تاریخچه بورس تهران
شرکت حمل و نقل بین المللی گندم و آرد ایران (سهامی خاص) در تاریخ ۳۱ اردیبهشت۱۳۶۸ تحت شماره ۷۴۹۵۶ در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید و در تاریخ ۱۶مرداد۱۳۶۸ شروع به فعالیت نمود. نام شرکت حمل و نقل بین‌المللی گندم و آرد به موجب مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده مورخ ۲۴آذر۱۳۸۳ به شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج‌فارس تغییر یافت. قابل ذکر است شرکت ترانس کنتینانتال به موجب تصویب‌نامه شماره ۷۳۰۴ مورخ ۲۵تیر۱۳۵۹ شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران به تملک وزارت بازرگانی در آمد و نام شرکت ترانس کنتینانتال تغییر یافت.
به‌استناد صورتجلسه‌ی مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام مورخ ۱۰ تیر۱۳۸۹، نوع شرکت از «سهامی‌خاص» به «سهامی عام» تغییر یافت و در تاریخ ۲۹خرداد۱۳۹۰ در اداره‌ی ثبت شرکتها و مؤسسات غیر تجاری به ثبت رسید. همچنین، نام شرکت در تاریخ ۱ تیر۱۳۹۰ با شماره‌ی ۱۰۸۷۴ نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شده‌است.
با توجه به نتیجه‌ی اقدامات انجام شده و ارائه‌ی تعهدات لازم، نام این شرکت از تاریخ ۱۸ تیر۱۳۹۰ به عنوان چهارصد و شصت و یکمین شرکت پذیرفته شده در بخش «حمل و نقل زمینی»، گروه «سایر حمل و نقل زمینی» و طبقه‌ی «حمل و نقل زمینی بار» با نماد «حفارس (Hefars)» در فهرست نرخ‌های بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران درج شد.
حفارس با ثبت رکوردهای حمل ارزشمند در سال ۱۴۰۰
با تکیه بر طرح‌های توسعه‌ای ضمن دریافت “پروانه بزرگ مقیاس هوشمند سراسری” از سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای کشور، توسعه شعب و عقد قراردادهای متعدد با صاحب کالاهای بزرگ، همواره به عنوان بزرگترین شرکت حمل‌و‌نقل جاده‌ای در عرصه لجستیک کشور قدرت‌نمایی کرده و نظاره گر رشد، پیشرفت و شکوفایی شرکت حمل‌و‌نقل بین‌المللی خلیج فارس می باشیم.
1: قبل از ورود سهامدار جدید به شرکت خلیج فارس و همزمان با واگذاری، طی ابلاغیه‌های متعدد سازمان بورس و گزارش‌های حسابرسی صورت‌های مالی سال ۱۳۹۵ شرکت مشمول ماده ۱۴۱ شده بود که در نهایت با افزایش سرمایه در سال ۱۳۹۷ از ماده ۱۴۱ خارج شد.
۲: در واگذاری شرکتهای پذیرفته شده در بورس مانند شرکت حمل‌و نقل بین‌المللی خلیج فارس به استناد نامه ۳۲۹۰۷/۱۳۰مورخ ۱۶ دیماه ۱۳۹۰شرکت بورس اوراق بهادار تهران، روند واگذاری طبق آیین‌نامه روشهای واگذاری شرکتهای بورسی کمیسیون موضوع ماده ۱۳۸ قانون اساسی می‌باشد و هرگونه ادعای شائبه واگذاری از طریق مذاکره و رد دیون، باطل و واگذاری مطلقاً بر اساس قیمت سهم در تابلوی سازمان بورس انجام گردیده است. بر اساس مستندات سازمان خصوصی‌سازی آگهی عرضه سهام شرکت حمل‌و نقل بین‌المللی خلیج فارس در ۶ مرحله منتشر و طی فراخوان عمومی از طریق جراید کثیرالانتشار برای واگذاری آگهی رسمی شده است، ولیکن در ۵ مرحله ما قبل واگذاری هیچ خریداری برای سهام کنترلی شرکت خلیج فارس اعلام حضور ننموده است و نهایتاً در مرحله ششم آگهی واگذاری حفارس در خرداد ماه سال ۱۳۹۷، سازمان خصوصی سازی با رعایت تمامی ضوابط قانونی واگذاری شرکتهای کنترلی، سهام کنترلی شرکت حفارس را به شرکت تعاونی ایثارگران ایده‌آل شهرآرا موکدا بر اساس قیمت تابلوی بورس اوراق بهادار به متقاضی خرید واگذار نموده است. (مستندات خرید سهام در سامانه کدال بورس اوراق بهادار منتشر شده است)
۳: آمارهای رسمی در خصوص سطح اشتغال شرکت بیانگر رشد ۱۰ درصدی، با وجود بازنشستگی بیش از ۳۸۴ نفر در دوران پس از واگذاری می‌باشد و عمدتاً در دوران پس از واگذاری زمینه اشتغال بیش از ۵۰۰ نفر در شرکت حفارس ایجاد شده بطوریکه این اقدام سهامدار عمده ضمن حفظ سطح اشتغال شرکت زمینه‌های اشتغال و کارآفرینی برای جوانان جویای کار منطقه را نیز فراهم نموده، که در گزارشات صورت‌های مالی حسابرسی شده منتشر شده در سامانه کدال سازمان بورس درج شده است. بر همین اساس ادعای کاهش سطح اشتغال ادعای بدون ادله می باشد.
