیل شده بود به محلی که سهامداران عمده، بیشتر فرصت دارند تا سیاست‎های خود را اعلام عمومی کنند؛ به طور معمول حتی تعداد سهامداران خردی هم که در مجامع شرکت می‎کنند بسیار اندک است، ضمن اینکه تعداد افراد کمی هم معروف شده بودند به اینکه همیشه دوست دارند در مجامع شرکت کنند. همین مساله، انگیزه‎ای شد برای بررسی اینکه دنیا چه راه‎کارهایی برای استفاده بیشتر سهامداران از مجامع داشته است، بنابراین به موضوع برگزاری مجمع الکترونیک رسیدیم. در برنامه ششم توسعه هم این موضوع به شکل یک وظیفه برعهده دولت و وزارت اقتصاد گذاشته شده است تا مجامع شرکت‎های بورسی به شکل الکترونیک برگزار شود تا امکان حضور و اظهارنظر همه سهامداران فراهم شود. البته قبل از اینکه این مباحث به طور جدی مطرح شود، شرکت سپرده‎گذاری مرکزی، فرابورس و سازمان بورس اوراق بهادار به این موضوع فکر کرده بودند.

کانون نهادهای سرمایه‎گذاری سال گذشته تجربه برگزاری اولین مجمع الکترونیکی را داشت، دراینباره بیشتر توضیح دهید.

ما در کانون نهادهای سرمایه‎‌گذاری با همکاری یک شرکت دانش‎بنیان و یکی از شرکت‎های خدمات دهنده تلفن همراه، سامانه‎ای را توسعه دادیم تا بتوانیم امکان برگزاری مجامع آنلاین را فراهم کنیم. دستورالعمل‎های این موضوع در سازمان بورس و اوراق بهادار نوشته نشده بود و هنوز هم مصوب نشده است؛ این موضوع چند جلسه هم در کمیته تدوین سازمان با حضور ارکان مختلف بازار، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است اما هنوز نهایی نشده است. زمانی که کانون قصد برگزاری مجامع خود را به شکل الکترونیکی داشت حتی پیش نویس‎اش هم به ما داده نشده بود اما با مسوولیت خودمان طی نامه‎ای به سازمان بورس اعلام کردیم قصد داریم مجمع را به شکل الکترونیک برگزار کنیم، به نظر می‎رسید پایلوت خوبی باشیم چرا کهدر کانون با تعداد محدودی عضو که سهامدار عمده و از نهادهای حقوقی هستند و تعاملات خوبی با کانون دارند، این امکان وجود داشت که بتوانیم در صورت بروز اشکالاتی، آن مشکلات را مدیریت کنیم چرا که باتعداد زیادی سهامدار خرد روبه رو نبودیم. بعد از موافقت سازمان بورس و ارواق بهادار، کانون که در حال حاضر بیش از60 عضو دارد با حضور 22 عضو الکترونیکی مجمع را اسفندماه سال گذشته برگزار کرد.

آیا طی اجرا، با مشکلاتی هم روبه رو شدید؟

به طور معمول برگزاری مجامع آنلاین، مشکلاتی دارد که ما با آن روبه‎رو نشدیم. سامانه‎ای که ما توسعه دادیم، این امکان را فراهم می‎کند تا همزمان چند ده هزار نفر به شکل آنلاین در مباحث شرکت و رآی خود را اعلام کنند و همزمان امکان دیدن ویدئو مجمع هم وجود دارد. البته مشکلاتی هم وجود دارد که ما به دلیل اینکه مشارکت کننده زیادی نداریم و تعداد سهامدارنمان اندک است، درحال حاضر با آن‎ها روبه‎رو نشدیم.

به نظر شما مهم‌ترین چالش در برگزاری مجامع آنلاین چیست؟

مهم‌ترین مساله در برگزاری مجامع آنلاین، مساله احراز هویت است به طور معمول هر سهامداری که وارد مجمع می‌شود برای شناسایی، کارت شناسایی یا وکالتنامه مشخصی دارد، البته برای این موضوع هم راهکارهایی شناسایی شده است. مساله دیگر این است که صحبت‎ها و آراء نباید انکارپذیر باشند، به این معنی که رآی دهنده الکترونیک رآی خود را تغییر دهد و بعد سامانه را مقصر بداند. در مجامع حضوری دست خط و امضاء مشخص است. به نظر می‌رسد این چالش‎ها مهم‎ترین چالش‎هایی است که نهاد ناظر در برگزاری مجامع الکترونیک دارند. اما توسعه آن به افراد در نقاط مختلف بدون نیاز به حضور فیزیکی این امکان را فراهم می‎کند تا از طریق موبایل بتواند در مجمع حضور داشته رآی خود را ثبت کند. هرچند در دنیا حتی برگزاری انتخابات ریاست‎جمهوری هم به روش الکترونیکی انجام می‎شود و سامانه‎ها و امکانات خطوط اینترنتی هم توسعه زیادی پیدا کرده‎اند.

