رصد جریان پول در بورس

رشد ۱۸۱ واحد شاخص بورس در معاملات امروز

شاخص بورس در جریان معاملات امروز بازار سرمایه ۱۸۱ واحد رشد کرد.

به گزارش مشرق،‌ در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه تعداد 1155 میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزش 313 میلیارد تومان در 43 هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد 181 واحدی در ارتفاع 78 هزار و 881 واحد قرار گرفت.

بیشترین تاثیر مثبت بر رشد دماسنج بازار سهام در روزجاری به نام نمادهای شبندر، شپنا و پارسان شد و در مقابل نمادهای معاملاتی شپدیس، فملی و بفجر با افت خود مانع افزایش بیشتر شاخص شدند.

شاخص‌های اصلی بازار سرمایه هم روز متعادلی را پشت سر گذاشتند به‌طوری که شاخص قیمت (وزنی ــ ارزشی) 60 واحد، کل (هموزن) 33 واحد، قیمت (هموزن) رصد جریان پول در بورس 26 واحد، آزاد شناور 138 واحد و شاخص‌ بازار اول و دوم به ترتیب 157 و 221 واحد رشد کردند.

بر اساس این گزارش؛ در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله 218 میلیون ورقه به ارزش 107 میلیارد تومان در 33 هزار نوبت، آیفکس 2.8 واحد افت کرد و در ارتفاع 896 واحد قرار گرفت.

همچنین در پایان معاملات امروز نماد معاملاتی شرکتهای فرآورده های نسوز ایران با توجه به تعدیل پیش بینی درامد هر سهم، توسعه معادن و فلزات با توجه به حد نصاب نرسیدن مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده، تجارت الکترونیک پارسیان، فولاد خوزستان پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه مبنی بر تقسیم سود نقدی، تولیدی و صنعتی ثابت خراسان با توجه به اعلام پیش بینی درامد هر سهم، حق تقدم شرکت نیروترانس با توجه به اعلام مهلت پذیره نویسی، بازرگانی و تولیدی مرجان کار پس از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام و عدم موافقت مجمع با افزایش سرمایه و شرکت صنعتی مینو پس از برگزاری مجامع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام و تقسیم سود نقدی هر سهم و عمومی فوق العاده صاحبان سهام و جلسه هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه به تالار شیشه‌ای بازگشتند.

این گزارش می‌افزاید: نماد معاملاتی شرکتهای پالایش نفت بندر عباس و پالایش نفت تبریز با توجه به تعدیل پیش بینی درآمد هر سهم، پالایش نفت شیراز با توجه به اطلاعات دریافتی مبنی بر تعدیل با اهمیت عملکرد سال مالی 1395، صنایع کاشی و سرامیک سینا، کارخانجات تولیدی شیشه دارویی رازی جهت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه به منظور تصویب صورتهای مالی،شرکت گروه بهمن جهت برگزاری مجامع عمومی عادی سالیانه به منظور تصویب صورتهای مالی - عمومی فوق العاده به منظور تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه، شرکت سیمان مجد خواف جهت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام، پالایش نفت اصفهان با توجه به تعدیل پیش بینی درآمد هر سهم، پالایش نفت لاوان با توجه به اطلاعات دریافتی مبنی بر تعدیل بااهمیت در عملکرد سال مالی 1395، صنایع مس شهید باهنر با توجه به تعدیل پیش بینی درآمد هر سهم و شرکتهای بیمه دانا، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، پالایش نفت تهران، بهنوش ایران با توجه به تعدیل پیش بینی درآمد هر سهم نیز در روزجاری متوقف شدند.

گفتنی است رشد 181 واحدی امروز شاخص بورس به لطف معاملات مثبت گروه پالایشگاهی در حالی رقم خورده است که به گفته رئیس اداره نظارت بر ناشران بورسی شرکتهای پالایشی در روزجاری به دلیل اعلام تعدیل مثبت و بعد از آنکه به طور مکتوب درخواست توقف نماد داشتند، متوقف شدند. همچنین از آنجایی که شرکتهای پالایشی جزییات نرخ خوراک و نرخ فروش خود را از شرکت پالایش و پخش فرآورده ای نفتی می‌گیرند، در اطلاعات ارسالی جدید پالایش و پخش سود سال مالی 95 این شرکتها با تعدیل مثبت همراه شده است.

