معنی EPS محقق شده چیست؟


همان‌طور که می‌بینید سود خالص پس از کسر مالیات در دوره ۹ ماهه سال ۱۳۹۷ معادل ۳۳۴۴۲ میلیارد ریال بوده است. سود هر سهم نمایانگر عملکرد یک شرکت بورسی است که از تقسیم سود خالص پس از کسر مالیات به تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. از آنجایی که تعداد سهام شرکت پتروشیمی زاگرس ۲٫۴ میلیارد سهم است سود هر سهم آن ۱۳۹۳۴ ریال خواهد بود.

مدل TTM چیست؟

بورس اوراق بهادار در ایران از سال ۱۳۴۶ با تعداد معدودی از شرکت شروع به کار کرد و به تدریج توسعه یافت اما با وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و پس از آن آغاز جنگ تحمیلی در ایران تا سال ۱۳۶۸ هیچ فعالیتی نداشت و با پایان یافتن جنگ به تدریج با شروع فعالیت‌های عمرانی بورس نیز فعالیت خود را از سر گرفت و با افزایش تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس رونق گرفت. تا قبل از سال ۱۳۸۴ و تصویب قانون جدید اوراق بهادار در مجلس معاملات به شکل سنتی و حضور معامله گران اصلی بازار بورس در تالار شیشه‌ای خیابان حافظ انجام می‌گرفت. ولی پس از تصویب قانون مزبور و ورود الکترونیک در بورس ماهیت اطلاعات موجود در سایت نیز تغییرات عمده‌ای پیدا کرد و یکی از خدمات اصلی اطلاعات موجود در سایت TSETMC به عنوان مرجع اصلی معاملات بازار بورس بوده است. یکی از اطلاعات اصلی موجود در این سایت، سود هر سهم یک شرکت(EPS) و نسبت قیمت به درآمد(P/E) برای هر سهم بوده است که به شدت مورد توجه معامله گران بوده است. در این مقاله به این قسمت مهم و حیاتی و تغییرات به وقوع معنی EPS محقق شده چیست؟ پیوسته در آن و توضیح مدل TTM می‌پردازیم .

★ سود هر سهم یا EPS چیست

همان‌طور که استحضار دارید یکی از انواع صورت‌های مالی شرکت‌ها، صورت سود و زیان است. در واقع صورت سود و زیان نمایانگر عملکرد یک شرکت در طی یک دوره زمانی است که محصول نهایی آن سود( زیان) خالص است. در تصویر زیر یک نمونه از صورت سود و زیان شرکت پتروشیمی زاگرس را مشاهده می‌فرمایید.

مدل TTM چیست؟

همان‌طور که می‌بینید سود خالص پس از کسر مالیات در دوره ۹ ماهه سال ۱۳۹۷ معادل ۳۳۴۴۲ میلیارد ریال بوده است. سود هر سهم نمایانگر عملکرد یک شرکت بورسی است که از تقسیم سود خالص پس از کسر مالیات به تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. از آنجایی که تعداد سهام شرکت پتروشیمی زاگرس ۲٫۴ میلیارد سهم است سود هر سهم آن ۱۳۹۳۴ ریال خواهد بود.

۳۳۴۴۲۲۰۳۰۰۰۰۰۰ / ۲۴۰۰۰۰۰۰۰۰ = ۱۳۹۳۴

حال که با مفهوم EPS آشنا شدید بایستی به این نکته توجه داشته باشید که تمامی معامله گران به دنبال برآورد سود هر سهم سال آینده یک شرکت هستند تا در صورتی که احتمال افزایش سود هر سهم وجود داشته باشد اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها نمایند و تحلیلگران بنیادی با استناد به مجموعه‌ای معنی EPS محقق شده چیست؟ از داده‌های اقتصادی و پیش‌بینی آینده شرکت‌ها, سود هر سهم سال‌های آتی شرکت‌ها را برآورد می‌کنند. اهمیت این موضوع باعث شده است که در صفحه هر نماد بورسی اطلاعاتی در مورد سود هر سهم(EPS) آن شرکت درج گردد.

★ نسبت قیمت به درآمد هر سهم یا P/E چیست؟

این نسبت همان‌طور که از نام آن پیداست از تقسیم قیمت جاری( اصطلاحاً به آن قیمت تابلوی سهم می‌گویند) سهم بر سود هر سهم به دست می‌آید.لازم به ذکر است که در تمام دنیا استفاده از نسبت قیمت به درآمد هر سهم رایج است و به نوعی جزو ابزار رایج نزد تمامی معامله گران است. عموماً معامله گران از نسبت قیمت به درآمد هر سهم(Price/Earnings) میانگین بازار در محاسبه ارزش ذاتی شرکت‌ها استفاده می‌کنند. هم‌چنین در بازار بورس ایران نیز استفاده از این نسبت به عنوان ابزار رایج تحلیلگران بنیادی یاد می‌شود و همواره در کنار برآورد دقیق سود هر سهم به عنوان اصلی‌ترین فاکتور, تلاش می‌کنند تا با تخمین دقیق نسبت P/E بتوانند دقیق‌ترین برآورد را از ارزش ذاتی شرکت‌ها داشته باشند. توجه داشته باشید که رایج‌ترین شیوه ارزش‌گذاری در بین تحلیلگران بنیادی از رابطه زیر به دست می‌آید:

سود هر سهم برآوردی * قیمت به درآمد هر سهم برآوردی = ارزش ذاتی سهم

بنابراین همان‌طور که از متون فوق برداشت می‌شود نسبت P/E نیز به عنوان یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار مطرح است. حال که با مفهوم و اهمیت جایگاه تحلیلی EPS و P/E نزد تحلیلگران آشنا شدید به روند تغییرات این دو می‌پردازیم.

