طبقه بندی ابزارهای مالی

بازار دست اول (اولیه)
شرکت ها، مؤسسات و بنگاه های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به دست می آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.

ریسک مالی و انواع آن

ریسک مالی یکی از بزرگترین دغدغه‌های هر کسب و کار و هر موسسه مالی و بانکی است. یکی از راهکارهای کاهش ریسک مالی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ارائه دهنده وام و تسهیلات استفاده از خدمات آژانس‌های اعتبار سنجی است. آژانس‌های اعتبار سنجی دارای سامانه‌هایی در فضای وب و اپلیکیشن موبایل هستند که بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ارائه دهنده تسهیلات و وام به راحتی می‌توانند از این طریق رتبه و امتیاز اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی و کسب و کارهای متقاضی وام و تسهیلات را مشاهده کنند و به افراد خوش حساب و دارای اعتبار مالی مناسب خدمات ارائه دهند. در ادامه مقاله انواع خطرات و ریسک‌های مالی بیشتر بررسی خواهد شد.

انواع خطرات و ریسک‌ها:

می توان ریسک را گرفتن نتیجه غیرمنتظره یا منفی اشاره کرد. هرگونه فعالیت یا فعالیتی که منجر به از بین رفتن هر نوع هدفی شود را می‌توان خطر و ریسک نامید. انواع مختلفی از خطرات وجود دارد که یک شرکت ممکن است با آن روبرو شود و باید بر آن غلبه کند. به طبقه بندی ابزارهای مالی طور گسترده، ریسک‌ها را می توان به سه نوع ریسک کسب و کار، ریسک غیر تجاری و ریسک مالی طبقه بندی کرد.

ریسک کسب و کار: این نوع ریسک و خطرات توسط خود شرکتهای تجاری به منظور به حداکثر رساندن ارزش سهامداران و سودها صورت می‌گیرد . به عنوان مثال ، شرکت‌ها برای بازاریابی کالای جدید به منظور دستیابی به فروش بیشتر، ریسک‌های پر هزینه‌ای را برای بازاریابی در نظر می‌گیرند.

ریسک غیر تجاری: این نوع خطرات و ریسک‌ها تحت کنترل شرکت‌ها و کسب و کارها نیستند. خطرات ناشی از عدم تعادل سیاسی و اقتصادی را می توان ریسک غیر تجاری نامید.

ریسک مالی: ریسک مالی همانطور که این اصطلاح نشان می‌دهد، ریسک و خطری است که باعث ضرر مالی کسب و کارها می‌شود. ریسک مالی عموما به دلیل بی ثباتی و ضرر در بازار مالی ناشی از نوسانات ارزش سهام، ارز، نرخ بهره و موارد دیگر ایجاد می‌شود.

انواع ریسک مالی

خطر بازار:

این نوع ریسک به دلیل نوسانات قیمت و ارزش ابزارهای مالی ایجاد می‌شود. ریسک بازار را می‌توان به عنوان ریسک جهت دار و ریسک غیر مستقیم طبقه بندی کرد. ریسک جهت دار به دلیل نوسانات ارزش سهام، نرخ بهره و موارد دیگر ایجاد می‌شود. از طرف دیگر، ریسک غیر مستقیم می‌تواند خطرات ناپایدار مالی ایجاد کند.

ریسک اعتباری:

این نوع ریسک مالی زمانی ایجاد می‌شود که فرد نتواند به تعهدات خود عمل کند. ریسک اعتباری معمولا به دلیل سیاست‌های دشوار ارزی ایجاد می‌شود. از طرف دیگر این ریسک و خطر هنگامی به وجود می‌آید که یک طرف پرداخت را انجام دهد در حالی که طرف مقابل نتواند به تعهدات خود عمل کند.

ریسک نقدینگی:

این نوع ریسک و خطر ناشی از عدم توانایی در انجام معاملات است. ریسک نقدینگی را می توان به خطر نقدینگی دارایی و خطر نقدینگی برای سرمایه گذاری طبقه بندی کرد. ریسک نقدینگی دارایی چه به دلیل خریداران ناکافی یا فروشندگان ناکافی در مقابل سفارشات فروش محصولات و خدمات ایجاد می‌شود.

ریسک عملیاتی:

این نوع خطر ناشی از وجود مشکلات عملیاتی مانند سوء مدیریت یا مشکلات فنی است. ریسک عملیاتی را می‌توان به ریسک کلاهبرداری و ریسک مدل و طرح طبقه بندی کرد. خطر تقلب به دلیل عدم کنترل ایجاد می‌شود و ریسک مدل به دلیل کاربرد نادرست مدل و طرح ایجاد می‌شود.