جریان نقدینگی چیست؟

پارکینگ یک مرکز تجاری را تصور کنید. ظرفیت آن تکمیل شده یا هنوز جا دارد؟ روز جمعه است یا یک روز کاری؟ چند نفر در راهروهای آن در حال آمد و شد هستند؟ آیا رستوران آن شلوغ است؟ صرف نظر از اینکه مشتریان چه چیزهایی می خرند و چه مبلغی برای خریدهایشان پرداخت می رصد جریان پول در بورس کنند، آنچه برای سرمایه گذاران مرکز تجاری مهم است، میزان آمد و شد و مشارکت مشتریان در مرکز تجاری است.این همان چیزی است که در بورس با جریان نقدینگی شناخته می شود. معامله گران بازار سعی می کنند با ابزارهای مختلف آنرا رصد کرده و با درک صحیح از آن به نفع خود استفاده می کنند. شاید بتوان پاسخ همه سوالات درباره حرکت آتی بازار را در « جریان نقدینگی » جستجو کرد.

رفتارشناسی پول هوشمند

نقدینگی به کدام گروه های بازار در حال تزریق است؟ پول بزرگ در کدام سهام وارد شده است؟ پول هوشمند در کدام صنعت و کدام سهم ورود کرده است؟ از کدامشان در حال خروج است؟ همه این سوالات در حجم معاملات و جریان نقدینگی نهفته است.

هدف اصلی تحلیل جریان نقدینگی، یافتن راهی برای پاسخ به این سوالات است.

حجم معاملات

اگر علاقه مند هستید در ۱۰ درصد تغییرات اولیه یک روند صعودی وارد بازار شده و در ۱۰ درصد تغییرات نهایی همان روند از بازار خارج شوید، باید بدانید نکته کلیدی تغییر روند در حجم معاملات است.

حجم معاملات نیرو و انرژی لازم برای حرکت قیمت را فراهم می کند.

قانون حجم قیمت

ریچارد وایکف یکی از مشهورترین تحلیلگران بازار در اوایل قرن بیستم، از حجم به عنوان علت حرکت قیمت بازار نام می برد. وی در قانون علت- معلول بیان می دارد که وسعت حرکت یک بازار به طور مستقیم به میزان علت آن بستگی دارد. علت حرکت چیزی نیست جز حجم معاملات

استراتژی تحلیل حجمی وایکف

استراتژی تحلیلی وایکف شامل چهار فاز حرکتی قیمت است. در یک سیکل حرکتی قیمت، در مرحله اول، پول هوشمند در حال جمع آوری سهم است. سپس فاز حرکت صعودی سهم با ورود معامله گران بیشتری و تحت پدیده رفتار گله ای آغاز می شود. در انتهای روند، پول هوشمند مجددا وارد عمل شده و در یک بازه زمانی معین شروع به توزیع سهم می کند. در نهایت با خروج پول هوشمند، حرکت قیمتی سهم نیز وارد فاز ریزش می شود. این یک فرآیند ثابت و دائمی بازار سرمایه است. پول هوشمند برای کسب ثروت وارد بورس شده است نه برای تفریح یا هیجانش و نه برای وقت تلف کردن. زمان فاکتوری است که پول هوشمند همواره در محاسبات خود لحاظ می کند. سیکل رفتاری ورود و خروج نقدینگی در مدل وایکف در تصویر زیر نشان داده شده است.

پیروی از پول هوشمند

اکنون این ما هستیم که باید به دنبال راهی برای شناسایی رفتار پول هوشمند باشیم. معامله گران متعدد، روشهای متفاوتی برای رصد جریان نقدینگی دارند. برخی میزان حجم و ارزش معاملات را در بازه های زمانی متفاوت و مقایسه آنها با یکدیگر مدنظر قرار می دهند. برخی نیز از ابزارهای تکنیکالی شناخته شده مانند MFI, OBV یا A/D استفاده می کنند.