★ سود هر سهم در مدل TTM

قبل از بهمن ۱۳۹۶ سازمان بورس شرکت‌های بورسی را ملزم کرده بود تا گزارش پیش‌بینی عملکرد خود را منتشر نمایند. به همین دلیل شرکت‌های بورسی و فرابورسی در چندین مرحله این گزارش را منتشر می‌کردند. در گام اول یک ماه مانده به شروع دوره مالی جدید پیش‌بینی از عملکرد سال مالی بعد خود منتشر می‌کردند و پس از آن متناسب با هر گزارش میان‌دوره‌ای گزارش پیش‌بینی خود را بازنشر می‌کردند و بسته به شرایط سود هر سهم پیش‌بینی خود را افزایش( تعدیل مثبت ) و یا کاهش( تعدیل منفی) می‌دادند و با هر تغییر در گزارش پیش‌بینی شرکت‌ها، در صورتی که تغییر بااهمیت بیش از ۲۰ درصدی انجام می‌شد نماد را بسته و بدون محدودیت نوسان بازگشایی می‌شد و در نتیجه عموماً تغییرات سنگینی را شاهد می‌بودیم. این موضوع در حالی که سادگی محاسبات را برای سرمایه‌گذاران در پی داشت اما به دلیل اینکه دیدگاه شرکت در آن دخیل بود و بعضاً ممکن بود شرکتی با نیت خاصی گزارش خود را تغییر دهد موجب گمراهی سرمایه‌گذاران را فراهم می‌آورد.

توجه فرمایید تا زمانی که قانون انتشار گزارش پیش‌بینی برای شرکت‌ها پابرجا بود آخرین سود هر سهم پیش‌بینی گزارش‌شده از سوی شرکت مبنای EPS گزارش‌شده سازمان بورس قرار می‌گرفت. اما از بهمن‌ماه ۱۳۹۶ مصوبه‌ای نزد سازمان معنی EPS محقق شده چیست؟ بورس تصویب شد که پیرو آن شرکت‌ها از آن تاریخ به بعد مجاز به انتشار گزارش‌های پیش‌بینی عملکرد خود نبودند و هرگونه آثار مالی احتمالی در عملیات شرکت را مجبور بودند در گزارش جداگانه‌ای تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت و یا در قالب شفاف‌سازی ارائه کنند. بنابراین چون در این حالت از EPS پیش‌بینی‌شده خبری نبود، مجبور شدند که از مبنای دیگری جهت گزارش EPS در سایت TSETMC استفاده کنند. یکی از فرمت‌های جهانی گزارش EPS روشی تحت عنوان Trailing Twelve Months(دوازده ماهه گذشته) یا به اختصار TTM بوده است. اما منظور از EPS به روش TTM چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا در هر دوره سه ماهه صورت‌های مالی خود را گزارش نمایند. بنابراین می‌توان به سود هر سهم دوره‌های سه ماهه شرکت‌ها دسترسی معنی EPS محقق شده چیست؟ پیدا کرد. مدل TTM چنین بیان می‌کند که شرکت‌ها را می‌توان بر اساس EPS دوازده ماه گذشته آن(۴ دوره سه ماهه) ارزیابی کرد. برای مثال تصویر زیر مربوط به صفحه سایت بورس برای شرکت پتروشیمی زاگرس با نماد زاگرس است که در تاریخ ۵ فروردین ماه ۱۳۹۸ گرفته شده است.

EPS به روش TTM

از آنجایی که در آن تاریخ صورت مالی ۹ ماهه شرکت منتشر شده است, بنابراین برای محاسبه سود هر سهم(EPS) 12 ماهه گذشته بایستی به ۹ ماهه ۱۳۹۷ و ۳ ماهه چهارم(فصل زمستان) سال ۱۳۹۶ شرکت مراجعه کرد. همان‌طور که پیش از این نیز رؤیت شد پتروشیمی زاگرس در دوره ۹ ماهه ۱۳۹۷ سود هر سهم ۱۳۹۳۴ ریالی را محقق کرده است. بر طبق محاسبات ذیل نیز سود هر سهم فصل زمستان ۱۳۹۶ شرکت نیز معادل ۳۵۶۶ ریال بوده است.

سود هر سهم ۱۲ ماهه ۱۳۹۶ : ۸۱۲۴ ریال

سود هر سهم ۹ ماهه ۱۳۹۶: ۴۵۵۸ ریال

سود هر سهم ۳ ماهه چهارم سال ۱۳۹۶:

۸۱۲۴ – ۴۵۵۸ = ۳۵۶۶

سود هر سهم ۹ ماهه ۱۳۹۷ : ۱۳۹۳۴ ریال

سود هر سهم به روش TTM

۱۳۹۳۴ + ۳۵۶۶ = ۱۷۵۰۰

همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید سود هر سهم گزارش‌شده در سایت بورس اوراق بهادار ۱۷۵۰۰ ریال گزارش شده است. این رویه برای تمامی شرکت‌ها انجام می‌شود.

★ نسبت p/e هر سهم به روش TTM

حال که شیوه برآورد سود هر سهم به روش TTM را فراگرفتید، به توضیح نسبت قیمت به درآمد هر سهم در این روش می‌پردازیم. همان‌طور که پیش از این نیز مطرح شد نسبت P/E از تقسیم قیمت جاری سهم به سود هر سهم به دست می‌آید. تا قبل از اجرایی شدن مدل TTM از سود هر سهم پیش‌بینی‌شده که شرکت‌ها ارائه می‌دادند استفاده می‌شد. اما با اجرایی شدن مدل TTM از سود به‌دست‌آمده ناشی از روش مزبور, استفاده می‌شود. در مثال ما, قیمت پتروشیمی زاگرس ۶۱۱۹۰ ریال بوده است. ازآنجایی‌که سود هر سهم به روش جدید ۱۷۵۰۰ ریال به دست آمده است نسبت P/E در تاریخ ۵ فروردین ۱۳۹۸ برای پتروشیمی زاگرس برابر ۳٫۴۹ می‌شود:

قیمت جاری سهم پتروشیمی زاگرس : ۶۱۱۹۰ ریال

سود هر سهم به روش TTM : 17500 ریال

نسبت قیمت به درآمد هر سهم پتروشیمی زاگرس:

۶۱۱۹۰ / ۱۷۵۰۰ = ۳٫۴۹

✖ نکات مهمی که باید در رابطه با مدل TTM بدانید

یکی از مزیت‌های مدل TTM این است که به ما مقدار سود هر سهم را با فرض عدم‌تغییر شرایط در آینده نشان می‌دهد. در نتیجه اگر شرایط بهتری رقم بخورد قطعاً سود هر سهم در روش TTM افزایش پیدا خواهد کرد و این موضوع نمایانگر پتانسیل‌های صعود در آینده خواهد بود. همان‌طور که گفتیم این روش مجموع سودهای هر سهم چهار دوره سه ماهه گذشته سهم را نشان می‌دهد. بنابراین اگر در دوره سه ماهه اخیر عملکرد شرکت بهبود پیدا کند مقدار EPS گزارش‌شده افزایش پیدا خواهد کرد.