ریسک قانونی:

این نوع ریسک مالی ناشی از محدودیت‌های قانونی مانند دادخواست‌ها است. هر زمان که یک شرکت به خاطر رسیدگی‌های قانونی با ضررهای مالی خود روبرو شود، این یک ریسک قانونی است.

ریسک مالی و انواع آن

ریسک مالی یکی از بزرگترین دغدغه‌های هر کسب و کار و هر موسسه مالی و بانکی است. یکی از راهکارهای کاهش ریسک مالی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ارائه دهنده وام و تسهیلات استفاده از خدمات آژانس‌های اعتبار سنجی است. آژانس‌های اعتبار سنجی دارای سامانه‌هایی در فضای وب و اپلیکیشن موبایل هستند که بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ارائه دهنده تسهیلات و وام به راحتی می‌توانند از این طریق رتبه و امتیاز اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی و کسب و کارهای متقاضی وام و تسهیلات را مشاهده کنند و به افراد خوش حساب و دارای اعتبار مالی مناسب خدمات ارائه دهند. در ادامه مقاله انواع خطرات و ریسک‌های مالی بیشتر بررسی خواهد شد.

انواع خطرات و ریسک‌ها:

می توان ریسک را گرفتن نتیجه غیرمنتظره یا منفی اشاره کرد. هرگونه فعالیت یا فعالیتی که منجر به از بین رفتن هر نوع هدفی شود را می‌توان خطر و ریسک نامید. انواع مختلفی از خطرات وجود دارد که یک شرکت ممکن است با آن روبرو شود و باید بر آن غلبه کند. به طور گسترده، ریسک‌ها را می توان به سه نوع ریسک کسب و کار، ریسک غیر تجاری و ریسک مالی طبقه بندی کرد.

ریسک کسب و کار: این نوع ریسک و خطرات توسط خود شرکتهای تجاری به منظور به حداکثر رساندن ارزش سهامداران و سودها صورت می‌گیرد . به عنوان مثال ، شرکت‌ها برای بازاریابی کالای جدید به منظور دستیابی به فروش بیشتر، ریسک‌های پر هزینه‌ای را برای بازاریابی در نظر می‌گیرند.

ریسک غیر تجاری: این نوع خطرات و ریسک‌ها تحت کنترل شرکت‌ها و کسب و کارها نیستند. خطرات ناشی از عدم تعادل سیاسی و اقتصادی را می توان ریسک غیر تجاری نامید.

ریسک مالی: ریسک مالی همانطور که این اصطلاح نشان می‌دهد، ریسک و خطری است که باعث ضرر مالی کسب و کارها می‌شود. ریسک مالی عموما به دلیل بی ثباتی و ضرر در بازار مالی ناشی از نوسانات ارزش سهام، ارز، نرخ بهره و موارد دیگر ایجاد می‌شود.

انواع ریسک مالی

خطر بازار:

این نوع ریسک به دلیل نوسانات قیمت و ارزش ابزارهای مالی ایجاد می‌شود. ریسک بازار را می‌توان به عنوان ریسک جهت دار و ریسک غیر مستقیم طبقه بندی کرد. ریسک جهت دار به دلیل نوسانات ارزش سهام، نرخ بهره و موارد دیگر ایجاد می‌شود. از طرف دیگر، ریسک غیر مستقیم می‌تواند خطرات ناپایدار مالی ایجاد کند.

ریسک اعتباری:

این نوع ریسک مالی زمانی ایجاد می‌شود که فرد نتواند به تعهدات خود عمل کند. ریسک اعتباری معمولا به دلیل سیاست‌های دشوار ارزی ایجاد می‌شود. از طرف دیگر این ریسک و خطر هنگامی به وجود طبقه بندی ابزارهای مالی می‌آید که یک طرف پرداخت را انجام دهد در حالی که طرف مقابل نتواند به تعهدات خود عمل کند.

ریسک نقدینگی:

این نوع ریسک و خطر ناشی از عدم توانایی در انجام معاملات است. ریسک نقدینگی را می توان به خطر نقدینگی دارایی و خطر نقدینگی برای سرمایه گذاری طبقه بندی کرد. ریسک نقدینگی دارایی چه به دلیل خریداران ناکافی یا فروشندگان ناکافی در مقابل سفارشات فروش محصولات و خدمات ایجاد می‌شود.