شاخص ارزندگی ابزاری منحصر به فرد

شاخص ارزندگی یک ابزار تکنیکالی بر پایه تغییرات قیمت و حجم است که به نحو موثری سیکل حرکتی قیمت بازار را بر پایه مدل تحلیلی وایکف به نمایش می گذارد. در این تکنیک داده های یک سال گذشته سهم یا شاخص در محاسبات وارد می شود. خط چین قرمز رنگ معرف حرکت سریع پول هوشمند و خط پیوسته آبی میانگین ۸ روزه پول هوشمند است.

شناسایی آثار جریان نقدینگی حقیقی بورس

اقتصادنیوز: با شروع تابستان 1400 بورس صعودی شد و در تیرماه بازار با ورود پول حقیقی مواجه بود اما در شهریور که شاخص نزول 8.5 درصدی داشت بیشترین میزان خروج پول حقیقی نیز ثبت شد.

به گزارش اقتصادنیوز ، جریان نقد ورودی و خروجی بورس یکی از ابزارهای تحلیل‌گران بازار سرمایه برای پیش‌بینی روندهای بازار است. تحلیل‌گران عامل اصلی رشد شاخص در نیمه اول سال 1399 را ورود پول حقیقی یا به عبارت دیگر ورود سهام داران حقیقی و افزایش سرمایه‌گذاری شهروندان در بازار سهام می‌دانند.

در 5 ماه ابتدایی سال گذشته بیش از 109 هزار میلیارد تومان نقدینگی حقیقی وارد بازار شد. به طوری که در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به طور میانگین روزانه بیش از هزار میلیارد تومان پول حقیقی وارد بورس شد. این رقم در تیرماه به ورود روزانه هزار و 594 میلیارد تومان نقدینگی حقیقی رسید.

اما پس از آن همزمان با نزول بازار پول حقیقی نیز از بازار خارج شد و بسیاری از سهام‌داران با فروش سبد سهام خود از بازار خارج شدند. در سه ماه ابتدایی سال 1400 نیز خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بورس منفی بود و شاهد خروج پول حقیقی بودیم اما با صعودی شدن قیمت‌ها در تیر ماه، نقدینگی حقیقی نیز وارد بازار شد و در این ماه هزار و 523 میلیارد تومان پول حقیقی وارد بورس شد.

در 6 ماه ابتدایی سال جاری مجموع تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی بود یعنی در مجموع شاهد خروج پول حقیقی بودیم. در این 5 ماه که شامل 117 روز کاری می‌شود در مجموع 27 هزار و 760 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد. خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بورس تنها در تیرماه مثبت بود و در باقی ماه‌ها در مجموع میانگین ماهانه تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی بود. در شهریور که شاخص نزول 8.5 درصدی داشت بیشترین میزان خروج پول حقیقی نیز ثبت شد و در مجموع تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی 8 هزار و 239 میلیارد تومان بود.

مهم ترین ابزارهای بازار سرمایه چیست؟

رشد اقتصادی کشورها به رشد فنّاوری، بهره‌وری و نوآوری مرتبط است. در این میان اگر تأمین منابع مالی برای اجرای طرح‌های جدید وجود نداشته باشد، نوآوری به تنهایی کارایی نداشته و چرخه اقتصادی شرکت‌ها با مشکل روبرو می‌شود؛ بنابراین اگر تأمین سرمایه در بازارهای مالی به خوبی صورت گیرد، رشد اقتصادی نیز تقویت خواهد شد.

نظام بانکی از دیرباز در کشور ما مسئول تأمین منابع مالی بخش اقتصاد بوده، اما در سال‌های اخیر بازار سرمایه نقش خود را در تأمین مالی پررنگ کرده است. این موضوع نشان‌دهنده وجود فرصت‌های مناسب برای توسعه ابزارهای بازار سرمایه و تنوع‌بخشی به این ابزارها است.