این روش برای شرکت‌هایی که روند سودسازی آن‌ها با نوسان زیادی همراه است کارا نیست. برای مثال شرکتی مانند سایپا که در برهه‌ای سود هر سهم محدود و در برهه‌ای دیگر زیان می‌سازد قطعاً این روش کارایی خود را از دست می‌دهد.

این روش برای شرکت‌هایی که با دگرگونی بزرگی در فعالیتشان روبه‌رو می‌شوند، کارایی خود را از دست می‌دهد. برای مثال شرکت صنعتی دریایی ایران با نماد خصدرا تا سال‌های متمادی زیانده بوده است. اما با تغییرات بنیادی که در شرکت رخ داد، این شرکت در سال ۱۳۹۵ سودآور شد. اگر این روش در آن سال نیز حکم‌فرما بود نمی‌توانست اطلاعات تحلیلی مناسبی را به سرمایه‌گذاران مخابره کند

معنی EPS محقق شده چیست؟

P/E يا نسبت قيمت به سود يكي از افزارهاي قديمي و عموماً پر معنی EPS محقق شده چیست؟ استفاده به منظور ارزش گذاري سهام است. هر چند محاسبه P/E بسيار ساده است اما تفسير آن عملاً دشوار مي نمايد.

در شرايط معيني اين نسبت بسيار گويا و در زمان هاي ديگر كاملاً بي معنا جلوه مي كند. از اين رو، غالباً سرمايه گذاران اين اصطلاح را نادرست به كار مي گيرند و در تصميماتشان بيش از حد لازم به آن وزن مي دهند.
در بخش هاي بعدي اين مقاله ابتدا به تشريح و تبيين P/E مي پردازيم، سپس چگونگي استفاده از اين نسبت را در تجزيه و تحليل سهام بازگو مي كنيم، و سرانجام به شرايطي مي پردازيم كه نبايد از اين نسبت استفاده شود.

• P/E چيست

P/E كوتاه شده نسبت price) P يا قيمت سهم) به ESP) Earning Per Share) يا سود هر سهم است. همان گونه كه از نام آن پيدا است، براي محاسبه P/E آخرين قيمت روز سهام يك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسيم مي شود.غالباً P/E در تاريخ هايي محاسبه مي شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاً سه ماهانه) را افشا مي كنند. اين P/E را كه بر مبناي آخرين EPS محاسبه مي شود بعضاً P/E دنباله دار نيز مي گويند. اما گاهي از EPS برآوردي براي محاسبه P/E استفاده مي شود، اين EPS معمولاً معرف سود برآوردي سال آينده است. در اين صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردي يا پيشتاز گفته مي شود.
محاسبه P/E گاهي روش سومي هم دارد كه مبتني بر ميانگين دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقيمانده سال است. تفاوت عمده اي بين اين سه نوع وجود ندارد اما بايد بدانيد كه از محاسبات داده هاي تاريخي واقعي در مقايسه با برآوردهاي تحليلگران مالي استفاده كنيد. مشكل بزرگ محاسبه P/E مربوط به شركت هايي است كه سود آور نيستند و از اين رو EPS منفي دارند. در خصوص چگونگي رفتار با اين پديده ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد. برخي قائل به وجود P/E منفي هستند، گروهي در اين حالت P/E را صفر مي دانند و بسياري ديگر هم معتقدند كه ديگر P/E محلي از اعراب ندارد.
به لحاظ تاريخي در بورس اوراق بهادار تهران عموماً ميانگينP/E در دامنه ۲‎/۳ تا ۲‎/۱۳تجربه شده است. نوسان P/E در اين دامنه عمدتاً بستگي به شرايط اقتصادي هر زمان دارد. در حال حاضر ميانگين P/E كل شركت هاي پذيرفته شده در بورس تهران حدود ۲‎/۸ است. همچنينP/E بين شركت ها و صنايع مي تواند كاملاً متفاوت باشد.


كاربرد P/E

به لحاظ نظري، P/E يك سهم به ما مي گويد كه سرمايه گذاران چند ريال حاضرند به ازاي هر ريال سود يك شركت پرداخت نمايند. به همين جهت به آن ضريب سهام نيز مي گويند. به عبارت ديگر اگر P/E يك سهم ۲۰ باشد بدين معني است كه سرمايه گذاران حاضرند ۲۰ ريال براي هر ريال از سود اين سهم (كه شركت توليد مي معنی EPS محقق شده چیست؟ كند) بپردازند.
الف- رشد سود

آنچه در بحث بالا به آن پرداختيم رشد شركت ها است. قيمت سهام بازتاب انتظارات سرمايه گذاران از ارزش‌و رشد آينده شركت است. اما توجه كنيد كه اندازه سود (EPS) معمولاً مبتني بر سود هاي (EPSهاي) گذشته است. اگر شركتي انتظار رشد دارد بنابراين انتظار داريم كه سودش نيز رشد كند. در نتيجه تفسيري بهتر از P/E آن است كه خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت را باز تاب مي دهد.
اگر P/E شركتي بالاتر از ميانگين بازار يا صنعت باشد بدين معني است كه بازار در ماه ها يا سال هاي آينده انتظارات بزرگي از سهم اين شركت دارد. شركتي با P/E بالا بايد سود هاي فزاينده ايجاد كند، در غير اين صورت قيمت سهمش سقوط خواهد كرد. مثالي از شركت ايران خودرو گوياي اين بحث است.
ب- ارزاني يا گراني

P/E در مقايسه با قيمت بازار شاخص بهتري براي ارزش گذاري سهم است. مثلاً به شرط پايداري ساير متغيرها، سهمي با قيمت ۲۰۰ ريال و P/E برابر ۱۰ بسيار گران تر از سهمي با قيمت ۲۰۰۰۰ و P/E برابر ۱۰ است. توجه كنيد كه محدوديت هايي در اين مثال وجود دارد. شما نمي توانيد P/E هاي دو شركت كاملاً متفاوت را براي ارزش گذاري بهتر آنها مقايسه كنيد. به عبارت ديگر تعيين بالا يا پايين بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلي بسيار دشوار است: ۱) نرخ رشد شركت و ۲) صنعت.
۱- نرخ رشد شركت