ریسک عملیاتی:

این نوع خطر ناشی از وجود مشکلات عملیاتی مانند سوء مدیریت یا مشکلات فنی است. ریسک عملیاتی را می‌توان به ریسک کلاهبرداری و ریسک مدل و طرح طبقه بندی کرد. خطر تقلب به دلیل عدم کنترل ایجاد می‌شود و ریسک مدل به دلیل کاربرد نادرست مدل و طرح ایجاد می‌شود.

ریسک قانونی:

این نوع ریسک مالی ناشی از محدودیت‌های قانونی مانند دادخواست‌ها است. هر زمان که یک شرکت به خاطر رسیدگی‌های قانونی با ضررهای مالی خود روبرو شود، این یک ریسک قانونی است.

بازار مالی چیست؟ و انواع آن کدام اند؟

ساعد نیوز: بازار مالی (به انگلیسی: Financial market ) با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را می‌توان به عنوان زیرمجموعه‌ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پس‌انداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان می‌یابد.

بازار مالی (Financial Market) اصطلاحی گسترده است که برای طیف وسیعی از بازارها به کار می رود. هر بازاری که در آن تجارتی صورت می گیرد یک بازار مالی محسوب می شود. حتی بازارهایی که در آنها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات آنها انجام می شود هم بازار مالی هستند.

نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات مي رساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي مي باشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست مي آيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس مي توان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي باشد.

کارکردهای بازار مالی

جذب و تجهیز پس اندازها و تخصیص بهینه منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)

انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی به طور کلی شامل واحدهای دارای پس انداز و واحدهای سرمایه گذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مزبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پس انداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پس انداز انتقال یابد. بدیهی است که تأثیر این نقل و انتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایه گذاری مولد است. بنابراین ملاحظه می شود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایه گذاری های مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.

تعیین قیمت وجوه و سرمایه

قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین می شود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاه ها را در تصمیم گیری های سرمایه گذاری و برنامه ریزی های مالی کمک می کنند. به طوری که قیمت بازاری سرمایه توسط بنگاه می تواند با بازده انتظاری ناشی از آن مورد مقایسه قرار گیرد و بدین ترتیب بنگاه ها سرمایة خود را به سرمایه گذاری هایی که بازدة آن ها بالاتر یا مساوی هزینه سرمایه آن هاست اختصاص دهند. همچنین با استفاده از هزینة سرمایه که در بازار مالی تعیین می شود، امکان مقایسه و ترجیح سرمایه گذاری های کوتاه مدت و بلند مدت فراهم می شود. اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و به شکل عادلانه انجام می گیرد که شرایط رقابتی بر بازار حاکم باشد. در طبقه بندی ابزارهای مالی این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه، قیمت را تعیین می کند و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای عرضه کنندگان وجوه یعنی پس اندازکنندگان و سرمایه گذاران و تقاضاکنندگان وجوه یا سپرده پذیران خواهد بود. بدین وسیله تصمیم گیری برای هر دو گروه آسان خواهد شد و منابع سرمایه ای به بهترین نحو تخصیص خواهد یافت.

انتشار و تحلیل اطلاعات

بازارهای مالی، اطلاعات را گردآوری می نمایند و از طریق قیمت های منتشر شده منعکس می نمایند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی بنگاه ها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکرده اند، می توانند قیمت های سهام را که منعکس کنندة اطلاعاتی است که دیگران به دست آورده اند، مشاهده کنند. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی باعث می شود تا جامعه منابع ناچیزی را به منظور به دست آوردن اطلاعات هزینه کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات دربارة فرصت های سرمایه گذاری، می تواند به تخصیص بهتر منابع منجر گردد.

تسهیل دادوستدها

سیستم های مالی که هزینه های مبادلاتی را کاهش می دهند، می توانند موجب تخصصی تر شدن فعالیت ها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی شوند. همان طور که آدام اسمیت (1779) نیز ادعا می کند، هزینة مبادلاتی کمتر باعث تخصصی تر شدن کارها می شود. وجود واسطه ای همانند پول، باعث می شود تا هزینه های مبادله کالا تا حد زیادی کاهش یابد و امر مبادله ساده تر و روان تر گردد. وجود نهادهای واسطه ای نیز خود باعث کاهش این هزینه ها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارآیی و رشد بالاتر می شود.