بازار سرمایه چیست

بازار سرمایه نقش بسزایی در به کارگیری پس‌اندازها در سرمایه‌گذاری‌های پربازده، با هدف توسعه‌ شرکت‌ها و صنایع دارد. در نتیجه، این بازار به جذب سرمایه و رشد اقتصادی کشور کمک شایانی می‌کند. بازار سرمایه با جذب نقدینگی های راکد و تزریق آن‌ها به بخش‌هایی که به سرمایه نیاز دارند، سبب افزایش گردش مالی و رونق می‌شود. بازار سرمایه وظیفه مهم ایجاد ارتباط مناسب میان سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی، خرد و کلان و شرکت‌های سرمایه‌پذیر را دارد، به نحوی که متقاضیان سرمایه با اهداف شفاف خود بتوانند با سرمایه گذاران همسو شده و هم‌راستا با استراتژی‌های اقتصادی و سرمایه گذاری آن‌ها با تأمین مالی نیازهای خود، شروع به فعالیت اقتصادی نمایند.

آنچه در ایران به‌صورت رسمی به‌عنوان بازار سرمایه شناخته می‌شود شامل چهار شرکت بورسی است. این چهار شرکت که نقش قابل توجهی در رونق اقتصادی کشور دارند عبارت‌اند از بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا رصد جریان پول در بورس و بورس انرژی که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران فعالیت می‌کنند در واقع سازمان بورس اوراق بهادار ایران متولی و سیاست‌گذار سرمایه‌گذاری در ایران است. شرکت‌های بورسی نقش بسیار با اهمیتی در رونق اقتصادی کشور دارند. علاوه بر این تأثیر مهمی در اقتصاد جهانی ایران هم دارند. سرمایه‌هایی که از طرف سرمایه گذاران و واسطه‌های مالی به بازار سرمایه ورود پیدا می‌کنند، توسط دولت، شرکت‌های تجاری و صنایع جذب می‌شوند. در نتیجه بازار سرمایه، حرکت جریان سرمایه را به‌منظور استفاده‌ی بهینه، افزایش درآمد ملی و در نتیجه رشد اقتصاد کشور تسهیل می‌کند.

ابزارهای بازار سرمایه

اقتصاد هر کشوری ساختار ويژه خود را مى‌طلبد و بازار سرمايه در هر کشور نیز متناسب با ساختار اقتصادى آنجا شکل مى‌گيرد و در نهایت هر بازار سرمايه‌اى ابزار و نهادهاى متناسب با خود را خواهد داشت. بنگاه‌های بزرگ اقتصادی با دارایی مالی زیاد، می‌توانند با کمک ابزارهای متنوعی که در بازار سرمایه وجود دارد، اقدام به تأمین مالی کنند. در حقیقت این ابزارها می‌تواند پشتوانه مطمئنی برای تأمین مالی شرکت‌ها باشد. بازار سرمایه در بخش تأمین مالی خود را به انواع ابزارها مجهز کرده است تا به این ترتیب بتواند به اقتصاد یاری رساند. با توجه به اینکه بازار سرمایه، بازاری بلند مدت برای سوددهی است، ابزارهای مالی این امکان را برای سهامداران حقیقی فراهم می‌سازند تا بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری را در شرایط مختلف اقتصادی مدیریت کرده و از این ابزارها برای کاهش ریسک خود بهره‌مند شوند.

در حال حاضر جعبه ابزارهای مالی در بورس ایران در طی این سال‌ها کامل شده و به غیر از برخی موارد، سایر ابزارهای موجود در بازار بورس‌های جهانی، در بازار سرمایه ایران نیز به کار گرفته می‌شوند. چالشی که در این حوزه وجود دارد این است که هنوز سواد کافی برای به کارگیری این ابزار در بورس ایران وجود ندارد و بسیاری از این ابزارها بلااستفاده مانده‌اند. بورس‌های اوراق بهادار با راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید، فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را در اختیار سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها و نهادهای مالی قرار می‌دهند تا مطابق با اهداف خود اقدام به سرمایه‌گذاری در این ابزارها کنند. بورس‌های اوراق بهادار از این راه می‌توانند جذابیت بازارهای خود را افزایش داده و در نتیجه سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی بیشتری را به این بازار سوق دهند.