۴: طبق اطلاعات منتشر شده برای واگذاری شرکتهای دولتی از طریق سایت سازمان خصوصی‌سازی ipo.ir و سایت بورس اوراق بهادار به نشانی tse.ir به اطلاع می‌رساند، به استناد نامه ۱۱۲۵۶ مورخ ۲۱ مرداد ۱۳۹۶ در واگذاری‌های کنترلی، خریداران منفردا و متفقا به نسبت سهام خریداری شده، جانشین تادیه دیون و بدهی‌ها و تعهدات و تضامین صادر شده شرکت در قبال شرکتهای مادر تخصصی و سایر اشخاص دولتی مندرج در صورت‌های مالی حسابرسی شده می‌باشند و در صورت سر رسید شدن موارد مذکور و عدم انجام تعهدات و بدهی‌های معوق شرکت، خریدار ملزم به پرداخت هزینه‌های مالی تحمیل شده ناشی از عدم تادیه دیون و بدهی‌ها و تسهیلات و تضامین می‌باشد و مسلماً هرگونه آزادسازی سهام منوط به تعیین و تکلیف بدهی‌های شرکت به شرکتهای مادر تخصصی و سایر اشخاص دولتی نظیر خزانه، مندرج در صورت‌های مالی حسابرسی شده است فلذا همین امر مبنای ارزیابی سهام می‌باشد.
بنا به گزارش صورت‌های مالی منتشر شده سال ۱۳۹۶شرکت حمل‌و‌نقل بین‌المللی خلیج فارس (سال قبل از واگذاری)، حدودا ۴۹۴ میلیارد تومان بدهی، تضامین و تعهدات به شرکتهای اشاره شده را داشته است و عملاً علاوه بر بدهی ۶۰ میلیارد تومانی بارنامه‌ای به رانندگان خود مالک، به سازمان‌های حاکمیتی از جمله: سازمان‌های امور مالیاتی، تامین اجتماعی و مطالبات معوق سنواتی پرسنل و موارد زیادی از این دست بدهکار بوده است. سهامدار عمده در دوران پس از واگذاری و در راستای رفع موانع کسب‌و‌کار شرکت مبادرت به تعیین و تکلیف تمامی بدهی‌های مذکور نموده و این موضوع زمینه ثبات و ماندگاری شرکت را فراهم ساخته است که عندالزوم مستندات تعیین تکلیف شدن بدهی‌های شرکت، قابل ارائه به نهادهای نظارتی می‌باشد.
۵: شرکت حمل‌و نقل خلیج فارس در سال ۱۴۰۰ با ثبت رکورد بیش از ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تن حمل، رکورد حمل دهه اخیر شرکتهای حمل‌و نقل کشور را جابجا کرده است و زیان ناخالص سالهای ما قبل و حین واگذاری را به سود ناخالص تبدیل کرده است.
۶: سهامدار عمده جدید شرکت حفارس با پرداخت و تعیین تکلیف تمامی بدهی‌ها و مطالبات معوق رانندگان تجاری علاوه بر جلب اعتماد از دست رفته شرکت خلیج فارس نزد رانندگان خود مالک( تجاری) در دوران افول (۹۶-۹۵) شرکت، زمینه همکاری بیش از ۲۰۰ هزار نفر از رانندگان خود مالک را در ۳ سال اخیر فراهم نموده است.
۷: روند رو به رشد سهام حفارس در بورس اوراق بهادار کشور نمونه بارز رشد و شکوفایی شرکت در عرصه کسب‌و کار خود می‌باشد.
۸: بر اساس اسناد موجود در سازمان خصوصی سازی و مستندات موجود در سایت سازمان خصوصی سازی، سهام ترجیحی به تمام کارکنان متقاضی که برای دریافت سهام ترجیحی ثبت نام کرده بودند تخصیص یافته است.
تاریخچه پیدایش بورس در جهان و ایران
آیا می‌دانید «بورس» نام یک شخص بوده است؟ نزدیک ۵۰۰ سال قبل، تاجران و صرافان در بلژیک، اطراف خانه شخصی به نام «واندر بورس» گرد هم می‌آمدند و به خرید و فروش و داد و ستد کالا و پول و اسناد مالی دیگر می‌پرداختند. این شد که کم‌کم به هرجایی که در آن داد و ستد پول و کالا و اسناد مالی انجام می‌شد گفتند بورس!
این از واژه بورس. حالا برویم کمی جدی‌تر ببینیم اصلا انقدر می‌گویند بورس، از کجا شروع شده و حالا این همه تشکیلات و سازمان عریض و طویل و پرطمطراق چگونه شکل گرفته‌اند؟
سازوکار بورس
قبل از بیان تاریخچه بورس، باید ببینیم سازوکار بورس چطور شکل گرفت. همان‌هایی که جلوی خانه واندر بورس به داد و ستد می‌پرداختند، گاهی سود می‌کردند و گاهی ضرر.
تاجران به دنبال سازوکاری بودند تا ضرر و خسارت‌هایی که گاه و بی‌گاه به آنها وارد می‌شد را، مدیریت کنند و کاهش دهند. برای همین، فرمولی که آنان کشف کردند این بود که چند نفر را با خود هم در سود با و هم در ضرر شریک کنند. کم‌کم با پیشرفت بشر، شرکتهای سهامی ایجاد شد که در آن چند نفر شریک و مسئولیتی در حدود سرمایه پرداخت شده یا سهام خریداری شده را دارا بودند.