توزیع خطر و مدیریت ریسک

بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایة پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می کنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع می شود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) در ابعاد وسیع ریسک افرادی را که در فعالیت های اقتصادی بزرگ و پرمخاطره اشتغال دارند به پس انداز کنندگان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازدة غیرمطمئن هستند، منتقل و بین آن ها توزیع می کنند.

بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایه گذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در طبقه بندی ابزارهای مالی سرمایه گذاری می کنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک می شود. کل ریسک به این علت کاهش می یابد که زیان در بعضی از سرمایه گذاری ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه گذاری ها جبران می شود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می دهند. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل دارایی ها به قدرت خرید در قیمت های مورد توافق است. هزینه های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می کنند.

طبقه بندی انواع بازارهای مالی در ایران

بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقه بندي هستند:

1. طبقه بندي بر اساس نوع دارايي
2. طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
3. طبقه بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي

انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي

الف) بازار سهام

در اين بازار، سهام شركت ها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد مي شود.

ب) بازار اوراق بدهی

بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد مي شوند.

ج) بازار ابزارهای مشتق

بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي هاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.

طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

بازار دست اول (اولیه)
شرکت ها، مؤسسات و بنگاه های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به دست می آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.

بازار دست دوم (ثانویه)
پس از عرضه اوراق طبقه بندی ابزارهای مالی بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می شود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پيدا مي كنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن این که شرایطی فراهم می آورد که قرض دهندگان و قرض گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.
دادوستد در طبقه بندی ابزارهای مالی بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام می شود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد می شود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری می شود و در نتیجه ضربه های کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایه گذار خواهد داشت.

طبقه بندي بر اساس سررسید تعهدات مالی

الف ) بازار پول ( Money market )
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر دارایی های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک سال دارند. همچنین می توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه های تجاری این امکان را می دهند که به سرعت نقدینگی خود را طبقه بندی ابزارهای مالی به میزان مطلوب درآورند.

ب ) بازار سرمایه ( Capital market )
برپایه طبقه بندی بازار مالی با نگرش به سررسید دارایی ها، بازار سرمایه به بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی های بدون سررسید اطلاق می شود. این بخش از بازار مالی نقش مهمتری در گردآوری منابع پس اندازی و تأمین نیازهای سرمایه گذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گسترده تر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.
مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.

بازار پول (Money Market)

این بازار یکی از بزرگترین بازارهای مالی و سرمایه جهان است که بانک ها و شرکت های دولتی و خصوصی و همچنین سهامداران در آن فعال می باشند. این بازار به چهار دسته بزرگ و اصلی اوراق قرضه دولتی، شرکتی، شهرداری، اوراق خزانه بانکی، اسناد بانکی و گواهی اسناد سپرده تقسیم می شود. به صورت کلی این بازارها در راستای جذب سرمایه برای راه اندازی پروژه های شرکت های خصوصی و دولتی و انتشار اوراق برای سرمایه گذاران فعالیت می کند که البته در مقالات بعدی به صورت کامل راجع به هر بخش توضیحات کامل خواهیم داد. در حالت کلی این بازارها بیشتر برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری هایی با ریسک و همچنین سود کم هستند مناسب می باشد.

بازار ارز (Currency Market)

آخرین گروه از دسته بندی بازار های مالی و سرمایه بازار ارز (Currency Market) می باشد که شامل بازار مالی فارکس (Forex Market) یا foreign exchange market می باشد. این بازار یکی از بزرگترین بازارهای مالی بین المللی می باشد که گردش مالی روزانه آن حدود ۷۰۰۰ میلیارد دلار می باشد و جزو پر طرفدارترین بازارهای مالی آنلاین دنیا می باشد که تعداد زیادی از تحلیلگران، معامله گران، شرکت ها، بانک ها و موسسات از سرتاسر دنیا در آن فعالیت می کنند.

ریسکهای موجود در بازار مالی ایران

ریسک دولتی

این ریسک که بر اساس پایین بودن قدرت اعتبار کشور و دولت ایران در تأمین منابع مالی از طریق قرض از بانک بر ؟ یا بازار بین المللی میباشد بر اساس قیمت اخیر پایین نفت و رشد متوسط اقتصادی و منفی بودن سطح تجاری کشور به وجود آمده است. به دنبال برداشته شدن تدریجی تحریمهای اقتصادی از ژانویه سال ۲۰۱۶، اعتبار ایران نسبتاً با رشد کمی به دلیل افزایش صادرات نفتی ایران به حد قبل تحریمها و وارد شدن سرمایه های خارجی مواجه شده است سطح پایین بدهیها بین تمامی و همچنین افزایش دسترسی کشور ایران به بازارهای تأمین مالی به کم شدن این ریسک کمک خواهد کرد.