نقش ابزارهای مالی

برای ابزارهای مالی می‌توان سه نقش متمایز در نظر گرفت:

1. ابزارهای مالی راهکاری برای انتقال منابع مالی از سرمایه‌دارانی که مازاد سرمایه دارند و مایل به سرمایه گذاری هستند، به کسانی است که به این منابع برای سرمایه گذاری در دارایی های مالی یا فیزیکی نیاز دارند.
2. ابزارهای مالی انتقال وجوه را به شکلی انجام می‌دهند که ریسک سیستماتیک مربوط به جریان نقدی ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه‌کنندگان وجوه، توزیع مجدد شود.
3. ابزارهای مالی وسیله‌ای برای تجمیع به شمار می‌روند. افزودن و انباشت پس‌اندازهای خانوار برای تأمین مالی طرح‌های بزرگ سرمایه گذاری، بدون تجمیع که بخش تفکیک‌ناپذیر نظام مالی است، امکان‌پذیر نیست. اگر امکان تجمیع از طریق صدور دارایی های مالی وجود نداشت، این امکان برای خانوارها پدید نمی‌آمد که سرمایه‌های خود را تجهیز کنند و در سبد متنوعی از دارایی‌های حقیقی سرمایه گذاری نمایند.

انواع ابزارهای بازار سرمایه

در این بخش به معرفی ابزارهای مالی که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌پردازیم.

الف) ابزارهای تأمین مالی بلندمدت

1. سهام:

سهم قسمتی از سرمایه یک شرکت سهامی است که بر میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب سهم در شرکت سهامی دلالت دارد؛ اوراق سهام همچنین قابلیت معامله، نقل ‌و ‌انتقال دارند.

انواع سهام از نظر حقوقی به موارد زیر تقسیم می‌شود:

سهام عادی:

سهام عادی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری و قابل معامله رصد جریان پول در بورس در بورس است و دارنده آن به میزان سهامی که در دست دارد مالک درصد معینی از آن شرکت بوده و درصد معینی از سود شرکت و سایر مزایایی که به سهامداران تعلق می‌گیرد را دریافت می‌کند. سهام عادی خود به دو دسته سهام با نام و سهام بی‌نام تقسیم می‌شود. تنها تفاوت این دو گروه در درج نام دارنده و دفتر شرکت روی برگه سهام با نام است.

اکثر سهام شرکت‌ها به صورت عادی منتشر می‌شود. دارندگان سهام عادی علاوه بر اخذ سود سهام و حق رأی، دارای حق تقدم خرید سهام نیز هستند. حق تقدم سهام به معنای اختصاص اولویت در خرید سهام جدیدالانتشار به دارندگان فعلی سهام عادی است.

سهام عادی ابتدا از طریق پذیره‌نویسی عمومی وارد بازار می‌شود؛ به عبارت دیگر، سهام قبل از فروش عمومی باید در کمیسیون بورس و اوراق بهادار ثبت شده و اجازه انتشار بگیرد.

سهام ممتاز:

اصل بر این است که همۀ سهام باید همانند یکدیگر باشند اما استثنائی در قانون ذکر شده که به موجب آن، دارندگان سهام ممتاز از امتیازات خاصی برخوردارند. سهام ممتاز، نوعی سند مالکیت قابل انتقال است که به دارنده آن، حقوقی ثابت و محدود از دارایی‌های شرکت می‌دهد. مهم‌ترین امتیاز دارندگان سهام ممتاز نسبت به مالکان سهام عادی در دارا بودن سود بیشتر و اولویت در پرداخت سود این سهام حتی در زمان ورشکستگی شرکت است. سهام ممتاز یا در بدو تأسیس شرکت و یا براساس شرایطی در زمان فعالیت شرکت از طریق پذیره‌نویسی خصوصی وارد بازار می‌شوند و در بازار خارج از بورس و در بورس قابل داد و ستد هستند.