آيااندازه رشد گذشته شركت ها مي تواند معرف نرخ هاي انتظاري از رشد آينده باشد؟ هر چند پاسخ اين پرسش نمي تواند صريح باشد اما در عمل سرمايه گذاران براي پيش بيني سود (EPS ) و محاسبه P/E از نرخ هاي رشد گذشته استفاده مي كنند.
۲- صنعت

مقايسه شركت ها تنها در صورتي فايده مند است كه به يك صنعت تعلق داشته باشند، مثلاً شركت هاي صنعتي كه عمدتاً داراي ضرايب P/E پايين هستند. چون به رغم ثبات صنعت رشد پاييني دارند. از طرف ديگر شركت هاي صنعتي به دليل انتظار رشد از P/E هاي بالايي برخوردارند.
• دام هاي كاربرد P/E
تا بدين جا آموختيم كه در شرايط معيني P/E مي تواند ما را در تعيين بالا يا پايين بودن ارزش يك شركت كمك كند. همچنين پي برديم كه P/E تنها در شرايط معيني معتبر است. اما علاوه براين دام هاي ديگري نيز در تحليل P/E وجود دارد كه در ادامه درباره برخي از آنها بحث مي شود.

حسابداري

سود يك اندازه حسابداري است كه در محاسبه اش از اقلام غيرنقدي نيز استفاده مي‌شود. معيارهاي اندازه گيري سود بر طبق اصول حسابداري همگاني (GAAP ) مقرر مي شوند. اين اصول در گذر زمان تغيير مي كند و در هر كشوري نيز متفاوت از ديگر كشورها است. از اين رو محاسبه سود ( EPS) بسته به چگونگي دفترداري و حسابداري مي تواند به صورت هاي متفاوت ارائه شود. در نتيجه مقايسه سودها (EPS ها) با يكديگر گاهي به مقايسه سيب و پرتقال مي ماند.

تورم

در شرايطي كه اقتصاد كشور تورم بالايي را تجربه مي كند طبعاً كالاها و هزينه هاي استهلاك به دليل بالا رفتن هزينه هاي جايگزيني كالاها و تجهيزات در مقايسه با سطح عمومي قيمت ها كم نمايي مي شود. بنابراين در زمان هاي تورمي P/E ها عموماً پايين تر مي آيند زيرا بازار سودها را كه به صورت ساختگي به بالا گرايش دارد تخريب شده مي بيند. بررسي P/E همانند تمامي نسبت ها در گذر زمان براي پي بردن به روند آن ارزشمند است. تورم اين بررسي را دشوار مي كند زيرا اطلاعات گذشته در امروز از فايده مندي كمتري برخوردارند.

تفسيري ديگر

P/E پايين لزوماً بدين معني نيست كه ارزش يك شركت كم نمايي شده است. بلكه به معناي آن است كه بازار معتقد است شركت در آينده نزديك با مشكل روبه رو خواهد شد. سهمي كه قيمتش پايين مي آيد معمولاً دليلي دارد.
عمده ترين دليلش اين است كه سود شركت كمتر از سود انتظاري اش خواهد بود. اين مسئله P/E دنباله دار بازتابي ندارد مگر آن كه سود در عمل نيز محقق گردد.

تنها به اتكاي P/E سهام نخريد

يكي از پر بسامدترين اشتباهاتي كه سرمايه گذاران غير حرفه اي مرتكب مي شوند خريد سهام صرفاً به اتكاي P/E بالا يا پايين است. توجه كنيد كه ارزشيابي سهام تنها با تكيه بر شاخص هاي ساده اي مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است. P/E بالا ممكن است به معني بيش نمايي ارزش سهم باشد و هيچ تضميني وجود ندارد كه بعداً به سرعت پايين نيايد. ضمناً توجه كنيد كه حتي اگر ارزش سهمي كم نمايي شده باشد ممكن است ماه ها يا حتي سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نمايد.
در هر صورت تجزيه و تحليل سهام امري بسيار پيچيده تر از دانستن چند نسبت ساده است. به عبارت ديگر هر چند كليدي براي معماي ارزش گذاري سهام است اما تمام آن نيست. از اين رو توصيه مي شود كه سرمايه گذاران براي خريد سهام با خبرگان سرمايه گذاري رايزني نمايند. پاسارگاد نيك آماده است تا سرمايه گذاران علاقه مند را با قواعد سرمايه گذاري آشنا سازد.

• نتيجه گيري

P/E همه چيز يا به عبارتي حرف آخر را درباره ارزش سهم نمي گويد اما براي مقايسه شركت هاي يك صنعت، كل بازار يا روند تاريخي P/E يك شركت سودآور است.
به ياد بسپاريد كه :
الف - P/E يك نسبت است و از تقسيم P يا PRICE يا قيمت روز سهم به EPS يا E يا سود هر سهم به دست مي آيد.
ب- سه نوع EPS به نام هاي EPS دنباله دار، آينده و ميانگين وجود دارد.
ج- به لحاظ تاريخي، ميانگين P/E ها در بازه ۲‎/۳ _ ۲‎/۱۳ قرار مي معنی EPS محقق شده چیست؟ گيرد.
د- به لحاظ نظري، P/E يك سهم به ما مي گويد كه سرمايه گذاران حاضرند چند ريال به ازاي هر ريال سود بپردازند.
هـ - تفسير بهتري از P/E اين است كه آن بازتاب خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت است.
و- P/E در مقايسه با قيمت بازار شاخص بهتري براي ارزش گذاري يك سهم است.
ز- بدون در نظر گرفتن نرخ هاي رشد صنعت، صحبت از بالا يا پايين بودن P/E يك شركت بي معناست.
ح- تغيير در اصول حسابداري شامل وجود چندين روش مجاز براي سود (EPS ) تجزيه و تحليل P/E را دشوار مي كند.
ط- P/E ها عموماً در زمان تورم حاد پايين تر مي آيند.
ي- تفاسير بسياري پيرامون دليل پايين بودن P/E يك شركت وجود دارد.
ك- تنها به اتكاي ضريب P/E اقدام به خريد و فروش سهام نكنيد.