ریسک نرخ ارز

این ریسک با توجه به برداشته شدن تحریمهای اقتصادی به دلیل فعالیتهای اتمی ایران و افزایش دیدگاه مثبت نسبت به آینده اقتصاد ایران کمتر میشود. ولی با این وجود، عدم اطمینان به دلیل یکی نبودن برنامه های رسمی دولتی و بازار ارز که به سال ۲۰۱۸ موکول شده است به همراه نگرانی هایی که از اجمال تحریمهای جدید توسط دولت آمریکا، هنوز به آرایش نرسیده و دارای تحولات زیادی میباشد.

ریسک بخش بانکها

ضعف بانکها به دلیل کمبود منابع، بالا بودن نرخ وامهای بیپایه و اساس، تغییرات در سیاستهایی که موجب تفاوت در پروسه ارائه تسهیلات بوجود آمده است باعث افزایش این ریسک شده است با وجود این که ایران در صدد شکستن مسأله تحریمهای اقتصادی از جانب دولت آمریکا در خصوص دلار آمریکا که به عنوان ارز رسمی در مبادلات استفاده میشود، بیشتر بانکهای غربی با اطاعت از آمریکا با مبادله با دولت و بانکهای ایران سرباز میزنند.

ریسک سیاسی

با توجه به اینکه انتظار میرود با روی کار آمدن آقای روحانی، رئیس جمهور جدید در سال 2017، این ریسک کاهش یابد، ولی متأسفانه صحنه سیاسی هنوز دارای تزلزل بسیار بوده است به طوری که جناح راست در صدد … علاوه بر آن شده است که بر سر راه آقای روحانی وجود دارد، دولت جدید آمریکا نیز با به کارگیری سیاست مخالف ایران که با همکاری کشور اسرائیل و چند کشور حوزه خلیج فارس همراه است.

ریسک بخش اقتصادی

وابستگی ایران در بخش هیدروکربن موجب تزلزل اقتصادی ایران و افزایش یا کاهش قیمت و صادرات نفی شده است بعد از برطرف شدن مشکلات تحریمهای اتمی، ایران میتواند از نمای رقبای خود در حوزة خلیج فارس پیشی بگیرد ولی افزایش ریسک به دلیل افزایش تحمیل تحریمهای جدید از طرف کشور آمریکا باعث تنزل در اعتماد در اقتصاد داخلی و خارجی ایران میشود، تراز این ریسک را بالا میبرد.

طبقه بندی رویدادهای مالی

رویدادهای مالی در امور حسابداری

هدف فرا گیری رویدادهای مالی، شناخت طبقه بندی رویدادهای مالی است

1. دفتر کل
2. دفتر معین
3. تراز آزمایشی اصلاح نشده
4. شناخت درآمد و هزینه
5. سرمایه گذاری مجدد و برداشت
6. تهیه صورتهای مالی (سود زیان، سرمایه)

در این مقاله نحوه طبقه بندی رویدادهای ثبت شده در دفاتر کل و معین را فرا خواهید گرفت و با چگونگی تهیه ترازآزمایشی شناخت درآمد و هزینه، مفهوم سرمایه گذاری مجدد و برداشت، تهیه صورتهای مالی آشنا خواهید شد.

همانطور که می دانید، طبقه بندی رویدادهای مالی در دفتر کل و تهیه ی ترازآزمایشی گام های چهارم و پنجم از چرخه ی حسابداری می باشند

طبقه بندی رویدادهای مالی در دفتر کل

در سیستم حسابداری دستی، برگه یا کارتهای مجزا برای هر حساب نگهداری می شود که اطلاعات مربوط به هر حساب را به طور جداگانه ارائه می کند

در سیستم های حسابداری کامپیوتری نیز این عمل در قالب فایل های الکترونیکی مجزا انجام می شود

در یک واحد تجاری ممکن است روزانه چندین رویداد مالی مختلف اتفاق بیافتد. در مراحل اولیه ی چرخه ی حسابداری ، کلیه ی این رویدادها به ترتیب تاریخ وقوع، در دفتر روزنامه ثبت می شوند ودر واقع بدین ترتیب وارد سیستم حسابداری می گردند،