چشم‌انداز شما از توسعه و رواج برگزاری مجامع آنلاین و استقبال شرکت‌ها از این رویداد در کشور چیست؟

ما نظرات خود را به سازمان بورس و ارواق بهادار داده‎ایم؛ به نظر می‎رسد در این زمینه باید گام به گام به این سمت حرکت کنیم، شرکت‌ها ممکن است در اولین تجربه برگزاری مجامع آنلاین نتوانند همه خواسته‎های خود را برآورده کنند. به طور مثال می‎توان اعلام کرد که همه سهامدارانی که بیشتر از یک درصد سهم دارند باید در مجمع آنلاین شرکت کنند، به دلیل اینکه ادعاهای ناشی از رآی گیری‌ها را بتوان کاهش داد و کسی مدعی نباشد که 30 درصد از سهم را داشته اما رآی‎اش ثبت نشده است.

بازخوردها از برگزاری مجمع آنلاین کانون چطور بود؟

در نظر سنجی که از سهامداران داشتیم همه راضی بودند و بازخوردها خیلی خوب بود. اما حساسیت‎های مجمع کانون به هر حال کمتر از مجمعی است که قرار است هیات مدیره انتخاب یا سود تقسیم کند. به ویژه اینکه نهادهای ما دعاوی حقوقی زیادی نسبت به هم دارند و ممکن است محملی شود برای اینکه ادعاهای حقوقی داشته باشند.

این ادعاها به چه شکل می‎تواند بروز پیدا کند؟

به این شکل که ممکن است فردی ادعا کند رآی گیری اشتباه شده و من در مجمع نبودم. ضمن اینکه از این طریق می‎توان گزارش‎های لحظه‎ای تولید کرد ضمن اینکه داده‌هایی که از در مجمع می‎توان گرفت از نظر پژوهش‎های رفتاری و سازمانی کمک کننده است. در همین حال امکان پرسش و پاسخ و تایید(liek) هم وجود دارد؛ سوالی که توسط یک کاربر مطرح شده امکان اینکه خیلی لایک بخورد دارد. در این شرایط باید یک مدیر مجمع الکترونیک وجود داشته باشد تا پرسش‎ها را مطالعه کند. در بعضی از موارد که رآی گیری درباره سود سهم انجام می‌شود، تعداد آرا براساس تعداد سهام هر فرد مشخص می‌شود. باید به دنبال راهکاری باشیم که تجمیع افرادی که حضور فیزیکی دارند یا آنلاین هستند چگونه انجام می‌شود؟ مطرح شد به افرادی که حضور فیزیکی هم دارند از طریق گذرواژه و رمز، کدی در اختیارشان قرار داده شود تا از طریق موبایل با گجتی مهم‌ترین مساله بورس که در اختیارشان قرار می‎گیرد از آنجا به بعد در مجمع اظهار نظر کنند، به این معنی که حضور فیزیکی دارند اما اظهارنظرشان الکترونیکی است. در حال حاضر همین مباحث در کمیته تدوین در حال انجام است تا به دستورالعمل نهایی منجر شود.

آیا پیشنهاد خاصی برای نحوه برگزاری مجامع آنلاین دارید؟

بهتر است سازمان بورس و ارواق بهادار، برخی از محدودیت‎ها را برای سال‌های اول برگزاری درنظر بگیرد و به تدریج این محدودیت‎ها را آزاد کند. مثلا اینکه سهامداران از یک حدی بزرگتر حتما باید در مجمع حضور فیزیکی داشته باشند یا برخی از شرکت‎ها درحال حاضر مجمع الکترونیکی برگزار نکنند تا اشکالات گرفته شود و سامانه‌ها توسعه پیدا کنند.

درحال حاضر چند سامانه رونمایی شده است؟

کانون نهادهای سرمایه‎گذاری یک سامانه رونمایی کرده است، سپرده‎گذاری هم امسال از سامانه‎ای استفاده کرده است.

آیا سامانه فعلی پاسخگوی نیازها است؟

به نظر ما پاسخگوست. اما باید زیر بار رود تا ببینیم اشکالات از کجا نمایان می‎شود؛ درحال حاضر با وجود تعداد محدود سهامدار آنلاین، این سامانه پاسخگو است. باید با تعداد بیشتری از سهامدار آنلاین ارزیابی شود.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.