آمستردام هلند؛ مکان اولین بورس اوراق بهادار رسمی جهان!
اگرچه خاستگاه بورس بلژیک است؛ اما نخستین بورس اوراق بهادار جهان به طور رسمی، بیش از ۳۰۰ سال قبل در شهر «آمستردام» هلند شکل گرفت. کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. در ادامه بورس لندن در قرن هجدهم میلادی فعالیت خود را در قهوه خانه‌ها شروع کرد.
اما بازار بورس نیویورک، بزرگترین بازار بورس جهان در حال حاضر، فعالیت خود را در سال ۱۷۹۲ (نزدیک به ۲۳۰ سال قبل) آغاز کرد و در سال ۱۸۱۷ (نزدیک به ۲۰۰ سال پیش) بورس نیویورک به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد.
سایر بورسهای جهان کِی تشکیل شدند؟
به مرور زمان و با گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به جذب سرمایه‌های بیشتر و شرکای جدیدتر، احساس شد. پیداکردن شرکای جدید هم به مراکزی نیاز داشت که بتواند بین دارندگان پول و متقاضیان پول ارتباط برقرار کند . این مراکز (یا همان بورس‌ها) محلی بودند که شرکتها در آنجا سهامشان را به افرادی که علاقه‌مند به سرمایه گذاری بودند، می‌فروختند. آنها با این کار، شرکای جدیدتر و بیشتری برای خودشان پیدا می‌کردند.
با شروع کار بورسهای بزرگ جهان، رفته رفته سایر کشورها هم دارای بورس شدند، تا جایی که امروزه کمتر کشوری است که بورس نداشته باشد.
بورس در ایران چگونه تشکیل شد؟
بورس در ایران از حدود ۸۰ سال پیش کلید خورد. در سال ۱۳۱۵ و موقعی که رضاشاه بر تخت سلطنت نشسته بود. در آن سال، با تحقیقات و بررسی کارشناسان هلندی و بلژیکی (به ویژه ران لوترفلد که برای دربار ایران کار می‌کرد) بورس در آستانه گشایش بود اما یک اتفاق ناخوشایند، این تحقیقات را متوقف کرد: «آغاز جنگ جهانی دوم».
تا سه دهه بعد، ایران کماکان از داشتن بورس محروم بود. در سال ۱۳۴۵ خورشیدی، سرانجام قانون و مقررات تشکیل «بورس اوراق بهادار تهران» تهیه شد.
پس از تصویب لایحه تشکیل بورس در مجلس شورای ملی و ایجاد زیر ساخت‌ها، در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران کارش را به صورت رسمی، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز کرد.
تا ۱۱ سال بعد که انقلاب شد، تعداد بانکها، موسسات و شرکت‌هاي پذیرفته شده در بورس، به ۱۰۵ بنگاه با سرمایه‌اي بیش از ۲۳ میلیارد تومان رسید.
وضعیت بورس ایران از بعد از انقلاب اسلامی
سالهای انقلاب و صدالبته آغاز جنگ ایران و عراق (دو سال بعد از وقوع انقلاب) همراه بود با تحولات بسیار زیاد در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی. تغییرات چشمگیر این سالها، گریبان نهال تازه متولد شده بورس را هم گرفت و تعداد شرکت‌هاي پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷، نزدیک به ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد و به ۵۶ شرکت رسید. افول بورس تا پایان جنگ در سال ۱۳۶۷، همچنان ادامه یافت.
بعد از پایان جنگ ایران و عراق…
جنگ در سال ۱۳۶۷ تمام شد. به تدریج با بهبود وضعیت اقتصادی و در چارچوب برنامه پنج سال اول توسعه اقتصادي و اجرای قوانین خصوصی سازی، جذب و جمع آوری پس اندازها و سرمایه گذاری در بورس جان تازه‌ای گرفت.
طی سال‌هاي پس از تجدید حیات بورس تاکنون، فعالیت بورس فراز و نشیب‌هاي زیادی داشته است و مسائل سیاسی (که در ایران همواره به شدت بر بورس اثرگذار بوده است) رکودهای مختلفی را بر بازار سرمایه تحمیل کرد.
یک دهه پس از پایان جنگ و از سال ۱۳۷۶، بورس اوراق بهادار تهران با بازسازي ساختار سازمانی و مدیریتی، به کارگیري نوآوري هاي فنی و تخصصی و اصلاح قوانین مقرراتی و نظارتی گام‌های موثری را برای رشد برداشته است.
ولی گام بلند اصلاح قانون بورس اوراق بهادار پس از چهل سال یعنی در آذر ماه سال ۱۳۸۴ با تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار توسط مجلس شوراي اسلامی، برداشته شد. در ادامه بیشتر با اثر این قانون بر بورس آشنا شوید.
از سال ۱۳۸۴ به این طرف…
بورس از سال ۱۳۸۴ به بعد، رونق بیشتری گرفت و شکوفاتر شد. اگرچه بورس ایران در تاریخ فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی داشته، اما به جرات می‌توان گفت که یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس در ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بود که با رفع برخی نارسایی‌ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در کشورمان را فراهم کرد.
براساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش‌های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه ایران تشکیل شد.
راه‌اندازی سامانه معاملات آنلاین در سال ۱۳۸۹ نیز نقطه عطف دیگری در گسترش معاملات بورس ایران، چه از نظر ارزش معاملات و چه از نظر فراگیر بودن در جامعه بود.