سیستم حسابداری نیز مانند هر سیستم دیگری به پردازش اطلاعات ورودی می پردازد

یکی از مهمترین گامهای پردازش اطلاعات در سیستم حسابداری، طبقه بندی رویدادهای ثبت شده در دفتر روزنامه، به تفکیک حسابها می باشد

ثبت های دفتر روزنامه بر اساس حساب های جداگانه در دفتر کل طبقه بندی می گردد. به عنوان مثالی، بایک نگاه به صفحات مربوط به حساب های وجه نقد یا اثاثه، می توان گزارش مورد نیاز را تهیه و ارائه نمود

دفتر کل یکی دیگر از دفاتر مورد استفاده حسابداران برای ثبت رویدادهای مالی ، دفتر کل است

دفتر کل عبارت است از مجموعه حسابهایی که برای ثبت و خلاصه کردن اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی یک واحد اقتصادی استفاده می شود. دفتر کل را دفتر « ثبت نهایی » نیز می گویند

در دفتر کل ، هر حساب دو طرف راست و چپ دارد که بدهکار و بستانکار نامیده می شود. دفتر کل اشکال مختلفی دارد ، رایج ترین نمونه دفتر کل به صورت فرم ارائه شده سه ستونی در صفحه بعد میباشد

در نگهداری و نوشتن دفتر کل باید نکاتی به شرح ذیل را مورد ملاحظه قرار داد

1. شماره گذاری صفحات دفتر کل از رقم یک شروع و به ترتیب ادامه یابد
   
2. برای هر یک از حسابهای دفتر کل با توجه به حجم فعالیت یک یا چند صفحه جداگانه اختصاص داده شود.معمولاً صفحات ابتدایی دفتر کل به حسابهای دارایی اختصاص می یابد و صفحات حسابهای بدهی و سرمایه به ترتیب بعد از حسابهای دارایی قرار میگیرد

پس از آماده سازی دفتر کل می توان رویدادهایی را که در دفتر روزنامه نوشته شده اند ، در دفتر کل ثبت نمود. همیشه نوشتن دفتر کل بعد از ثبت رویدادها در دفتر روزنامه انجام میگیرد .بنابرین هیچ رویدادی در دفتر کل نوشته نمی شود مگر آنکه قبلاً در دفتر روزنامه ثبت شده باشد

ثبت رویدادهای مالی

برای ثبت رویدادهای مالی در دفتر کل ابتدا رویداد ثبت شده در دفتر روزنامه مشخص و سپس مراحل انتقال به ترتیب زیر انجام می شود

1. پیدا کردن صفحه حسابی که در دفتر روزنامه بدهکار شده است
2. نوشتن شماره رویداد مالی (شماره روزنامه) در ستون مربوطه در حساب کل
3. ثبت تاریخ رویداد مالی در ستون تاریخ
4. درج مبلغ بدهکار در ستون بدهکار
5. نوشتن شرح مختصری از رویداد در ستون شرح
6. نوشتن شماره صفحه دفتر روزنامه در ستون عطف حساب
7. درج شماره صفحه ای از دفتر کل که ردیف بدهکار رویداد مالی در آن نوشته شده، در ستون عطف دفتر روزنامه
8. محاسبه و نوشتن مانده حساب در ستون مربوط
9. تعیین نوع مانده حساب در ستون تشخیص با نوشتن کلمه « بد » به جای بدهکار یا « بس » به جای بستانکار، پس از آنکه طرف بدهکار یک رویداد به ترتیب بالا در دفتر کل ثبت شد، طرف بستانکاران نیز طی مراحل فوق ثبت گردد

در تئوری و آموزش، جهت تسهیل در روند آموزش، معمولا به جای استفاده از دفتر کل، حساب هایی به شکل حرف T، به کار گرفته می شوند

حساب T مبالغ افزایش یا کاهش یک حساب را در اثر رویدادهای مالی نشان می دهد. همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید، حساب T از سه بخش اصلی تشکیل شده است، نام حساب، سمت راست و سمت چپ

نام حساب در بخش فوقانی حساب T نوشته می شود و سمت راست وچپ مانند معادله اصلی حسابداری، طرف بدهکار وبستانکار می باشد

بازار های مالی و انواع آن

بازارهاي مالی، منابع پولی را از بازارهاي داراي وجوه اضافی به بازارهاي نیازمند به این منابع انتقال میدهند.