سود EPS چیست؟

آموزش بورس امروز درباره یکی از مهمترین مفاهیم بورس است. تقریبا همه ما کلمه سود را تا بحال بارها شنیده‌ایم.

مفهوم کلی سود در اقتصاد همان مابه‌التفاوت خرید و فروش می‌باشد. اما کلمه سود در دنیای بورس مفاهیم متفاوتی دارد.

در آموزش بورس امروز درباره سود هر سهم یا EPS صحبت خواهیم کرد. سود EPS همان مبلغ پیش‌بینی سود شرکت به ازای هر سهم میباشد. در واقع EPS مخفف عبارت Earnings Per Share میباشد.

آموزش بورس

سود EPS چیست؟

برای بیان مفهوم EPS به ذکر یک مثال می‌پردازم. در ابتدا مفروضات این مثال را با هم مرور می‌کنیم.

  1. فروش شرکت سایپا طی سال گذشته ۸ هزار میلیارد تومان
  2. مبلغ کل سود سایپا طی سال گذشته ۴۰۰ میلیارد تومان
  3. تعداد سهام شرکت سایپا در بورس ۳۹ میلیارد سهم

(تمامی اعداد فرضی هستند)

حال به راحتی میتوانیم مبلغ سود به ازای هر سهم را مشخص کنیم. کافیست عدد دوم را بر عدد سوم تقسیم نماییم.

بدین ترتیب از تقسیم ۴۰۰ میلیارد تومان بر ۳۹ میلیارد برگه سهم به سود ۱۰۲ ریالی به ازای هر سهم میرسیم. به سود ۱۰۲ ریال EPS سهم سایپا گفته میشود.

دو نکته مهم

ذکر چند نکته در آموزش بورس امروز بسیار ضروریست.

  • باید توجه کنیم که EPS هر سهم تنها یک پیش‌بینی از سود آتی شرکت تا پایان سال است. یعنی ممکن است محقق بشود و یا محقق نشود.
  • کلمه سود در بازار بورس به تنهایی مفهوم دقیقی ندارد. انواع و اقسام سود در بازارهای مالی وجود دارد. مثل
  1. سود عملیاتی
  2. سود غیر عملیاتی
  3. سود قبل از کسر مالیات
  4. سود پس از کسر مالیات
  5. سود EPS
  6. سود DPS
  7. سود نقدی
  8. سود ویژه
  9. سود ناویژه
  10. سود خالص
  11. سود ناخالص

در بازارهای مالی و بورس هریک از مفاهیم بالا تعریف خاصی دارند.

در مطالب بعدی آموزش بورس، تک تک مفاهیم ذکر شده بصورت ساده و روان توضیح داده خواهد شد.

تعدیل سود در بورس چیست؟ مفهوم و نکات مهم تعدیل سود

تعدیل سود چیست

شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که در این دنیای بی انتهای بورس با برخی از کلمات از جمله تعدیل سود هنوز هم غریبه باشید و دقیقا ندانید که منظور از آن چیست. ما در این جا به تک تک سوالات موجود در ذهن شما از قبیل تعدیل سود در بورس چیست ؟ پاسخ خواهیم داد و بهتر است تا انتهای این مقاله همراه ایران بورس باشید.

  • پیشنهاد می کنیم مقاله سرمایه گذاری با پول کم را برای دریافت نکات شگفت انگیز بخوانید.

تعدیل سود چیست

تعدیل سود چیست؟

در واقع این سوال را می توان این گونه پاسخ داد که آن چه که ما از سود یک سهام را تحلیل و تغییرات ان را مورد بررسی قرار می دهیم و در آخر دوره دوباره آن را با اعداد و ارقام جدید مقایسه کنیم، دقیقا مفهوم تعدیل سود معنی EPS محقق شده چیست؟ در بورس می باشد. اگر شما هم کمی اهل بورس و دنیای آن باشید، با مراجعه به پرتفوی خود خواهید دید که هر شرکتی که سهامی را عرضه می کند، سود دهی تقریبی در یک ماه، سه ماه و سالانه را نیز به طور تقریبی در اختیار شما می گذارد.

این نمایش تقیربی سود دهی همان مقصود مورد نظر ماست. در واقع شرکت هایی که سهام خود را عرضه می کنند موظف هستند گزارشی از این سود دهی ها در آینده منتشر کنند که دقیقا همان گزارشی است که شما می بینید.

مفهوم کلی تعدیل سود

برای این که شما را بیشتر با معنی تعدیل سود آشنا کنیم، یک مثال کاملا واضح را بیان می کنیم. شما فرض کنید که شرکتی سهام خود را عرضه کرده است و در ابتدای کار با در نظر گرفتن همه جوانب، اعلام کرده است که در انتهای سال مالی جاری 200 تومان سود به ازای هر سهم کسب می کند. اما بعد از آن که مدتی از فعالیت آن شرکت می گذرد، اعلام می دارد که دیگر 200 تومان کسب نمی کند و برای مثال 220 تومان به ازای هر سهم به دست می آورد.

البته ممکن است که بعد از گذشت یک سال دیگر این شرکت به این نتیجه برسد که سود خود را از 220 تومان به 180 تومان کاهش دهد که این مورد را تعدیل منفی سود می گویند.

کاربرد تعدیل سود

در دوره های قبلی هر شرکتی که سهام خود را عرضه می کرد موظف بود که به صورت یک الگوی منظم و تدریجی در طی دوره های ثابت و تعیین شده، عملکرد خود را بدون هیچ گونه غرض ورزی عملکرد شرکت خود را مورد سنجش قرار دهد. آن ها موظف بودند که با توجه به گزارشی که ارائه می دهند خود را با بودجه در نظر گرفته برایشان وفق دهند و طبق آن جلو بروند و پیش بینی خود را طبق آن تنظیم کنند و ارائه دهند.

اما در حال حاضر و در سال جاری شرکت ­‌های ارائه دهنده سهام خود، طبق دستورات اعلام شده از سوی دفتر مرکزی دیگر لازم نیست پیش بینی های خود را ارائه دهند و این کار برای همه شرکت ها توسط متخصصین این امر و تحلیل گران این حوزه انجام می شود.