و سرانجام وضعیت حال حاضر بورس ایران
امروز، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند:
بورس اوراق بهادار تهران
انجام معاملات سهام شرکتها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت و غیره.
فرابورس ایران
که در آنجا هم سهام شرکتهایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، دادوستد می‌شود.
بورس کالای ایران
انجام معاملات انواع کالاها و محصولات مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی وغیره.
بورس انرژی
انجام معاملات حامل‌های انرژی از جمله برق، زغال‌سنگ و کک و غیره.
ارزش کنونی بورس اوراق بهادار ایران (بر اساس آخرین آمار در تیرماه سال ۱۳۹۹) به بیش از 5300 میلیارد تومان رسیده است.
بورس ایران از دریچه آمار
با هم چندتا عدد جالب در مورد بورس ایران بخوانیم:
۵۰ میلیون نفر!
بر طبق آخرین آمارها (مردادماه ۱۳۹۹) تعداد کسانی که کد بورسی دارند و می‌توانند در بورس فعالیت کنند، به بیش از ۵۰ میلیون نفر رسیده است!
۲ میلیون و ۱۰۰ هزار!
این بالاترین نرخ شاخص بورس تهران در تاریخ این بازار است که در ۲۰ مردادماه ۱۳۹۹ به ثبت رسید. این در حالی است که از ابتدای پیدایش بورس تهران تا دی ماه ۱۳۹۸ تنها به ۳۰۰ هزار واحد رسیده بود!
بیش از ۳۵۰
تعداد شرکتهایی که تا اواسط سال ۱۳۹۹ در بورس تهران پذیرفته و سهامشان عرضه شده است.
بزرگترین بورسهای کنونی جهان
در پایان تاریخچه کوتاهی که از بازارهای بورس ایران و جهان خواندید، خالی از لطف نیست که چندتا از بزرگترین بازارهای بورس جهان را بشناسیم:
بورس نیویورک
بازار بورس نیویورک بزرگترین بازار بورس از نظر میزان معاملات و حجم سرمایه در جهان است. سهام بسیاری از شرکتهای بزرگ و مطرح دنیا در این بازار مبادله می‌شود.
ارزش بازار شرکت های موجود در این بورس به بیش از ۲۰ تریلیون دلار می‌رسد. شرکتها با ورود به این بورس از حیثیت و اعتبار خاصی برخوردار شده و به سرعت معروف و مشهور می‌شوند.
شاخص اصلی اقتصادی بازار نیویورک، داوجونز است. ورود به این لیست کار دشواری است. برای مثال، اگر بخواهید شرکتتان در این بازار باشد، ارزش هر سهامتان همواره باید بالای یک دلار و ارزش بازاری سهام شرکتتان همواره بالای ۵۰ میلیون دلار باشد.
بازار بورس نزدک
نزدک ( NASDAQ )بزرگترین بازار معامله الکترونیک سهام در آمریکا است که با حضور بیش از ۳۲۰۰ شرکت در آن، بیشترین مقدار معامله سهام را نسبت به هر بازار دیگری در جهان دارد.
ارزش بازار نزدک بیش از ۱۰ تریلیون دلار است.
بازار بورس اوراق بهادار لندن
بورس لندن بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد و با ارزش سرمایه بیش از ۵ تریلیون دلار، یکی از بزرگ ترین بازارهای بورس جهان است. در تاریخچه بورس تهران حال حاضر تعدادی فراتر از نزدیک به ۲۷۰۰ شرکت از ۶۰ کشور جهان در این بازار فعال هستند.
سایر بازارهای بورس معتبر بین المللی را می‌توانیم به ترتیب زیر عنوان کنیم:
- بورس توکیو (ژاپن) با ارزش ۴ تریلیون دلار
- بورس شانگهای (چین) با ارزش ۳ تریلیون دلار
- بورس سهام فرانکفورت (آلمان) با ارزش ۲ تریلیون دلار
- بورس پاریس (فرانسه) با ارزش یک و نیم تریلیون دلار
- بورس ایتالیا با ارزش ۹۰۰ میلیارد دلار
- بورس تهران (ایران) با ارزش ۲۵۰ میلیارد دلار
——***——
برای یادگیری بیشتر در مورد بورس، مقاله‌های زیر را برایتان آماده کرده‌ایم:
تاریخچه بورس
بورس چیست؟
بخش مالی اقتصادی هر کشور تامین‌کننده منابع مالی و فعالیتهای حقیقی اقتصادی محسوب می‌شود که به دو بخش تقسیم می‌گردد :
بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره می‌شود تاریخچه بورس تهران که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است. بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیتهای تولیدی و خدماتی مولد می‌باشد .
بورس یک نهاد سازمان یافته‌ای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود و در کنار سایر موسسات و سازمانها ، وظایف چندگانه‌ای را برعهده دارد .
کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایه‌ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است .
تاریخچه بورس
تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر می‌گردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت می‌گیرد
.
مهمترین مامویت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار می‌گیرد .
بورس کالا چیست؟
بورس کالا (Commodity Exchamge) یک بازار متشکل و سازمان یافته‌ای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرند . امروزه طبقه‌بندی‌های متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند. عموما بورسهای کالایی را در مقابل بورسهای اوراق بهادار و بورسهای اسعار تعریف میکنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه ۱- فلزات و مواد معدنی ( کانی ها ) ۲- انرژی و ۳- محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار می‌گیرد در زمره بورس کالایی می‌گنجد .