مشارکت کنندگان اصلی در بازارهاي مالی را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:

خانوارها،بنگاههاي تجاري و نهادهاي دولتی. مشارکت کنندگانی که سرمایه بازارهاي مالی را تامین میکنند(واحدهاي داراي مازاد وجوه نقد( نامیده میشوند.خانوارها بخش اصلی این واحدها را تشکیل میدهند. مشارکت کنندگانی که براي تهیه پول وارد بازارهاي مالی میشوند، «واحدهاي داراي کسري وجوه نقد « نامیده میشوند. بسیاري از «واحدهاي داراي کسري وجوه نقد» براي تهیه پول اقدام به انتشار اوراق بهادار به «واحدهاي داراي مازاد وجوه نقد» مینمایند.

یک ورقه بهادار، گواهی ادعاي دارنده آن نسبت به ناشر است.

تعریف بازار مالی

بازار مالی، بازاري است که در آن دارایی هاي مالی از قبیل سهام و اوراق قرضه، خرید و فروش میشوند.

در بازارهاي مالی زمانی وجوه انتقال مییابند که یک طرف معامله، دارایی هاي مالی را خریداري میکند.

بازارهاي مالی جریان انتقال وجوه را تسهیل میکنند و بدین ترتیب امکان سرمایهگذاري خانوادهها، بنگاههاي تجاري و نهادهاي دولتی را فراهم میسازند. این فصل درباره بازارهاي مالی و نهادهاي مالی فعال در آن بحث میکند.

نقش بازار های مالی

نخست :روابط متقابل خريدار و فروشنده در بازار مـالي، قيمـت دارايـي مبادلـه شـده را تعيين ميكند.

به عبارت ديگر، اين روابط بازده مورد انتظار دارايي مالي را تعيـين مـيكنـد.

هم چنان كه انگيزه بنگاه براي به دست آوردن وجوه به بازده مورد انتظاري كه سرمايه گذارطلب ميكند بستگي دارد، اين ويژگي بازار مالي نيز نشان ميدهد كه در هر اقتصـاد، وجـوه چگونه ميان دارايي هاي مالي مختلف تقسيم شود. اين فرآيند را قيمت يابي مينامند.

دوم:بازارهاي مالي،مكانيسمي براي سرمايه گذار فراهم ميكنند تادرزمان دلخـواه، بتواند دارايي ماليش رابه فروش رسـاند.ايـن ويژگـي بـازار را اصـطلاحاً ايجـاد نقـدينگي مينامند.

سوم: ، بازارهاي مالي موجب كاهش هزينه معاملات مي شـوند. معـاملات دو نـوع هزينـه دارند: هزينه جستجو و هزينه اطلاعات.

هزينه جستجو بيانگر هزينه هاي آشكار مثل هزينه درج آگهي، خريد يافروش وهزینه های پنهان مانند زمان صرف شده اسـت.

هزينه هاي اطلاعـات، هزينـه هاي مربوط به برآورد ويژگي هاي سرمايه گذاري يـك دارايـي مـالي اسـت.

انواع بازار های مالی

هر بازار مالی به منظور تامین نیازهاي خاص مشارکت کنندگان در آن بازار ایجاد میشود.مثلا:

برخی از مشارکت کنندگان ممکن است به سرمایه گذاري کوتاه مدت وتعدادي دیگر به سرمایه گذاري بلندمدت تمایل داشته باشند.

برخی از مشارکت کنندگان در زمان سرمایه گذاري ریسک بالایی را میپذیرند، حال آنکه برخی دیگر از ریسک پرهیز میکنند.

تعدادی از مشارکت کنندگان هنگام نیاز به پول ترجیح میدهند قرض بگیرند، درحالیکه دیگران به فروش سهام روي می آورند.

انواع بازار های مالی بر اساس سررسید و ساختار معاملات اوراق بهادار، میتوان به این شرح طبقه بندي کرد:

بازار پول و سرمایه:

معمولا بازارهاي مالی که معاملات اوراق بدهی را تسهیل میکنند بر اساس سررسید تقسیم بندي میشوند. بازارهاي مالی که جریان وجوه کوتاه مدت (با سررسید کمتر از یکسال) را تسهیل م ینمایند، به عنوان بازارهاي پول و بازارهایی که جریان وجوه بلندمدت را تسهیل میکنند، به عنوان بازارهاي سرمایه شناخته میشوند.