روز بازگشایی

روز بازگشایی

معمولا بعد از تعدیل سود سهام، درصد تغییرات قیمت سهم را عرضه و تقاضا به روزی موکول می شود که در آن روز بازگشایی گفته می شود. نکته قابل توجه دیگر این است که ممکن است قبل از اینکه پیش بینی جدید شرکت منتشر شود، بعضی از شرکت ها و افراد از بالا رفتن سود آن خبر دار شوند و قبل از بسته شدن نماد برای تعدیل، بالا رفتن صعودی قیمت را در سهم را ببینیم، در این صورت ممکن است بعد از بازگشایی قیمت سهم تغییرات زیاد و بالا را تجربه نکند و دلیل آن هم رشد قیمتی می ‌باشد که قبل از بسته شدن نماد داشتیم.

تعدیل سود سهام

این اقدامات و پیش بینی هر شرکت از عملکرد خود برای تحلیل گران این امر بسیار ضروری و حیاتی است و گاهی الگو های خود را طبق همین پیش بینی ها جلو می برند. این مورد به این جهت حائز اهمیت است که ساز و کار و چشم انداز آن شرکت تقریبا برای حداقل شش ماه کاملا واضح و شفاف است. به این پیش بینی ها و تحلیل در دوره های مختلف و منظم اصطلاحا EPS نیز گفته می شود که این عبارت اختصاری در دنیای بورس قابل درک تر می باشد.

البته لازم به ذکر است که ساز و کار های بالا فقط در ایران رواج ندارد و در دیگر کشور های جهان و حتی کشور های بسیار پیشرفته نیز این روند ادامه داشته و دارد و طبق آن جلو می روند.

انواع تعدیل سود

انواع تعدیل سود

همانطور که گفته شد اگر شرکتی در ابتدا یک چشم انداز را برای خود پیش بینی کند و سود خود را بر اساس آن پیش بینی کند و بعد از گذشت مدتی به این ننتیجه برسد که شرایط از پیش بینی های او بسیار بهتر بوده است و قصد اقزایش این پیش بینی را داشته باشد، به اصطلاح تعدیل مثبت سود اتفاق افتاده است. این قضیه کاملا بر عکس نیز قابل رخ دادن است. به این گونه که شرکتی اگر بعد از گذشت مدتی معلوم به این نتیجه برسد که سود را از پیش بینی ها کاهش دهد و رقم جدید را اعلام کند ، تعدیل منفی رخ داده است که به ضرر شرکت نیز می باشد.

تعدیل سود پالایشی ها

این روز ها اوضاع و احوال صندوق های پالایشی بسیار خراب است. به حدی که تقریبا مردم اعتماد خود را به این صندوق از دست داده اند اما در همین بحبوهه خبر از اعلام عرضه دارا دوم به گوش می خورد. با شرایط بدی که این صندوق داشت، اوایل عده ای اندک اقدام به خرید این صندوق کردند و ما هر روزه با تمدید آن رو به رو بودیم. تا این که با مهلت تقریبا یک ماهه صف خرید آن بسته شد و در هاله ای از ابهام فرو رفت.

تاثیر مثبت تعدیل بر بازار بورس

به همین دلیل تحلیل گران بر اعلام تعدیل سود در بورس تهران تاکید دارند و نظر بر این دارند که این کار به نفع مردم و سهام داران خرد و خود شرکت ها می باشد.

این اقدام شاید تنها به این دلیل بود که شفاف سازی درستی از شرکت های موجود در این صندوق در دست نبود و لازم به شفاف سازی گسترده و پاسخ به سوالات موجود بوده است. تحلیل گران بر این باورند که این کار احتمالا به استقبال مردم از این صندوق ها و شرکت های موجود در آن کمک شایانی خواهد کرد.

صندوق دارا دوم

البته با توجه به آن که قیمت صندوق دارا دوم براساس موجودی خالص فعلی شان برآورد می شود، هر چقدر قیمت نماد پالایشی ها افزایش یابد طبیعتا صندوق دارا دوم نیز سود دهی بیشتری خواهد داشت.

پیش بینی تحلیل گران بر این است که با این کار استقبال مردم از دارا دوم بالا تر می رود و با سود بالایی که ای شرکت ها عرضه خواهند کرد، در آینده نیز اعتماد کردم به این سهام ها و صندوق بیشتر خواهد شد. البته پیش بینی این نوع شرکت ها از سود خود در بازه های یک ماهه تا سه ماهه بسیار دقیق تر و شفاف شده است و دقیقا همین موضوع به آن ها در بالا بردن اعتبار خود بسیار کمک خواهد کرد.

تعدیل سود بانکی

تعدیل سود بانکی

در راستای تعدیل نرخ سود بانکی اخبار زیادی در فضای مجازی و شبکه ملی منتشر شد که در همین رابطه مصاحبه ای با وزیر اقتصاد انجام شد که ایشان در این مورد اظهار داشتند که: با تاکید بر این که سیاست‌ هایی که برخی از آن ها در گذشته شروع شده است، در ماه های دیگر نیز شاید ادامه پیدا کند، تاکید کرد که نمونه آن هم رساندن نرخ تورم به زیر ۱۰ درصد است که علی رغم کم کردن نرخ تورم، نرخ سود بانکی نیز متناسب با آن تعدیل نشده است.

او در رابطه به شرایط نا به سامان کشور و شرایط نا پایدار اقتصادی تاکید بر این داشت که سود بانکی باید طبق بالا یا پایین رفتن تورم در کشور اعلام شود و از این الگو پیروی کند و اگر این اتفاق رخ ندهد، تحمیل هزینه تامین مالی به بنگاه ‌های اقتصادی وارد می شود که این اتفاق بسیار نا گوار است.

تعدیل سود در بورس ایران

یکی از مسائل اساسی در جهت حمایت بیشتر از صندوق ‌های کوچک و متوسط، در سال جاری که به نام اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نام گذاری شده است، همین بحث تعدیل نرخ سود در مورد صندوق معنی EPS محقق شده چیست؟ های سرمایه گذاری می باشد که همگی سعی بر آن داریم که این مهم محقق شود و روز های خوشی در انتظار کشور باشد.