2. اوراق قرضه:

اوراق قرضه سندی است که به موجب آن ناشر متعهد می‌گردد که مبالغ مشخصی را به عنوان سود سالانه در دوره‌‌‌های زمانی مشخص به دارنده اوراق پرداخت کرده و در زمان سررسید، اصل سرمایه را بازپرداخت نماید. در نظر داشته باشید که دارندگان اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارند و دریافتی از سود سهم که به سهامداران شرکت پرداخت می‌گردد، دریافت نکرده و تنها به عنوان وام دهنده به ناشر اوراق هستند که در ازای آن بهره دریافت می‌کنند و در زمان سررسید، اصل سرمایه خود را دریافتت می‌کنند.

در صورتی که در کشورهای خارجی این اوراق به عنوان یک ابزار بدهی میان‌مدت و بلندمدت برای تأمین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها است اما بر اساس قوانین اسلامی، اوراق رصد جریان پول در بورس قرضه در ایران منتشر نمی‌شود

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این اوراق و نوع اسلامی و رایج آن در ایران، می‌توانید مقاله «اوراق مرابحه چیست» را مطالعه نمایید.

3. اوراق مشارکت:

به دلیل وجود قوانین اسلامی امکان انتشار اوراق قرضه در ایران وجود رصد جریان پول در بورس ندارد اما براساس موازین شریعت جایگزینی برای این اوراق در نظر گرفته شده است که اوراق مشارکت نام دارد. اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی معینی و برای دوره مشخص با هدف رصد جریان پول در بورس تأمین بخشی از منابع مالی موردنیاز طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی دولت، شهرداری، شرکت‌های دولتی و خصوصی منتشر شده و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های‌ یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌شوند. صادرکننده اوراق متعهد می‌شود که در تاریخ معین اصل پول و سود قطعی را پرداخت کند؛ و این سود تضمین شده مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت محسوب می‌گردد که به صورت علی‌الحساب به دارنده اوراق پرداخت می‌شود، بدین معنا که در سررسید نهایی و پس از پایان پروژه صادرکننده اوراق موظف است سود قطعی پروژه را محاسبه کند و درصورتی که سود قطعی پروژه، بیش از سود علی‌الحساب پرداختی به خریداران اوراق باشد، مابه‌التفاوت را نیز به آن‌ها پرداخت نماید. شایان ذکر است که این اوراق قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه را دارد و بازدهی بدون ریسک را برای سرمایه گذاران به همراه دارد.

ب) مدیریت دارایی

سرمایه گذاری در بازار سرمایه نیازمند رصد مداوم بازار و ارزیابی عملکرد شرکت‌ها است که این موضوع نیازمند صرف زمان کافی از سوی سرمایه داران است. در صورتی که افراد تخصص و یا زمان لازم برای این ارزیابی نداشته باشند می‌توانند به شرکت‌هایی که تخصص لازم در این حوزه را دارند مراجعه کرده و مدیریت سرمایه و دارایی خود را به این متخصصان واگذار نمایند. شرکت‌های فعال در حوزه مدیریت دارایی دو ابزار پرکاربرد را در اختیار سرمایه گذاران قرار داده‌اند:

1. صندوق‌های سرمایه گذاری:

ورود به بازار سرمایه نیازمند دارا بودن دانش و تخصص است در غیر این صورت افراد ضررهای سنگینی را متحمل خواهند شد. یکی از ابزارهای مالی پرطرفدار برای افرادی که وقت و یا تخصص لازم را برای ورود مستقیم به بازار سرمایه را نداشته ولی تمایل به سرمایه گذاری در این حوزه را دارند، صندوق‌های سرمایه گذاری است. صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس با هدف تجمیع وجوه سرمایه‌گذاران اقدام به سرمایه گذاری در دارایی‌های مختلف از جمله سهام، اوراق مشارکت، ابزارهای بازار پول و … می‌کنند و سرمایه گذاران را از سود بازار سرمایه منتفع می‌گردانند.

2. سبدگردانی:

این ابزار مختص کسانی است که دانش و یا زمان کافی برای ورود به بازار سرمایه را نداشته و از طرف دیگر نیز قصد بهره‌مندی از سود بازار سهام را نیز دارند. این گروه می‌توانند سرمایه‌شان را در اختیار سبدگردان قرار دهند تا او بهترین سرمایه‌گذاری را انجام دهد. در سبدگردانی بهترین ترکیب دارایی براساس میزان ریسک‌پذیری و استراتژی‌های سرمایه گذاری هر فرد انتخاب می‌شود و با پایش مداوم سبد مختص هر سرمایه‌گذار ارزش دارایی‌های وی را افزایش می‌دهند.