بازار اولیه و ثانویه:

صرف نظر از اینکه اوراق بهادار متعلق به بازار سرمایه هستند یا بازار پول، تفکیک میان معاملات بازار اولیه و بازار ثانویه ضروري است.

بازارهاي اولیه، انتشار اوراق بهادار جدید و بازارهاي ثانویه معامله اوراق بهادار موجود را تسهیل مینمایند.

بازار های خارج از بورس یا سازمان یافته:

برخی از معاملات بازار ثانویه در چارچوب معاملات سازمان یافته یا در بازاري مشهود انجام میشوند.

دانش بازارهاي مالی، قدرت است: دانش بازارهاي مالی قدرت تصمیم گیري مالی را افزایش میدهد.

مشارکت کنندگان در بازار مالی باید تصمیم بگیرند که از کدام بازارهاي مالی استفاده کنند تا به اهداف سرمایه گذاري خود دست یابند یا سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

اوراق بهاداري که در بازارهاي مالی معامله میشوند:

اوراق بهادار را میتوان به اوراق بهادار بازار پول، اوراق بهادار بازار سرمایه یا اوراق بهادار مشتقه طبقه بندي کرد.

ابزار بازار سرمایه

1-سهام

سهام صرف نظر از شكل آن، نشاندهنده منافع مالـك در شـركت اسـت و از آنجاكـه طلب و ادعاي سهامداران در مورد دارايي هاي شركت در مرحله آخر تمام طلبها قرار دارد، منافع سهام به عنوان “منفعت باقيمانده” شناخته ميشود.

متداولترين نوع سهام، سهام عادي است.

2-اوراق قرضه (اوراق مشارکت)

اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آنها ناشر متعهـد ميشود مبالغ معيني (بهره سالانه يا سود تضمين شده) را در فاصله هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد اصل مبلغ را باز پرداخت كند.

اوراق قرضه يك ابـزار بـدهي بلندمـدت براي تأمين مالي است و با تعهدات مشخصي همراه است.

3-ابزار های ویژه مدیریت ریسک

علاوه بر كاركرد تأمين مالي واحد هاي تجاري، مقابله با ريسك همراه بـا سـرمايه گـذاري و بـه ويژه ريسك ناشي از نوسان هاي قيمتي از ديگر كاركرد هاي مهم بازار سرمايه اسـت.

ايـن كـاركرد بازار سرمايه، از طريق به كارگيري ابزارهايي تحت عنوان ابزارهاي مشتقه انجـام مـيشـود.

اطـلاق مشتقه به اين ابزارها به آن دليل است كه ارزش اين ابزارها براسـاس ارزش اوراق يـا دارايـي هـاي ديگر تعيين ميشود و در واقع مشتق از دارايي هاي ديگر است.

ابزار بازار پول

1- اسناد خزانه:

اسنادخزانه، اوراق بهادار كوتاه مدتي هستند كه توسط دولت منتشر ميشوند وسررسيد آنها به طورمعمول سه ماه،شش ماه ويكسال است.

اين اسناد هنگام فروش به صورت تنزيل شده (به مبلغي كمتر از مبلغ اسمي) به فروش ميرسند و در تاريخ سررسيد، دارنده آن مبلغ اسمي سند را دريافت ميكند.

2-پذیرش بانکی

پذيرش بانكي كه دستور پرداخت مبلغ معيني به حامل آن در تاريخ معيني است، از جمله قديمي ترين و كوچكترين (از نظر حجم و مبلغ)ابزارهاي بازار پول به شمار ميرود.

درهرحال اين ابزار به منظور تأمين مالي كالاهايي كه هنوز از فروشنده به خريدارمنتقل نشده است مورد استفاده قرار ميگيرد.

3-اوراق تجاری

نوعي اوراق قرضه كوتاه مدت (با سررسيد 270 روز يا كمتر) است كه توسط شركتهاي مالي و مؤسسات غيرمالي منتشر ميشود.

اوراق تجاري براي شركتهايي كه در كوتاه مدت به وجه نقد نياز دارند، ابزار مالي مؤثري محسوب ميشود.

4-گواهی سپرده

گواهي سپرده جديدترين و در عين حال مهمترين ابزار بازار پول است.

اين گواهي از اوايل دهه 1960 ميلادي مطرح شد و به دليل انعطاف پذيري، تنوع و بازار دست دوم سازمان يافته، به سرعت گسترش يافت.