امروزه با توجه به این که مردم سرمایه های خود را بانک ها بیرون کشیده و به بازار بورس وارد کرده اند و توقع دارند که سود بیشتری از بانک نصیبشان شود، شفاف سازی امری حیاتی است. زیرا با این کار سرمایه مردم و سهام داران خرد از بین نمی رود و سود خوبی به دست می آورند و به سرمایه گذاری بیشتر در این بازار روی می آورند.

سوالات متداول در مورد تعدیل سود

سوالات متداول در مورد تعدیل سود

  1. آیا تعدیل سود فقط در ایران رایج است؟

خیر، ساز و کار های بالا فقط در ایران رواج ندارد و در دیگر کشور های جهان و حتی کشور های بسیار پیشرفته نیز این معنی EPS محقق شده چیست؟ روند ادامه دارد.

در واقع شرکت هایی که سهام خود را عرضه می کنند موظف هستند گزارشی از این سود دهی ها در آینده منتشر کنند که دقیقا همان گزارشی است که شما می بینید.

این اقدام شاید تنها به این دلیل بود که شفاف سازی درستی از شرکت های موجود در این صندوق در دست نبود.

بورس تهران

آموزش بورس، معرفی سهام برتر، پیشنهاد خرید سهام و اخبار تالار بورس تهران

همه چیز درباره P/E

P/E كوتاه شده نسبت price) P يا قيمت سهم) به EPS Earning Per Share) يا سود هر سهم) است. همان گونه كه از نام آن پيدا است، براي محاسبه P/E آخرين قيمت روز سهام يك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسيم مي شود. غالباً P/E در تاريخ هايي محاسبه مي شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاً سه ماهانه) را افشا مي كنند. اين P/E را كه بر مبناي آخرين EPS محاسبه مي شود بعضاً P/E دنباله دار نيز مي گويند. اما گاهي از EPS برآوردي براي محاسبه P/E استفاده مي شود، اين EPS معمولاً معرف سود برآوردي سال آينده است. در اين صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردي يا پيشتاز گفته مي شود.

محاسبه P/E گاهي روش سومي هم دارد كه مبتني بر ميانگين دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقيمانده سال است. تفاوت عمده اي بين اين سه نوع وجود ندارد اما بايد بدانيد كه از محاسبات داده هاي تاريخي واقعي در مقايسه با برآوردهاي تحليلگران مالي استفاده كنيد. مشكل بزرگ محاسبه P/E مربوط به شركت هايي است كه سود آور نيستند و از اين رو EPS منفي دارند. در خصوص چگونگي رفتار با اين پديده ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد. برخي قائل به وجود P/E منفي هستند، گروهي در اين حالت P/E را صفر مي دانند و بسياري ديگر هم معتقدند كه ديگر P/E محلي از اعراب ندارد.

به لحاظ تاريخي در بورس اوراق بهادار تهران عموماً ميانگين P/E در دامنه ۲‎/۳ تا ۲‎/۱۳تجربه شده است. نوسان P/E در اين دامنه عمدتاً بستگي به شرايط اقتصادي هر زمان دارد. در حال حاضر ميانگين P/E كل شركت هاي پذيرفته شده در بورس تهران حدود ۲‎/۸ است. همچنينP/E بين شركت ها و صنايع مي تواند كاملاً متفاوت باشد.

به لحاظ نظري، P/E يك سهم به ما مي گويد كه سرمايه گذاران چند ريال حاضرند به ازاي هر ريال سود يك شركت پرداخت نمايند. به همين جهت به آن ضريب سهام نيز مي گويند. به عبارت ديگر اگر P/E يك سهم ۲۰ باشد بدين معني است كه سرمايه گذاران حاضرند ۲۰ ريال براي هر ريال از سود اين سهم (كه شركت توليد مي كند) بپردازند.

آنچه در بحث بالا به آن پرداختيم رشد شركت ها است. قيمت سهام بازتاب انتظارات سرمايه گذاران از ارزش‌ و رشد آينده شركت است. اما توجه كنيد كه اندازه سود (EPS) معمولاً مبتني بر سود هاي ( EPSهاي) گذشته است. اگر شركتي انتظار رشد دارد ، بنابراين انتظار داريم كه سودش نيز رشد كند. در نتيجه تفسيري بهتر از P/E آن است كه خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت را باز تاب مي دهد.

اگر P/E شركتي بالاتر از ميانگين بازار يا صنعت باشد بدين معني است كه بازار در ماه ها يا سال هاي آينده انتظارات بزرگي از سهم اين شركت دارد. شركتي با P/E بالا بايد سود هاي فزاينده ايجاد كند، در غير اين صورت قيمت سهمش سقوط خواهد كرد.

ب ــ ارزاني يا گراني

P/Eدر مقايسه با قيمت بازار شاخص بهتري براي ارزش گذاري سهم است. مثلاً به شرط پايداري ساير متغيرها، سهمي با قيمت ۲۰۰ ريال و P/E برابر ۱۰ بسيار گران تر از سهمي با قيمت ۲۰۰۰۰ و P/E برابر ۱۰ است. توجه كنيد كه محدوديت هايي در اين مثال وجود دارد. شما نمي توانيد P/E هاي دو شركت كاملاً متفاوت را براي ارزش گذاري بهتر آنها مقايسه كنيد. به عبارت ديگر تعيين بالا يا پايين بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلي بسيار دشوار است:

1ــ نرخ رشد شركت

آيااندازه رشد گذشته شركت ها مي تواند معرف نرخ هاي انتظاري از رشد آينده باشد؟ هر چند پاسخ اين پرسش نمي تواند صريح باشد اما در عمل سرمايه گذاران براي پيش بيني سود (EPS ) و محاسبه P/E از نرخ هاي رشد گذشته استفاده مي كنند.

مقايسه شركت ها تنها در صورتي فايده مند است كه به يك صنعت تعلق داشته باشند، مثلاً شركت هاي صنعتي كه عمدتاً داراي ضرايب P/E پايين هستند. چون به رغم ثبات صنعت رشد پاييني دارند. از طرف ديگر شركت هاي صنعتي به دليل انتظار رشد از P/E هاي بالايي برخوردارند

دام هاي كاربرد P/E

تا بدين جا آموختيم كه در شرايط معيني P/E مي تواند ما را در تعيين بالا يا پايين بودن ارزش يك شركت كمك كند. همچنين پي برديم كه P/E تنها در شرايط معيني معتبر است. اما علاوه براين دام هاي ديگري نيز در تحليل P/E وجود دارد كه در ادامه درباره برخي از آنها بحث مي شود.