برای آشنایی بیشتر با این ابزار، مطالعه مقاله آنچه باید از سبدگردانی اختصاصی بدانیم به شما پیشنهاد می‌شود.

ج) ابزارهای ویژه مدیریت خطر

سرمایه‌گذاری همواره با ریسک همراه است بازار سرمایه نیز از این قاعده مستثنا نبوده و به دلیل نوسان‌های قیمتی موجود در بازار ریسک‌هایی را برای سرمایه گذار به همراه دارد. در حال حاضر ابزارهایی تحت عنوان ابزارهای مشتقه برای مقابله با ریسک‌ ناشی از نوسان قیمت ایجاد شده است. اطلاق مشتق به این ابزارها به دلیل آن است که ارزش آن‌ها از دارایی پایه مشتق می‌شود و وابسته به ارزش اوراق یا دارایی‌های مالی مانند دیگر اوراق بهادار یا دارایی های فیزیکی است و ارزش مستقلی ندارند.

مهم‌ترین ابزارهای مشتقه که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران وجود دارند، عبارت‌اند از:

1. قراردادهای اختیار معامله

اختیار معامله قراردادی مابین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد اختیار این را دارد (نه الزام و تعهد) که مقدار مشخصی از دارایی تعیین شده در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمانی مشخص بخرد و یا بفروشد.

فروشنده حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خریداری نکند یا نفروشد، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.

از قراردادهای اختیار معامله می‌توان به روش‌های مختلفی برای کسب سود در بازارهای صعودی و نزولی استفاده کرد. اصلی‌ترین استراتژی، استفاده از قرارداد اختیار معامله به ‌عنوان سرمایه کوچک و کسب سود بر اساس حرکت بازار است. همچنین این قراردادها می‌توانند به‌عنوان بیمه به‌صورت مختلف در سناریوهای معاملاتی مورد استفاده واقع شوند. قابلیت چندگانه فوق‌العاده اختیار معامله، تأثیر بسیار بزرگی در بازار نسبت به سرمایه‌گذاری‌های قدیمی داشته است.

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

الف –قرارداد اختیار خرید (Call Option)

دارنده این نوع اختیار معامله، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در رصد جریان پول در بورس رصد جریان پول در بورس قرارداد را با قیمت مشخصی که بین طرفین توافق شده است، در دوره زمانی معینی بخرد.

ب – قرارداد اختیار فروش (Put Option)

این قرارداد به دارنده این اختیار را می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد.

در قرارداد اختیار معامله خریدار به امید افزایش قیمت دارایی قرارداد را خریداری می‌نماید و در قرارداد اختیار فروش خریدار پیش‌بینی می‌کند که قیمت دارایی در آینده کاهش خواهد یافت.

2. قراردادهای آتی

قرارداد آتی نوعی قرارداد حقوقی مالی میان خریدار و فروشنده بر روی یک دارایی پایه است که بر اساس آن فروشنده قرارداد آتی متعهد می‌شود که در زمان سررسید معین، به میزان تعیین شده در قرارداد، دارایی پایه را به خریدار تحویل دهد. این قرارداد برای پوشش ریسک در برابر تغییرات قیمت در آینده و کسب سود کاربرد دارد. این قرارداد بیشتر مورد توجه کشاورزان و تولیدکننده‌های کالاهای اساسی و شرکت‌های مصرف‌کننده کالاهای اساسی است.