اهمیت قانونی بورسهای کالایی
تا قبل از تصویب برنامه سوم، کشور ما برای راه اندازی بورسهای کالا با خلاء قانونی مواجه بود، تا اینکه دست‌اندرکاران تدوین لایحه و قانون برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران به تدوین و تصویب قانونی اقدام نمودند که شروع یک سری تحولات با اهمیت اقتصادی را در عرصه مبادلات بازار ایفا خواهد نمود در ذیل به متن قانون در برنامه سوم توسعه اشاره می‌شود:
الف: نسبت به راه‌اندازی بورسهای منطقه‌ای در سطح کشور در چارچوب قانون بورس بر اقدام کند .
ب: تمهیدات قانون لازم جهت قابل معامله نمودن سلیر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار، علاوه بر موارد مندرج در بند (۲) ماده (۱) قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب ۲۷/۲/۱۳۴۵ را فراهم کند .
ج: نسبت به ایجاد بورس کالا با همکاری دستگاه‌های ذیربط اقدام نماید.
در ادامه آن ماده ۱۱۳ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت وزارت جهاد کشاورزی را موظف نمود نسبت به راه‌اندازی بورس محصولات کشاورزی اقدام نماید واین قانون از ابتدای سال ۱۳۸۱ لازم اجراء بود .
ابزارهای داد و ستد پذیر در بورس کالا
مهمترین ابزار مشقه مورد استفاده در بورس کالا، قراردادهای آتی (Contract futures) و قرارداد اختیار معامله (Contract Option) است. در یک قرارداد آتی که بین خریدار و فروشنده با
واسطه‌گری شرکتهای کارگزاری منعقد می‌گردد نوع کالای مورد معامله، تاریخی که کالا تحویل می‌شود، قیمت، مقدار، مشخصات کالا از قبیل نوع استاندارد، شاخص‌ها و … نوشته می‌شود. در قراردادهای اختیار معامله (برگ اختیار معامله یک نوع اوراق بهادار است) دارنده آن حق دارد، کالا یا اوراق بهادار خاصی (مثل سهم شرکتها ) را ظرف مدت معینی به قیمت توافقی، معامله کند. برگهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می‌شوند :
-« برگ اختیار خرید»: دارنده این برگ، حق دارد کالا یا سهام شرکتی را به قیمتی مشخص در تاریخ معینی بخرد.
-« برگ اختیار فروش»: دارنده این برگ، حق دارد کالا یا سهام شرکتی را به قیمتی مشخص در تاریخ معینی بفروشد. البته در یک بورس کالایی نوظهور و یا شرایط خاص کالا می‌توان به صورت حراج حضوری و معاملات نقدی مبادله کالا را انجام داد .
بورس کالا چه منافعی را به دنبال دارد
• شفافیت بازار: منظور شفافیت اطلاعات قیمت در بازار است. تصحیح ساختار بازار، منظور استفاده از بازار رقابتی است .
• استاندارد کردن: افزایش کیفیت کالاهای کشاورزی
• برخورداری تولیدکنندگان و تجار کالاهای کشاورزی از مزایای مرتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس
• افزایش کارآیی بازاریابی یا بهبود شبکه توزیع و کاهش حاشیه بازاریابی
• تغییر الگوی کشت و افزایش توان تولیدی و توان صادراتی
• افزایش اشتغال در بخش کشاورزی
گروه‌های بهره‌مند از بورس
استفاده از بورس در انحصار گروهی خاص در جامعه نمی‌باشد تمام افراد می‌توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم از بورس استفاده نمایند گروه‌های اجتماعی که در بورس فعالیت دارند عبارتند از :
• تولیدکنندگان
• کارگزاران
• صاحبان صنایع فرآوری و تبدیل
• تجار
• مبادله‌گران تضمینی
• دلالان و واسطه‌ها
• بازارسازان
• اشخاص عادی و کسانی که مایلند پس‌اندازهای خود را در این بازار به کار اندازند
ساختار بورس
بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاست‌های آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی درهر کشوراعمال می‌گردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد می‌شود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهمترین بخش‌های آن محسوب می‌شود. فعالیت می‌کند علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل می‌دهند .
بورسهای کالایی در جهان
سابقه مدرنترین بورس کالای جهان به محصول برنج در اوساکای ژاپن در قرن ۱۷ بر می‌گردد همچنانکه از منابع موثق مدرنترین بورس کالا به مبادلات آتی نقل میکنند. آپشن و فیوچر نیز در آمستردام هلند در قرن ۱۷ استفاده می‌شده است. بهر حال در جهان امروزی مبادلات آتی با یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است و اکنون بورسهای بزرگی در بیش از ۲۰ کشور جهان مشاهده می‌شود. کشورهای همچون آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، ژاپن، جمهوری کره، برزیل، استرالیا و سنگاپور و بسیاری که از کشورهای در حال توسعه دارای بورس کالا هستند و این روند در یک دهه گذشته شدت بیشتری گرفته است .
در سال ۲۰۰۰ میلادی، نزدیک به ۲ میلیارد قرارداد از نوع آپش و فیوچیر در بورسهای کالایی سراسر جهان مبادله شده است نسبت به سال ۱۹۹۹ حدود ۱۶ درصد افزایش نشان می‌دهد .