سود يك اندازه حسابداري است كه در محاسبه اش از اقلام غيرنقدي نيز استفاده مي‌شود. معيارهاي اندازه گيري سود بر طبق اصول حسابداري همگاني (GAAP ) مقرر مي شوند. اين اصول در گذر زمان تغيير مي كند و در هر كشوري نيز متفاوت از ديگر كشورها است. از اين رو محاسبه سود ( EPS) بسته به چگونگي دفترداري و حسابداري مي تواند به صورت هاي متفاوت ارائه شود. در نتيجه مقايسه سودها (EPS ها) با يكديگر گاهي به مقايسه سيب و پرتقال مي ماند.

در شرايطي كه اقتصاد كشور تورم بالايي را تجربه مي كند طبعاً كالاها و هزينه هاي استهلاك به دليل بالا رفتن هزينه هاي جايگزيني كالاها و تجهيزات در مقايسه با سطح عمومي قيمت ها كم نمايي مي شود. بنابراين در زمان هاي تورمي P/E ها عموماً پايين تر مي آيند زيرا بازار سودها را كه به صورت ساختگي به بالا گرايش دارد تخريب شده مي بيند. بررسي P/E همانند تمامي نسبت ها در گذر زمان براي پي بردن به روند آن ارزشمند است. تورم اين بررسي را دشوار مي كند زيرا اطلاعات گذشته در امروز از فايده مندي كمتري برخوردارند

P/E پايين لزوماً بدين معني نيست كه ارزش يك شركت كم نمايي شده است. بلكه به معناي آن است كه بازار معتقد است شركت در آينده نزديك با مشكل روبه رو خواهد شد. سهمي كه قيمتش پايين مي آيد معمولاً دليلي دارد. عمده ترين دليلش اين است كه سود شركت كمتر از سود انتظاري اش خواهد بود. اين مسئله P/E دنباله دار بازتابي ندارد مگر آن كه سود در عمل نيز محقق گردد.

تنها به اتكاي P/E سهام نخريد

يكي از بیشترین اشتباهاتي كه سرمايه گذاران غير حرفه اي مرتكب مي شوند خريد سهام صرفاً به اتكاي P/E بالا يا پايين است. توجه كنيد كه ارزشيابي سهام تنها با تكيه بر شاخص هاي ساده اي مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است P/E بالا ممكن است به معني بيش نمايي ارزش سهم باشد و هيچ تضميني وجود ندارد كه بعداً به سرعت پايين نيايد. ضمناً توجه كنيد كه حتي اگر ارزش سهمي كم نمايي شده باشد ممكن است ماه ها يا حتي سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نمايد.
در هر صورت تجزيه و تحليل سهام امري بسيار پيچيده تر از دانستن چند نسبت ساده است. به عبارت ديگر هر چند كليدي براي معماي ارزش گذاري سهام است اما تمام آن نيست. از اين رو توصيه مي شود كه سرمايه گذاران براي خريد سهام با خبرگان سرمايه گذاري رايزني نمايند. پاسارگاد نيك آماده است تا سرمايه گذاران علاقه مند را با قواعد سرمايه گذاري آشنا سازد.

P/E همه چيز يا به عبارتي حرف آخر را درباره ارزش سهم نمي گويد اما براي مقايسه شركت هاي يك صنعت، كل بازار يا روند تاريخي P/E يك شركت سودآور است.

به ياد بسپاريد كه :

الف - P/E يك نسبت است و از تقسيم P يا PRICE يا قيمت روز سهم به EPS يا E يا سود هر سهم به دست مي آيد.
ب- سه نوع EPS به نام هاي EPS دنباله دار، آينده و ميانگين وجود دارد.
ج- به لحاظ تاريخي، ميانگين P/E ها در بازه ۲‎/۳ _ ۲‎/۱۳ قرار مي گيرد.
د- به لحاظ نظري، P/E يك سهم معنی EPS محقق شده چیست؟ به ما مي گويد كه سرمايه گذاران حاضرند چند ريال به ازاي هر ريال سود بپردازند.
هـ - تفسير بهتري از P/E اين است كه آن بازتاب خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت است.
و- P/E در مقايسه با قيمت بازار شاخص بهتري براي ارزش گذاري يك سهم است.
ز- بدون در نظر گرفتن نرخ هاي رشد صنعت، صحبت از بالا يا پايين بودن P/E يك شركت بي معناست.
ح- تغيير در اصول حسابداري شامل وجود چندين روش مجاز براي سود (EPS ) تجزيه و تحليل P/E را دشوار مي كند.
ط- P/E - ها عموماً در زمان تورم حاد پايين تر مي آيند.
ي- تفاسير بسياري پيرامون دليل پايين بودن P/E يك شركت وجود دارد.
ك- تنها به اتكاي ضريب P/E اقدام به خريد و فروش سهام نكنيد.

این وبلاگ محلی برای ثبت نظرات و اخبار بازار سرمایه است که اخبار آن توسط کاربران ارسال و ثبت می شود و این وبلاگ هیچ مسئولیتی در خصوص صحت و درستی اخبار و یا ذکر و عدم ذکر
منابع ارسال خبر را بر عهده نمی گیرد. موضوعات مطروحه در این وبلاگ فقط دیدگاه نویسندگان و
بازدید کنندگان آن است و به هیچ وجه به منزله ارائه مشاوره جهت سرمایه گذاری تلقی نخواهد شد و بازدید کنندگان مسئولیت خرید و فروش های خود را به عهده خواهند گرفت. بدیهی است این وبلاگ هیچ مسئولیتی در قبال سود و یا زیان بازدید کنندگان را نیز بر عهده نخواهد گرفت.
این وبلاگ با هدف آشنایی عموم مردم با بازار سرمایه راه اندازی شده است. شما میتوانید پیشنهادات خود را به آدرس پست الکترونیکی زیر ارسال نمایید: [email protected]



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.