فرض کنید یک طرف یک کشاورز تولیدکننده‌ گندم و طرف دیگر کارخانه تولیدی مواد غذایی است که گندم یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه مورد استفاده این کارخانه است. اگر با فرض آنکه قیمت گندم را عرضه و تقاضا در بازار تعیین کند در این صورت عدم اطمینان از قیمت آینده گندم کشاورز و شرکت تولیدی را با ریسک مواجه خواهد نمود. پس دو طرف برای کاهش ریسک خود تصمیم می‌گیرند برای چند ماه دیگر بر سر قیمتی توافقی با یکدیگر معامله کنند که این قرارداد را آتی می‌گویند. قراردادهای آتی به دلیل داشتن ویژگی­های اهرمی و دو طرفه بودن بازار مورد توجه بسیاری از فعالان بازار قرار گرفته است و از پرطرفدارترین ابزارهای مالی در بازارهای جهانی به شمار می‌آید؛ یعنی سرمایه گذار می‌تواند در مقابل سرمایه گذاری اندک بازدهی چند برابری کسب کند و یا حتی زیان چند برابری متحمل شود. به دلیل این ویژگی (خاصیت اهرمی) سرمایه گذاری در قراردادهای آتی مستلزم داشتن دانش سرمایه گذاری بالایی است. بازار آتی ایران اولین بار با بازار آتی سکه شروع به فعالیت نموده است. هم‌اکنون قراردادهای آتی زعفران نیز در بازار آتی بورس معامله رصد جریان پول در بورس می‌شود و برنامه سازمان بورس بازگشایی قراردادهای آتی برای گندم، جو و سایر کالاهای اساسی است.

جمع‌بندی:

در طی سال‌های اخیر بازار سرمایه در هدایت مناسب منابع مالی به حوزه‌های مناسب و در نهایت رشد اقتصادی کشور پررنگ ظاهر شده است. این رصد جریان پول در بورس موضوع نشان‌دهنده وجود فرصت‌های مناسب برای توسعه ابزارهای بازار سرمایه و تنوع‌بخشی به این ابزارها است. اقتصاد هر کشوری ساختار ويژه خود را مى‌طلبد و بازار سرمايه در هر کشور نیز متناسب با ساختار اقتصادى آنجا شکل مى‌گيرد و نیاز به ابزارها و نهادهاى متناسب با خود است.

یکی از مهم‌ترین اهداف به کارگیری ابزارهای مالی در بورس، کاهش ریسک ناشی از نوسانات است. در این راستا کارشناسان بر این باورند که با شناخت ابزارهای مختلف مالی می‌توان همه افراد جامعه را که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند به نحوی به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تشویق کرد.

رصد جریان پول در بورس

واکنش مثبت بورس به نتایج انتخابات؛

بورس در نقطه ۸۱ هزار واحدی ایستاد

عصر اعتبار- شاخص بازار بورس تهران، در سی‌امین روز از اردیبهشت ماه و همراه رصد جریان پول در بورس با اعلام انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ با رشدی ۷۳۳ واحدی به ۸۱ هزار و ۷۷ واحد رسید.

به گزارش پایگاه خبری «عصراعتبار» به نقل ازعصربازار، در روزی که یک میلیارد و 14 میلیون سهم در 54 هزار و 48 نوبت معاملاتی دست به دست شد، ارزش معاملات به 3 هزار و 319 میلیارد و 632 میلیون ریال رسید. و ارزش بازار را به 3 میلیون و 342 هزار و 93 میلیارد ریال رساند.

از این‌رو نمادهای فارس، خساپا و شبندر بیشترین تاثیر را بر شاخص کل داشتند. ازسوی دیگر گروه‌های خودرو، سرمایه‌گذاری‌ها و شیمیایی در صدر برترین گروه‌های صنعتی نشستند.

این در حالی است وخاور، مسبز9711 و امین یکم به ترتیب با 72 میلیارد و 636 میلیون ریال، 68 میلیارد و 741 میلیون ریال و 40 میلیارد و 867 میلیون ریال در صدر صف خرید و نمادهای مشهد905، پارند و صایپا998 به ترتیب با 800 میلیارد ریال و 20 میلیارد و 176 میلیون ریال و 9 میلیارد و 114 میلیون ریال صف فروش را تشکیل دادند.

افزون بر این بیشترین افزایش قیمت را نمادهای خرینگ، وخاور ، آپ و غمارک هرکدام با 5 درصد داشتند و از طرف دیگر نمادهای وصنا با 2/37 د رصد، غشهد با 1/91 درصد و سکرد با 1/36 درصد بیشترین کاهش قیمت را به خود اختصاص دادند.