برنامه‌های در دست اقدام بانک
اهم طرح‌های در دست اجرا و در حال مطالعه این بانک عبارتند از:
• تلاش در جهت فرهنگ‌سازی و آشنایی فعالان بخش کشاورزی با مقوله بورس
• تلاش در جهت فراگیر شدن بورس کشاورزی در سراسر کشور (گسترش جغرافیایی) و امکان حضور همه گروه‌های بهره‌مند از طریق شبکه گسترده شعب بانک
• تلاش در جهت جاری شدن مزایای بورس در تمامی سطوح و لایه‌های فعالان بازار و بازیگران عرصه تولید، توزیع و مصرف و تحقق اهداف اصلی بورس کشاورزی
• اعطای خطوط اعتباری به کارگزاران در جهت بازسازی در بورس کشاورزی
• تلاش برای گسترش موضوعی بورس و پذیرش تولیدات یا محصولات سایر زیر بخش کشاورزی در بورس
• روشهای تامین مالی خرد برای بهره‌برداران کوچک و برقراری امکاناتی جهت حضور این قشر عظیم از جامعه بهره‌برداران چند میلیونی بخش کشاورزی با استفاده از ابزارهای متعدد نظیر تبدیل کردن قرارداد تسهیلات اعطایی سلف به کشاورزان به معاملات بورسی
• تلاش برای حضور مشتریان این بانک در بورس کشاورزی که زمینه فعالیت‌شان کالای بورسی است و برقراری امتیازات و تشویق‌های خاص برای این گروه
تاریخچه بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ تاسیس گردید. این سازمان از پانزدهم بهمن ماه آن سال فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد. در پی آن شرکت نفت پارس ، اوراق قرضه دولتی ، اسناد خزانه ، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی واوراق قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافتند. اعطای معافیت های مالیاتی شرکتها و موسسه های پذیرفته شده در بورس در ایجاد انگیزه برای عرضه سهام آنها نقش مهمی تاریخچه بورس تهران تاریخچه بورس تهران داشته است. طی ۱۱ سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران تعداد شرکتها و بانکها و شرکتهای بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۲/۶ میلیارد ریال سرمایه در سال ۱۳۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال درسال ۵۷ افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶ به بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال سرمایه در سال۱۳۵۷افزایش یافت. در
سالهای پس از انقلاب اسلامی وتا پیش از نخستین برنامه پنج سال توسعه اقتصادی ، دگرگونی های چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادارتهران را نیز در بر گرفت . نخستین رویداد ، تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانک های تجاری و تخصصی کشور در چهار چوب ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و۳ بانک تخصصی ادغام و ملی شدند . چندی بعد و در پی آن شرکتهای بیمه نیز در یکدیگر ادغام گردیدند و
به مالکیت دولتی در آمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیر ۱۳۵۸ باعث گردید تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند . به گونه ای که تعداد آنها از ۱۰۵شرکت و موسسه اقتصادی در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت . بدین ترتیب در طی این سالها بورس و اوراق بهادار دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال ۱۳۶۷ادامه یافت . از سال ۱۳۶۸ ، در چهارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست خصوصی سازی ، مورد توجه قرار گرفت.
بر این اساس سیاست گذاران در نظر دارند بورس اوراق بهادار با انتقال پارهای از وظایف تصدی های دولتی به بخش خصوصی ، جذب نقدینگی و گرد آوری منابع پس اندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری ، در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش موثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیتهای اقتصادی نقش مهم و اساسی داشته باشد . در هر حال ، گرایش
سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از ساز و کار بورس ، افزایش چشمگیر شمار شرکتهای پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت که بر این اساس طی سال های ۱۳۶۷ تا نیمه اول سال جاری تعداد بنگاه های اقتصادی پذیرفته در بورس تهران از ۵۶ شرکت به ۳۲۵ شرکت افزایش یافت .شرکتهای پذیرفته شده و شرکتهای فعال در بورس به دو دسته تقسیم می شوند.۱ – شرکت های تولیدی ۲ – شرکت های سرمایه گذاری شرکت های تولیدی معمولا به تولید کالای خاصی مبادرت می ورزند و در گروه صنایع فعال در بورس قرار می
گیرند ودر سازمان بورس بانام شرکت و کد خاص خود ، مشخص می شوند . اما شرکتهای سرمایه گذاری شرکت هایی هستند که به عنوان واسطه های مالی فعالیت میکنند. که این گونه شرکت ها یا فعالیت تولیدی ندارند ویا فعالیت آنها به گونه ای است که با کمک های مالی از طریق خرید سهام شرکت های تولیدی و صنعتی و یا مجموعه ای از آنها به تولید و سرمایه گذاری این شرکت ها مبادرت می نمایند که بر این اساس در حال حاضر شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس ۱۹ شرکت است و شرکت های تولیدی ۲۹۸ شرکت می باشند . همچنین اکنون زمینه های لازم برای حضور شرکت های خدماتی نیز در بورس فراهم شده است
۱۰ نکته مهم در بازار بورس
برای سرمایه گذاری در بورس توجه به برخی نکات می تواند مفید باشد و مارا در رسیدن به اهدافمان یاری دهد. موارد زیر از جمله نکات مهمی هستند که برخی از آنها از اصول مهم و پایه ای سرمایه گذاری در این حیطه اند:
۱- انتخاب صنعت برتر : در میان صنایع مختلف صنایعی هستند که میانگین بازده آنها از میانگین بازده بازار بیشتر است.
پس چرا آنها را انتخاب نکنید؟!
۲- انتخاب شرکت برتر : پس از گزینش صنعت برتر حالا به سراغ شرکتهایی بروید که بازده آنها از میانگین بازده صنعت بالاتر است .
(منظور از بازده، کلیه سودهای منتفع از شرکت اعم از EPS، اختلاف قیمت، سهام جایزه و… در یک مدت معین می باشد.
۳- میزان نقد شوندگی: هیچگاه سهمی نخرید که در فروش آن دچار مشکل شوید. نقد شوندگی عامل بسیار مهمی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد. این فاکتور متاثر از پارامترهایی مثل حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله، تعداد خریدار و… می باشد. نقد شوندگی به صورت رتبه ای مطرح می شود و رتبه ۱ به معنای بالاترین میزان نقد شوندگی است و رتبه های ۲ و ۳ و ۴ و ….. به ترتیب نقد شوندگی کمتری دارند.
برخی از افراد تا رتبه ۱۰۰ را قابل قبول می دانند. بعضی ها بیشتر از ۵۰ نمی روند و عده ای هم به بیشتر از ۲۰ رضایت نمی دهند. به هرحال بسته به استراتژی و هدف سرمایه گذاری تان، ملاکی را برای خودتان قرار دهید.
لازم به ذکر است که رتبه نقد شوندگی در یک محدوده زمانی قابل محاسبه است مثلا یکساله، شش ماهه، یکماهه و… اما در بیشتر موارد از نقد شوندگی ۳ ماهه استفاده می شود.
۴- میزان سهام در دست سهامداران عمده: هر چه این میزان کمتر باشد و سهم یک شرکت بیشتر در دست مردم و سهامداران جز باشد، بهتر است. چرا که در اینجا عرضه و تقاضای و اقعی است که میزان قیمت را تعیین می کند. در صورتیکه قسمت اعظمی از سهام یک شرکت در دست سهامداران عمده باشد به همان نسبت آنها می توانند کنترل بیشتری را بر آن سهم اعمال کنند. و در این بین سهامدار جز است که ضرر می کند.
۵- اخبار اقتصادی-سیاسی: همواره به اخبار داخلی و خارجی توجه داشته باشید. فکر نمی کنم روزانه ۱۵ دقیقه گوش دادن به اخبار یا مطالعه روزنامه ها وقت زیادی بگیرد اما کمک بزرگی به شما خواهد کرد تا بتوانید در برخی موارد روند بازار را پیش بینی کنید و همینطور صنایع خاصی را مورد توجه قرار دهید .
تاریخچه بورس ایران
در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی مصادف با حکومت رضاشاه پهلوی، مطالعات اولیه بر روی بورس آغاز شد. در این سال، «ران لوترفلد» بلژیکی که برای دربار ایران کار می‌کرد، اساسنامه داخلی بورس را پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس بورس تاریخچه بورس تهران در ایران تهیه و به مسؤولان ایرانی ارائه کرد. اما با توجه به شرایط آن زمان و شروع جنگ جهانی دوم و سایر مسائل داخلی کشور، موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵ سال به تأخیر افتاد.
پس از ایجاد ثبات نسبی در کشور و در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعت و معدن ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم گردید. در زمستان همان سال هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران به کشورمان دعوت شدند. اما در نهایت و پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.
در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶ و حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار ، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روی سهام بانک توسعه صنعت و معدن که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
بورس ايران در تاريخ 45 ساله فعاليت خود، همواره فراز و فرودهاي بسيار زيـادي را تجربه کرده است، اما شايد بتوان گفت يکي از مهم‌ترين تحولات تاريخ بورس ايران، تأسيس قانون جديدي تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال 1384 بوده است که ضمن رفع برخي نارسايي‌ها و نواقص موجود در قانون اوليه، زمينه توسعه گسترده بورس در ايران را فراهم کرد.
براساس اين قانون، بخش نظارتي بورس از بخش‌هاي عملياتي آن تفکيک شد، به اين معنا که سازماني به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتي بورس تشکيل شد. سازمان بورس که خود تحت نظارت شورايي به اسم شوراي عالي بورس فعاليت مي‌کند، وظايف متعددي دارد که يکي از مهم‌ترين وظايف آن، تأسيس و نظارت بر عملکرد بورس‌هاي مختلف است.
سیر تحولات تاریخچه بورس ایران
تاریخچه بورس ایران را می‌توان به ۴ دوره زمانی تقسیم کرد. در دوره اول که به زمان پیش از انقلاب اسلامی ایران برمی‌گردد، بورس ایران با عرضه سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرده و تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس به عدد ۱۰۵ رسید.
با پیروزی انقلاب اسلامی بورس اوراق بهادار تهران نیز وارد فصل جدیدی شد. رویدادهای سیاسی و شروع جنگ تحمیلی در آن زمان و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، اعم از ادغام بانکها و شرکتهای بیمه و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران منجر به کاهش تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ شد.
همه چیز از آمستردام شروع شد/ تاریخچــه پیــدایــش بورس در ایران و جهان
رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند و تأسیس نخستین بورس جهان را شهر آمستردام هلند می دانند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛همانطور که درباره ظهور و پیدایش هر واژه ای در دنیا و نحوه تکامل آن تاریخچه ای وجود دارد، بورس نیز دارای یک پیشینه و داستانی است که دانستن آن خالی از لطف نیست. در ادامه به بررسی پیدایش تاریخچه آن پرداختیم و شما مخاطبان گرامی برای دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید ویدیو
طبق اعتقاد اغلب کارشناسان، تاریخچه ظهور واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. نخستین تجربــه مربـوط به تشکیــل یک شــرکت سهامـی بـا نـام “ماسکوی ” Muscovy در کشور روسیه بود که در سال ۱۵۵۳ میلادی تصمیم گرفته شد کالاها بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین برود، با این کار احتمال ضرر بیشتر می‌شد. برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر شخصی به نسبت سرمایه خود در سود و زیان شریک شد که البته این اقدام با موفقیت صورت گرفت.
رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند و تأسیس نخستین بورس جهان را شهر آمستردام هلند می دانند.
بورس آمستردام امروزه نیز یکی از منابع مهم تأمین سرمایه در سطح بین‌المللی است. رشد بورس سهام و فراگیرشدن آن در عرصه های تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن همراه بوده است.
سپس به تدریج کشورهای اروپایی نظیر انگلستان، آلمان و سوئیس، قوانین و مقررات ناظر بر معاملات سهام و ضمانت‌های اجرایی لازم برای آن وضع شد تا از هرگونه تقلب و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری شود.
از نظر تاریخی بورس اتریش در وین در سال ۱۷۷۱ افتتاح شد. در لندن معامله گران بورس جهت انجام معامله در قهوه خانه گرد هم می آمدند و برای نظم بخشیدن به بازار، قهوه خانه نیوجاناتان در سال ۱۷۷۳ به بورس اوراق بهادار تبدیل شد و نهایتا این بازار در سوم مارس ۱۸۰۱ رسما تأسیس شد.
در تاریخ ۱۷ می ۱۷۹۲، تعداد ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال استریت نیویورک و زیر درخت نارون تنومندی دور هم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند، که به توافق‌نامه باتن وود یا درخت نارون، مشهور شد. ۲۵ سال بعد، در هشتم مارس ۱۸۱۷ اعضای مؤسس این نهاد تصمیم گرفتند، تا با تهیه پیش نویس قانون، مراحل انجام معاملات را شفاف تر و قانومند کنند و پس از آن نیز خود را به عنوان هیئت امنای بورس اوراق بهادار نیویورک خطاب کردند و با تنظیم اساسنامه، شروع به کار بورس نیویورک را، رسمیت بخشیدند. سایر بورس های بزرگ دنیا نظیر بورس اوراق بهـادار بمبمئی BSE در سـال ۱۸۷۵، بورس توکیو در سال۱۸۷۸و بورس شانگهای در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد.
در حـال حاضر در اغلب کشورهـای دنیـا، بورس‌هـای اوراق بهـادار فعالیت میکنند که یکی از این بورسهای معتبر بورس ایران است.
پیدایش بورس در ایران
در سال ۱۳۱۵به درخواست دولت ایران، شخصی بلژیکی به نام “وان لوترفلد” درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی‌هایی انجام داد و طرح قانونی تأسیس و اساسنامه آن را نیز تهیه کرد به علت نامساعد بودن شرایط برای ایجاد بورس اوراق بهادار و وقوع جنگ جهانی دوم تمام کارهای انجام شده متوقف شد و ۲۵ سال به تأخیر افتاد.
بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.
در اواخر همان سال، هیأتـی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و نحوه تأسیس و اداره بورس، تشکیلات و سازمان آن و کیفیت تصدی دولت، کم و بیش مشخص شد و چهار سال بعد یعنی در اردیبهشت سال ۱۳۴۵ لایحه قانون بورس اوراق بهادار در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.
نهایتا بورس از پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، فعالیت خود را به‌طور رسمی با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی آن زمان و سپس سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس‌آباد آغاز کرد.
در سال ۱۳۵۷، تعداد شرکتهای پذیرفته‌شده ۱۰۵ شرکت بوده که به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده است(در اثر ملی شدن بانکها، بیمه و برخی صنایع کشور، تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته‌شده در بورس از آن خارج شدند) رکود بورس در طی هشت سال جنگ تحمیلی نیز از وقایع مهم محسوب می‌شود. نهایتا در تاریخ اول آذر ۱۳۸۴ قانون جدید بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شورای اسلامی شد که این قانون اصلی‌ترین قانون حاکم بر اوراق بهادار و بورسهای ایران است.
در این قانون سازمان کارگزاران بورس و اوراق بهادار تهران منحل شد و وظایف و اختیارات ضابطه‌گذاری و نظارتی آن به سازمان بورس و اوراق بهادار انتقال یافت و برخی از وظایف و اختیارات عملیاتی آن نیز به بورس ها انتقال پیدا کرد.
در حـال حاضر، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سـازمـان بـورس و اوراق بهـادار فعـالیـت مـی‌کنـنـد.
بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکتها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود. فعالیت این بورس از ۱۵ بهمن ۱۳۴۶ شروع شده اما زمان تاسیس شرکت بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۸۵ بوده است.
در فرابورس ایران سهام شرکتهایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد. این بورس در مهرماه ۱۳۸۸ تشکیل شده است.
بــورس کالای ایــران که در آن انــواع کالاهـا ماننــد محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و. خریدوفروش می‌شود. این بورس از شهریورماه ۱۳۸۲ تحت عنوان بورس فلزات آغاز به کار کرد که نهایتا بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار از مهرماه ۱۳۸۶ آغاز به فعالیت کرد.
در نهایت بورس انرژی به‌تازگی تأسیس شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهمترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود. این بورس از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را شروع کرد.
دیدگاه شما